5 năm qua, Trung tâm Trợ giúp pháp lý (TGPL) nhà nước thuộc Sở Tư pháp tỉnh đã không ngừng đổi mới, nâng cao năng lực quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao. Trung tâm luôn bám sát các mục tiêu, chương trình, kế hoạch của tỉnh và những yêu cầu thực tiễn để chủ động, kịp thời tham mưu cho lãnh đạo Sở Tư pháp, Hội đồng phối hợp liên ngành về TGPL của tỉnh tổ chức thực hiện nhiệm vụ nhằm triển khai đồng bộ các hoạt động TGPL.
Luật Trợ giúp pháp lý số 11/2017/QH14 được Quốc hội khóa XIV thông qua tại Kỳ họp thứ 3 ngày 20-6-2017, có hiệu lực thi hành từ ngày 01-01-2018. Để triển khai kịp thời, hiệu quả các hoạt động TGPL theo tinh thần của Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 (TGPL 2017), Sở Tư pháp đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 169/KH-UBND ngày 30-11-2017. Căn cứ Kế hoạch số 169/KH-UBND của UBND tỉnh, ngành Tư pháp tỉnh đã xây dựng kế hoạch chi tiết để triển khai thi hành Luật trên địa bàn.
Mặc dù nguồn lực thực hiện nhiệm vụ còn hạn chế, nhưng dưới sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng, sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Sở Tư pháp, cùng với sự đoàn kết thống nhất, đồng thuận, khắc phục mọi khó khăn, tập thể cán bộ, nhân viên Trung tâm TGPL nhà nước của tỉnh đã hoàn thành xuất sắc các mục tiêu đề ra. Hoạt động TGPL của Trung tâm 5 năm qua được triển khai toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm và đạt được những kết quả đáng trân trọng.
Để Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 thực sự đi vào cuộc sống, Trung tâm tích cực phổ biến đến mọi tầng lớp nhân dân qua nhiều hình thức; phối hợp chặt chẽ với trung tâm văn hóa – thể thao và truyền thông các huyện, thành tuyên truyền trên loa truyền thanh tại các xóm, xã; phối hợp với Báo Thái Nguyên, Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh thực hiện các tin, bài, phóng sự về những câu chuyện pháp luật.
Nhiều hội nghị truyền thông, tư vấn Luật TGPL 2017 cho nhân dân tại các xã nghèo, thôn, xóm, bản đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa được chú trọng tổ chức.
Ngoài ra là một số hình thức tuyên truyền khác như: Lắp đặt 144 bảng thông tin về TGPL; in tài liệu, mẫu đơn yêu cầu TGPL, biên bản giải thích, thông báo, thông tin TGPL cấp phát miễn phí cho người dân; phối hợp với VNPT truyền tải 132.000 tin nhắn (SMS) về thông tin TGPL tới các thuê bao điện thoại di động… duy trì đường dây nóng để tiếp nhận các thông tin về yêu cầu TGPL của công dân.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức, hoạt động đã và đang được thực hiện đồng bộ, rộng rãi. Cán bộ, viên chức luôn khai thác tiện ích công nghệ vào công việc. Hồ sơ vụ việc tố tụng được cập nhật lên phần mềm hệ thống tổ chức và quản lý của Cục Trợ giúp pháp lý, của tỉnh theo quy định.
Ông Vũ Văn Chính, Giám đốc Trung tâm TGPL nhà nước của tỉnh chia sẻ: Sau khi triển khai thi hành Luật TGPL 2017, số lượng vụ việc TGPL do Trung tâm trực tiếp thực hiện tăng lên. Từ năm 2018 đến tháng 06 năm 2022, Trung tâm đã thực hiện TGPL 3.489 vụ việc. Số vụ việc đã hoàn thành là 2.360 vụ (trong đó tham gia tố tụng 1.168 vụ; đại diện ngoài tố tụng 27 vụ; tư vấn pháp luật 1.165 vụ). Với sự nhiệt tình, cố gắng của các trợ giúp viên pháp lý, các vụ việc tham gia tố tụng từng bước được nâng cao cả về số lượng và chất lượng.
Việc quản lý, thẩm định và đánh giá chất lượng vụ việc TGPL được thực hiện đầy đủ, đúng quy định của pháp luật. 100% hồ sơ hoàn thành được thẩm định, đánh giá theo đúng quy định.
Cùng với số lượng, chất lượng vụ việc TGPL ngày càng được nâng lên. Sự tham gia tích cực của đội ngũ trợ giúp viên pháp lý đã góp phần bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp cho người được TGPL trong các vụ án, bảo đảm công lý, công bằng xã hội.
Nhiều vụ việc phức tạp, điển hình đạt kết quả tốt đã được cơ quan tiến hành tố tụng ghi nhận, đánh giá cao, nhân dân đồng tình, ủng hộ. Qua đó nâng cao uy tín của viêc thực hiện TGPL trong hệ thống tổ chức bộ máy nhà nước và các cơ quan có thẩm quyền.
Việc tổ chức tập huấn cho đội ngũ những người thực hiện TGPL được tăng cường, đảm bảo 100% trợ giúp viên pháp lý, luật sư ký hợp đồng với Trung tâm đều được tham dự các hội nghị bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ do Trung ương và tỉnh tổ chức.
Sự tham gia của trợ giúp viên pháp lý vào quá trình giải quyết các vụ án đã góp phần giúp các cơ quan tiến hành tố tụng thực hiện việc điều tra, truy tố, xét xử khách quan, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.
Sau 5 năm triển khai thi hành Luật TGPL 2017, Trung tâm TGPL nhà nước của tỉnh đã làm tốt công tác vận động, khuyến khích các tổ chức, cá nhân tư vấn pháp luật đăng ký tham gia TGPL. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 58 luật sư làm việc tại 13 văn phòng luật sư, 4 công ty luật; trong đó có 15 luật sư tham gia ký hợp đồng với Trung tâm TGPL.
Đánh giá về triển khai thực hiện Luật TGPL 2017, ông Trần Việt Dũng, Phó Giám đốc Sở Tư pháp cho biết: Luật TGPL 2017 và các văn bản hướng dẫn thi hành được ban hành kịp thời, phù hợp với đặc điểm, tình hình thực tế đã trở thành căn cứ pháp lý quan trọng để tổ chức thực hiện các nhiệm vụ TGPL. Trải qua gần 05 năm thi hành Luật TGPL 2017, hoạt động TGPL trên địa bàn tỉnh đã thực sự đi vào đời sống pháp luật, mang lại hiệu quả thiết thực giúp bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người nghèo và các đối tượng chính sách, đối tượng yếu thế trong xã hội, thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội, giảm nghèo, đền ơn đáp nghĩa của Đảng và Nhà nước, bảo đảm sự công bằng trong tiếp cận công lý của người dân.
