Theo nhận định của Trung tâm khí tượng thủy văn Trung ương, năm 2013, nhiều khả năng có diễn biến thời tiết phức tạp, nắng lắm, mưa nhiều. Tuy nhiên, với việc chủ động trong công tác phòng, chống lụt bão của Công ty TNHH Một thành viên Khai thác thủy lợi tỉnh, các công trình thủy lợi trọng điểm của tỉnh do Công ty quản lý luôn được bảo đảm an toàn.
Trung tuần tháng 6, chúng tôi có dịp đi tìm hiểu về công tác phòng, chống lụt bão ở hồ Phượng Hoàng, xã Cù Vân - một trong những công trình thủy lợi trọng điểm của huyện Đại Từ, cung cấp nước tưới cho trên 260ha đất nông nghiệp của 2 xã Cù Vân, An Khánh. Thời điểm này, mực nước ở hồ đang ở mức rất thấp.
Theo giải thích của anh Đào Văn Quân, kỹ sư Trạm Khai thác Thủy lợi Đại Từ (Công ty TNHH một thành viên Khai thác thủy lợi tỉnh - đơn vị quản lý, vận hành hồ): Do đang là mùa mưa nên chúng tôi phải cho xả nước, tránh tình trạng “tức nước vỡ đập” nhằm bảo đảm an toàn cho công trình thủy lợi này. Ngoài ra, Công ty đã phối hợp với huyện Đại Từ xây dựng phương án phòng, chống lụt bão đối với hồ chứa nước này theo phương châm 4 tại chỗ (chỉ huy; lực lượng; phương tiện, vật tư; hậu cần tại chỗ). Cụ thể, Ban Chỉ huy phòng, chống lụt bão của xã Cù Vân đã được kiện toàn, các thành viên đã được phân công nhiệm vụ rõ ràng. Theo đó, số người dự kiến sẽ huy động ứng cứu khi hồ gặp nguy hiểm trong những ngày mưa bão lên đến 120 người, số vật tư đang dự trữ trong kho là 1.000 bao tải dứa; hơn 50 chiếc cuốc, xẻng và nhiều phao cứu sinh... UBND xã cũng đã chuẩn bị đủ lương thực, thực phẩm cho lực lượng ứng cứu…
Không chỉ riêng hồ Phượng Hoàng mà tất cả các hồ chứa do Công ty quản lý đều đã xây dựng được phương án phòng, chống lụt bão rất cụ thể. Ông Nguyễn Công Thịnh, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Khai thác thủy lợi cho biết: Hiện nay, đơn vị được giao quản lý, vận hành 74 công trình thủy lợi, trong đó có 36 hồ chứa, 33 đập dâng, 4 trạm bơm điện tưới và 1 trạm bơm tiêu úng Cống Táo (Phổ Yên). Hầu hết các công trình trên được xây dựng và đưa vào vận hành khai thác được khoảng 40, 50 năm nên đều đã bị xuống cấp, trong đó có những công trình, mái thượng, hạ lưu đập chính đều là mái đất. Cũng có công trình có mái thượng lưu được lát đá khan, cống lấy nước dưới đập được xây dựng theo kiểu bậc thang, thân cống lắp ghép bằng ống cống bê tông cốt thép nhưng lại chưa có đường quản lý, đường ứng cứu khi mưa lũ nên cũng gây không ít khó khăn cho Công ty trong quá trình quản lý công trình.
Nhằm bảo đảm an toàn cho các công trình thủy lợi, từ năm 2006 trở lại đây, bằng các nguồn vốn: Chống xuống cấp, cấp bù thủy lợi phí, chống hạn và các nguồn vốn khác, công ty đã đầu tư cải tạo, nâng cấp 20 công trình thủy lợi. Riêng năm 2012 đã có 5 công trình đầu mối và 4,5km kênh được cải tạo, sửa chữa; 5,2km kênh được kiên cố. Trong đó phải kể đến các công trình như hồ chứa nước Bản Piềng (Định Hóa); hồ Đồng Xiền, xã Yên Lạc (Phú Lương); xây dựng công trình hồ Nước Hai (Phổ Yên); kiên cố tuyến kênh sau hồ Trại Gạo, hồ Quẫn (Phú Bình) và Phượng Hoàng (Đại Từ)… Anh Nguyễn Công Thịnh nhận định: Các công trình đã được đầu tư nâng cấp, cải tạo chắc chắn sẽ được bảo đảm an toàn trong mùa mưa lũ năm nay và những năm tiếp theo.
Ngoài ra, để bảo vệ các công trình thủy lợi trong mùa mưa bão năm nay, ngay từ đầu năm, Công ty đã tích cực kiểm tra, tu bổ, sửa chữa đảm bảo cho các công trình an toàn, hoạt động có hiệu quả; các hồ chứa nước đều đã được xây dựng phương án phòng, chống lụt bão, triển khai tập dượt, tổ chức lực lượng thường trực quản lý, bảo vệ 24/24 giờ trong suốt mùa mưa lũ; kiểm tra, đánh giá số lượng, chất lượng vật tư phòng, chống lụt bão và đề xuất phương án bổ sung, thay thế để đảm bảo sẵn sàng xử lý ban đầu các sự cố xảy ra. Đặc biệt, Công ty đã cử cán bộ kỹ thuật kiểm tra các hồ chứa thường xuyên, khi có mưa to, cán bộ kỹ thuật phải trực lũ hằng ngày nhằm phát hiện sớm những sự cố để khắc phục kịp thời các hư hỏng, nhất là ở cống lấy nước và tràn xả lũ của các hồ chứa nước, sẽ được quan trắc thường xuyên.
Đi đôi với bảo đảm an toàn cho các công trình hồ, đập trong mùa mưa lũ năm 2013 là việc tích trữ đủ nguồn nước phục vụ sản xuất trong mùa khô năm 2014, do vậy, Công ty luôn vận hành các công trình thủy lợi đúng quy trình kỹ thuật đã được các cấp có thẩm quyền phê duyệt như: giữ mực nước đúng theo yêu cầu của từng tháng, mùa mưa giữ mực nước ở mức thấp, mùa khô tích trữ nước để phục vụ tưới tiêu. Tích cực kiểm tra, phát hiện và ngăn chặn các vụ vi phạm hành lang bảo vệ công trình, phối hợp với chính quyền cơ sở giải quyết được nhiều vụ vi phạm còn tồn đọng.
