Nhiều năm qua, việc giải quyết tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép trên địa bàn tỉnh luôn là bài toán nan giải. Thực tế cho thấy, hầu hết những địa phương để tồn tại “điểm nóng” về khai thác cát, sỏi trái phép đều do chính quyền thiếu sát sao, quyết liệt trong việc xử lý, hơn nữa các điểm mỏ gần như chưa có chủ. Gần đây, nhờ một số điểm mỏ cát, sỏi của tỉnh được giao cho doanh nghiệp quản lý, khai thác, tình trạng lộn xộn, tranh cướp, mất trật tự an ninh trên các con sông đã từng bước được giải quyết.
Khu vực dọc bờ sông Cầu thuộc xóm Soi Ấp, xã Hà Châu và khu vực Gò Gẩy, xã Nhã Lộng cách đây vài tháng là những “công trường” khai thác cát, sỏi rất sôi động ở huyện Phú Bình. Chỉ có điều, hoạt động khai thác đó là trái với quy định của pháp luật, các đối tượng hầu hết là người dân địa phương, tự ý đưa tàu cuốc, xuồng hút tới đây khai thác, mạnh ai nấy làm, xâu xé, tranh cướp nhau gây mất trật tự công cộng. Chính quyền địa phương đã can thiệp nhiều lần (tổ chức tuyên truyền, vận động, cưỡng chế, giải tỏa), song hoạt động khai thác trái phép vẫn diễn ra. Tuy vậy, theo ghi nhận của chúng tôi, những ngày gần đây, sự yên ả đã dần trở lại với những khúc sông này. Được biết, tháng 2 vừa qua, UBND tỉnh đã chính thức cấp Giấy phép khai thác cát, sỏi 2 khu vực này cho Công ty TNHH Xây dựng Trường Phát với diện tích gần 50ha, trữ lượng trên 1,3 triệu m3, thời gian khai thác 30 năm.
Trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Văn Thanh, Giám đốc Công ty cho biết: Trước đây, khi chưa được cấp phép khai thác (lúc này Công ty đang tiến hành thăm dò và làm thủ tục khai thác theo quy định), chúng tôi như ngồi trên đống lửa bởi các đối tượng khai thác trái phép ngày ngày vào đây hút trộm cát, sỏi với khối lượng lớn. Nhưng từ khi được cấp phép, giao quyền quản lý với đầy đủ tư cách pháp nhân, chúng tôi đã bố trí lực lượng bảo vệ nghiêm ngặt, nên tình trạng khai thác trộm không còn… Cũng theo ông Thanh thì tới đây, khi đã hoàn tất việc đền bù giải phóng mặt bằng, Công ty sẽ phối hợp với chính quyền địa phương mời các chủ tầu khai thác cát, sỏi trước đây từng là đối tượng khai thác trái phép nay tham gia cùng doanh nghiệp để cùng làm, cùng hưởng lợi nhuận. Chính điều đó sẽ tạo công ăn việc làm ổn định và hợp pháp cho một số lao động địa phương. Ngoài ra, Công ty cũng thống nhất với huyện Phú Bình là sẽ dành một vài điểm đã giải phóng mặt bằng để cho nhân dân địa phương vào khai thác hoặc Công ty tổ chức khai thác nhằm hỗ trợ địa phương làm đường giao thông, xây dựng các công trình dân sinh. Công ty cũng cam kết sẽ hỗ trợ và đáp ứng đủ nhu cầu về vật liệu cát, sỏi phục vụ Chương trình xây dựng nông thôn mới ở địa phương.
Tương tự, tại các khu vực mỏ cát, sỏi ở xóm Cầu Sơn, xã Trung Thành, khu vực các xóm Đình, Vân Trai, Hương Đình, xã Tân Phú, xóm Lò, xã Nam Tiến; xóm Đẫm, xã Đắc Sơn (Phổ Yên), sau khi được giao cho Công ty TNHH Xây dựng Trường Phát quản lý, khai thác từ tháng 1-2012, tình trạng lộn xộn ở những khu vực này đã được dập tắt. Chính quyền địa phương cũng bớt được một gánh nặng, không phải bận tâm và tốn kém nhiều thời gian, công sức, tiền của để lo giải tỏa, canh chừng các đối tượng khai thác trái phép như trước.
Mặc dù mới chỉ là cấp phép thăm dò và đang triển khai các thủ tục cấp phép khai thác, song mỏ cát, sỏi trên sông Thượng Nung thuộc hai xã Thượng Nung và Sảng Mộc (Võ Nhai) do HTX Xây dựng Tân Tiến thực hiện thời gian gần đây cũng trở nên ổn định hơn, không còn “sôi động” do các đối tượng khai thác trái phép gây ra như thời gian trước. Ông Lê Văn Diệp, Chủ nhiệm HTX tâm sự: Việc giao mỏ cho đơn vị đủ tư cách pháp nhân, có năng lực để quản lý sẽ giúp cho không chỉ giải quyết được tình trạng khai thác trái phép mà còn tránh được thất thoát tài nguyên của Nhà nước, đảm bảo môi trường sinh thái… Là đơn vị được giao thăm dò tiến tới quản lý khai thác mỏ, chúng tôi luôn nhận thấy mình phải có trách nhiệm cao hơn trong việc duy trì ổn định trật tự ở khu vực từng là “điểm nóng” này.
Năm 2012 và đầu năm 2013, UBND tỉnh đã cấp 4 Giấy phép khai thác và 1 Giấy phép thăm dò cát, sỏi cho 2 đơn vị là Công ty TNHH Xât dựng Trường Phát và HTX Xây dựng Tân Tiến. Đây là những điểm mỏ được cấp sau thời điểm Luật Khoáng sản năm 2010 có hiệu lực (1-7-2011). Ông Nguyễn Thanh Tuấn, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết: Việc Sở tham mưu cho UBND tỉnh cấp phép thăm dò và khai thác một số điểm mỏ cát, sỏi trên địa bàn tỉnh không chỉ góp phần giải quyết tình trạng khai thác trái phép diễn ra nhiều năm qua mà còn cung cấp cho các địa phương trong tỉnh nguồn vật liệu xây dựng dồi dào, đáp ứng nhu cầu đối ứng xây dựng nông thôn mới.
Được biết, hiện tại vẫn còn một số điểm mỏ cát, sỏi trên địa bàn tỉnh chưa có chủ cũng như chưa được các cấp chính quyền địa phương quản lý chặt chẽ, nên tình trạng khai thác trái phép vẫn diễn ra phức tạp. Qua đây, cũng đề nghị tỉnh sớm có phương án cho phép thăm dò và cấp phép hoặc tăng cường công tác quản lý để giải quyết dứt điểm tình trạng trên.
.jpg?width=300&height=-&type=resize)
