Từ năm 1966 đến năm 1972, quân và dân Bắc Thái (nay là Thái Nguyên) đã anh dũng chiến đấu trong các trận oanh tạc bằng không quân của đế quốc Mỹ vào cơ sở công nghiệp, kinh tế, giao thông trọng điểm trên địa bàn. Qua các trận chiến đấu ác liệt, quân và dân trong tỉnh đã lập chiến công vang dội khi bộ đội pháo phòng không bắn rơi máy bay thứ 1.000 và 2 pháo đài bay B-52...
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, quê hương Thái Nguyên đã góp lượng lớn công, của cho chiến trường và tiễn đưa hàng ngàn người con ưu tú đi khắp các mặt trận. Đặc biệt, từ năm 1966 đến năm 1972, quân, dân Thái Nguyên đã trực tiếp tham gia chiến đấu bảo vệ các cơ sở sản xuất công nghiệp, kinh tế trọng yếu, giao thông huyết mạch của đất nước, như: Khu công nghiệp Gang thép Thái Nguyên, Nhà máy Nhiệt điện Cao Ngạn, cầu Gia Bảy - nối liền tuyến giao thông vận chuyển hàng hóa viện trợ quốc tế từ biên giới phía Bắc khi đế quốc Mỹ dùng không quân để đánh phá.
\Nhận mệnh lệnh của Trung ương về nâng cao cảnh giác, khả năng phòng thủ, khả năng chiến đấu khi đế quốc Mỹ đánh phá miền Bắc, lực lượng phòng không, không quân của Quân khu Việt Bắc đã đưa pháo vào “ôm sát mục tiêu bảo vệ”. Riêng pháo 100mm của Trung đoàn Phòng không 210, ban ngày luyện thành thạo cách đánh trực tiếp, không dùng khí tài ra đa, máy chỉ huy, ban đêm luyện đánh bằng khí tài tổng hợp; hợp đồng cùng quân, dân địa phương xây dựng trận địa dự bị và nghi binh, phối hợp đánh địch ở các tầm, các hướng. Trực tiếp Tư lệnh Quân khu Việt Bắc Đàm Quang Trung, Bí thư Tỉnh ủy Lê Hoàng, Chủ tịch UBND tỉnh Doanh Hằng, Bí thư Thành ủy Thái Nguyên Lê Đình Nhậm cùng các đồng chí lãnh đạo địa phương đến thăm, động viên cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ phòng không. Hội đồng phòng không được thành lập do đồng chí Bí thư Tỉnh ủy làm Chủ tịch hội đồng, Trung đoàn trưởng 210, Chủ tịch UBND tỉnh làm Phó chủ tịch hội đồng. Các điều kiện về vật chất được ngành Thương nghiệp tỉnh và Công ty Gang thép Thái Nguyên hỗ trợ bộ đội phòng không. Các vọng quan sát trên các điểm cao ở Đại Từ, Phú Lương, Võ Nhai túc trực, báo cáo kịp thời 24/24h. Sáu đại đội pháo 100mm và các đại đội pháo tầm thấp của lực lượng phòng không đều được điều chuyển tới nhiều vị trí trọng yếu, trong đó chủ yếu là T.P Thái Nguyên.
Công tác chuẩn bị kỹ lưỡng, chiến thuật, chiến lược được lực lượng phòng không luyện tập ngày đêm nên các đợt tấn công bằng không quân của kẻ thủ đã bị quân, dân Thái Nguyên đánh trả quyết liệt. Máy bay được mệnh danh là thần sấm F105 của Mỹ đã trúng đạn, biến thành bó đuốc khổng lồ giữa bầu trời T.P Thái Nguyên, rồi đâm nhào xuống làng Chùa, xã Tức Tranh (huyện Phú Lương). Đó là chiếc máy bay Mỹ thứ 1.000 bị bộ đội ta bắn rơi trên bầu trời miền Bắc lúc 15 giờ 22 phút chiều 29/4/1966. Ngay trong đêm, Tư lệnh Phòng không - Không quân, Tư lệnh Quân khu Việt Bắc đã gửi điện biểu dương và gửi quà tặng cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 210. Bác Hồ quyết định thưởng Huân chương Quân công và gửi tặng lẵng hoa của Người cho cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn, Bộ Tổng Tư lệnh QĐND Việt Nam gửi điện khen các LLVTND trong tỉnh. Tại Bảo tàng Lực lượng vũ trang Việt Bắc - Quân khu 1 còn trưng bày nhiều hiện vật về quá trình luyện tập, chiến đấu của lực lượng phòng không không quân đã bảo vệ an toàn thành phố thép những năm tháng ác liệt. Nhưng ấn tượng với khách tham quan là khẩu pháo cao xạ 100mm của Trung đoàn Phòng không 210 (nay là Lữ đoàn Phòng không 210) đã bắn rơi chiếc máy bay thứ 1.000 trên bầu trời miền Bắc.
Cũng bằng pháo cao xạ 100mm, 6 năm sau, tại T.P Thái Nguyên, trong chiến dịch Điện Biên Phủ trên không năm 1972, cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn 256 - Quân khu Việt Bắc (nay là Lữ đoàn Pháo Phòng không 297 - Quân khu 2) đã bắn rơi 2 siêu pháo đài bay B-52. Đây là đơn vị đầu tiên trong toàn quân bắn rơi siêu pháo đài bay bằng pháo cao xạ 100mm. Cựu chiến binh Nguyễn Thanh Sơn, Trưởng ban liên lạc Trung đoàn 256 cho biết: Đơn vị chúng tôi được thành lập tháng 6 năm 1972 tại vùng đất Quang Sơn của huyện Đồng Hỷ. Từ tháng 8 đến tháng 12-1972, đế quốc Mỹ đánh phá ác liệt miền Bắc và Thái Nguyên là một trọng điểm nên đơn vị nhận nhiệm vụ bảo vệ bầu trời, ngăn chặn máy bay Mỹ đánh phá các cơ sở công nghiệp, kinh tế, giao thông quan trọng trên địa bàn tỉnh. Mặc dù điều kiện về vũ khí, trang thiết bị còn khó khăn nhưng cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn đã đoàn kết, sáng tạo, vượt khó và đã bắn hạ được 2 máy bay B-52. Đây là thành tích không chỉ của đơn vị mà là niềm tự hào, tinh thần Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh của Quân đội Nhân dân Việt Nam Anh hùng.
Tinh thần dũng cảm, kiên cường, trí thông minh, sự sáng tạo của cán bộ, chiến sĩ lực lượng phòng không không quân khi dùng pháo 100mm bắn hạ được máy bay hiện đại của kẻ thù nên đã tạo ra sức mạnh to lớn cho Quân đội Nhân dân Việt Nam, đủ sức đập tan âm mưu xâm lược của kẻ thù, giành độc lập, thống nhất đất nước. Những chiến công ấy mãi là niềm tự hào, động lực để quân, dân ta khắc ghi, quyết tâm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc giàu mạnh.
.jpg?width=300&height=-&type=resize)
