Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp đã đầu tư cả chục tỷ đồng để tạo dựng môi trường không ô nhiễm, song thực tế không phải đơn vị nào cũng đạt được theo yêu cầu. Là đơn vị hoạt động trong ngành công nghiệp nặng, những thách thức về môi trường rất lớn, nhưng Nhà máy cán thép Lưu Xá (Công ty CP Gang thép Thái Nguyên) đã thành công trong việc xây dựng mô hình Nhà máy có môi trường xanh, sạch, đẹp.
Thái Nguyên là cái nôi của ngành công nghiệp nặng cả nước với sự ra đời rất sớm của Khu công nghiệp Gang thép. Cùng với luyện kim, khai thác khoáng sản, tỉnh ta còn được biết đến với một hệ thống các ngành công nghiệp sản xuất giấy, vật liệu xây dựng, cơ khí chế tạo quy mô lớn. Đó là thế mạnh nhưng cũng là thách thức không nhỏ trong việc giải các bài toán về môi trường và ô nhiễm môi trường tự nhiên. Tỉnh ta từng là một trong những địa phương có nhiều đơn vị sản xuất nằm trong danh sách những cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng theo Quyết định số 64/2003, ngày 22-4-2003 của Thủ tướng Chính phủ. Và Nhà máy cán thép Lưu Xá cũng từng là một trong những đơn vị nằm trong danh sách này.
Ban Giám đốc Nhà máy xác định đã sản xuất công nghiệp, nhất là ngành luyện kim thì khó giải quyết triệt để ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, “sống chung với lũ” như suy nghĩ của một số đơn vị sản xuất công nghiệp khác chỉ là trường hợp bất khả kháng. Từ nhận thức môi trường công nghiệp càng được giảm thiểu bao nhiêu thì sức khỏe của chính người lao động làm việc trong môi trường đó được đảm bảo bấy nhiêu, từ năm 2010 vấn đề quản lý, xử lý môi trường được quán triệt sâu rộng trong từng cán bộ, công nhân viên, người lao động trong Nhà máy. Trong các bài kiểm tra định kỳ 6 tháng một lần đối với cán bộ, công nhân đều được Nhà máy đưa vào nội dung trên. Quy định về bảo vệ môi trường gần như là yêu cầu bắt buộc, bất kể là ai vi phạm đều bị xử lý nghiêm. Quy trình sản xuất, vận hành hệ thống xử lý môi trường được Nhà máy tuân thủ nghiêm ngặt và thường xuyên được đầu tư, kiểm tra, bảo dưỡng; hệ thống cây xanh, khuôn viên được chỉnh trang sạch đẹp.
Nhà máy đặc biệt quan tâm đến vấn đề đầu tư xử lý ô nhiễm môi trường trong quá trình sản xuất. Về xử lý nước thải, cách đây 5 năm, Nhà máy đã đưa vào vận hành bể nước tuần hoàn dung tích 1.200m3, giá trị đầu tư 2,5 tỷ đồng đối với dây chuyền cán thép thô thay thế cho bể nước dung tích nhỏ, hệ thống lắng, lọc chưa thật sự đảm bảo trước đây. Như vậy, từ thời điểm đó đến nay toàn bộ quá trình vận hành nguồn nước phục vụ sản xuất của Nhà máy đều đã được khép kín hoàn toàn. So với trước đây, quá trình vận hành của Nhà máy đã tiết kiệm một lượng lớn nguồn nước, đặc biệt là không có nước thải ra môi trường tự nhiên. Nếu lúc trước lượng tiêu hao hơi nước là 30m3/tấn sản phẩm thì sau cải tạo chỉ còn 1m3/tấn sản phẩm.
Là đơn vị cán thép với công suất lớn nên vấn đề xử lý khí thải ra môi trường tự nhiên rất được lãnh đạo Công ty CP Gang thép Thái Nguyên và Nhà máy quan tâm. Trước đây Nhà máy xây dựng hai lò nung chỉ tiết kiệm được 1/3 lượng nhiên liệu, nhưng thời gian gần đây, Nhà máy đã đầu tư tăng cường thêm bộ phận sấy dầu giúp cho nhiệt độ dầu kết hợp với gió nóng tăng từ 1200C lên 4000C, tiêu hao 32kg dầu/tấn sản phẩm. Qua đó, lượng dầu tiêu hao ít đi do dầu được đốt cháy hoàn toàn. Khí thải vì thế cũng thấp hơn nhiều so với quy định về chỉ tiêu khí thải của Việt Nam.
Do tính chất đặc thù nên trong sản xuất của Nhà máy đã tạo ra một lượng tương đối chất thải nguy hại và chất thải thông thường. Đối với chất thải thông thường, Nhà máy đã hợp đồng với đơn vị phụ trách môi trường đô thị của T.P Thái Nguyên vận chuyển và xử lý đúng quy trình. Với chất thải nguy hại (giẻ lau dầu mở, gang tay, dầu mỡ thải, bóng đèn nê-ông…), Nhà máy thực hiện nghiêm túc việc thu gom; thùng chứa chất thải có nắp đậy, có biển cảnh báo và được lưu giữ cẩn thận tại kho vật tư.
Cùng với đảm bảo môi trường trong sản xuất, Nhà máy rất quan tâm đến cảnh quan thiên nhiên trong khuôn viên rộng hàng héc-ta nhằm cân bằng sinh thái ở môi trường công nghiệp. Ngoài hệ thống cây xanh trải đều quanh khu vực Nhà máy, thời gian gần đây trong khuôn viên còn bố trí thêm “Vườn hoa thanh niên”, “Vườn sinh thái” với nhiều loại cây cảnh, hoa cùng chim chóc trông rất đẹp mắt. Nhà máy còn quy hoạch và xây dựng cả một hệ thống công trình phụ trợ hợp lý gồm: Nhà để xe 2 tầng, nhà ăn ca 2 tầng đảm bảo sạch sẽ, khang trang, nhà văn hoá, thể thao rộng rãi… Đồng thời lắp đặt hệ thống camera ở nhiều vị trí quan sát khác nhau nhằm theo dõi quá trình sản xuất, sinh hoạt, nâng cao ý thức giữ gìn môi trường của cán bộ, người lao động trong toàn đơn vị.
Nhà máy Cán thép Lưu Xá những năm gần đây đều duy trì được những thành tích cao và được công nhận đơn vị xuất sắc trong phong trào xây dựng nhà máy xanh, sạch, đẹp do Công ty CP Gang thép Thái Nguyên phát động và chấm điểm hàng năm. Từ năm 2010 đến nay, Nhà máy liên tục nhận được phần thưởng của Tổng Công ty thép Việt Nam, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và các cơ quan của Trung ương và địa phương về làm tốt công tác bảo hộ lao động, bảo vệ môi trường.