Từ khi triển khai thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới (XDNTM) đến nay, xã Đông Cao (Phổ Yên) đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Hiện xã đã được huyện công nhận đạt 15/19 tiêu chí NTM. Sau Đại hội Đảng bộ lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2015-2020, Ban Chấp hành Đảng bộ xã đã xây dựng Nghị quyết lãnh đạo thực hiện hiệu quả 4 chương trình cụ thể. Trong đó, coi mục tiêu năm 2017 đạt xã chuẩn NTM là nhiệm vụ trọng tâm nhất.
Sau gần 5 năm trở lại xóm Trại, thôn Cẩm La (thường gọi là Trại Cẩm La), tôi ngỡ ngàng đi trên đoạn đường bê tông phẳng phiu uốn lượn giữa những cánh đồng rau màu xanh tốt, cạnh đó nhiều nhà cao tầng được xây dựng khang trang. Trưởng xóm Nguyễn Văn Thanh cho biết: Mấy năm nay, nhiều hộ dân trong xóm đã chuyển đổi một phần diện tích đất cấy lúa cho hiệu quả năng suất thấp sang trồng rau màu theo mùa vụ. Nhờ vậy đời sống của người dân từng bước được nâng lên. Điều đáng nói, nhận thức được mình là chủ thể được hưởng lợi từ NTM, họ đều tự giác tham gia mọi phong trào.
Điển hình là tháng 3-2015, xóm xây dựng tuyến đường bê tông trung tâm dài hơn 600m. Công trình ảnh hưởng đến 11 hộ dân, với tổng diện tích là trên 230m2. Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nên bà con đều vui vẻ hiến đất. Xóm cũng cử nhiều người đến giúp đỡ các hộ phá và xây lại tường rào. Trong các hộ bị ảnh hưởng, gia đình ông Nguyễn Văn Quyết phải đập tường rào dài 36m, tự bỏ gần 5 triệu đồng để xây lùi vào 1,2m. Giải thích việc làm của mình, ông nói ngắn gọn: Ai vào hoàn cảnh như tôi cũng sẽ làm thế thôi. Vì dân, vì làng mà cũng là vì chính gia đình mình để có đường làng, ngõ xóm sạch đẹp, rộng rãi hơn.
Xóm Trại Cẩm La có 62 hộ, với trên 250 khẩu. Tính ra, người dân phải đóng góp đối ứng 150 triệu đồng (mỗi khẩu 600 nghìn đồng) làm tuyến đường trung tâm. Tuy nhiên, sau khi quyết toán công trình, do chưa nhận được hơn 80 triệu đồng tiền hỗ trợ của Nhà nước để trả cho đơn vị thi công nên Trưởng xóm đã họp dân nêu ý kiến, mỗi hộ cho xóm vay 1-2 triệu đồng, khi nào nhận được tiền đối ứng của cấp trên sẽ trả cho bà con. Trưởng xóm Thanh cùng cán bộ cũng đã phân tích: Tham khảo nhiều nơi khác, cũng do tiền đối ứng của Nhà nước về chậm, mà các cán bộ xóm phải thế chấp sổ đỏ Ngân hàng, ứng tiền vay, trong khi lãi suất Ngân hàng mười mấy triệu đồng, sau lại phải huy động bà con đóng góp. Vậy là người dân nhất trí 100%. 62 hộ, kể cả 2 hộ nghèo đồng ý cho xóm vay, với tổng số tiền là 62,5 triệu đồng, thu nhanh gọn trong 1 buổi. Chỗ còn thiếu, Chi bộ trích quỹ cho xóm vay. Điều đặc biệt là hộ bà Nguyễn Thị Thành thuộc diện neo đơn, nghèo, được xã hỗ trợ xây dựng nhà tình nghĩa nhưng bà nói chưa dùng đến nên cũng cho xóm vay 2 triệu đồng. Chị Đặng Thị Ngà, hộ dân trong xóm nói: Xóm không có quỹ, nên khi Trưởng xóm nêu ý kiến mỗi gia đình cho vay 1-2 triệu đồng chúng tôi nhất trí ngay. Mỗi nhà góp chút ít, cũng là thêm phần để xây dựng NTM.
Cách làm vay mỗi hộ 1 triệu đồng như ở xóm Trại Cẩm La để bù khoản tiền Nhà nước chưa hỗ trợ quả là sáng tạo và đáng để nhiều địa phương khác học tập. Không chỉ ở cách tuyên truyền, vận động người dân mà còn thể hiện sự nhất trí cao của người dân đối với phong trào NTM.
Không riêng xóm Trại, mà ở Đông Cao còn có các xóm Rùa, Giỏ, Thành, Thượng, Đình Nam Đô… do thực hiện tốt “dân vận khéo” nên đã đạt kết quả cao trong xây dựng NTM. Năm 2011, Đông Cao mới đạt được 8 tiêu chí, đến nay đã là 15/19 tiêu chí theo Bộ tiêu chí Quốc gia về NTM. Tổng số tiền xã đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng thời gian qua là hơn 4 tỷ đồng, trong đó Nhà nước hỗ trợ trên 2,7 tỷ đồng, nhân dân đối ứng hơn 1,6 tỷ đồng. Nhờ “dân vận khéo”, nhiều công trình cơ sở hạ tầng trên địa bàn xã đã được xây dựng, đưa vào sử dụng theo đúng kế hoạch. Như công trình phụ trợ di tích lịch sử đền Giá; xây dựng 4 trạm biến áp và 2 trạm bơm điện; xây mới 8 phòng học 2 tầng của Trường THCS; cứng hóa gần 14km đường giao thông và kênh mương… Ngoài đóng góp tiền của, bà con cũng đã tham gia hiến trên 5.000m2 đất thổ cư và nông nghiệp, ủng hộ 2.700 ngày công, tự nguyện tháo dỡ hàng trăm mét tường rào, vẩy, quán. Ông Trần Trung Thành, Bí thư Đảng ủy xã Đông Cao khẳng định: Kết quả ấy, đều do từ Đảng ủy đến các cấp ủy đã thống nhất thực hiện công tác dân vận là trọng tâm. Lấy phương châm, cán bộ, đảng viên nêu cao trách nhiệm, gương mẫu làm trước.
Ông Thành dẫn chứng gần nhất là trong tháng 5-2015, công trình mở rộng thêm 1,5m tuyến đường từ Trạm Y tế xã đi xã Tân Hương có chiều dài 1,6km đã được hoàn thành đưa vào sử dụng. Có 78 hộ của các xóm Đồi, Giỏ, Cò, Thành, Thượng, Đình Nam Đô, Trại Cẩm La bị ảnh hưởng, với tổng diện tích hiến đất thổ cư, canh tác là hơn 400m2, phải phá tường rào và tường nhà dài hơn 300m. Để vận động bà con, trực tiếp đồng chí Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã và Ủy ban MTTQ xã cùng cán bộ các xóm đã dự họp cùng bà con, nêu ý nghĩa của việc mở rộng tuyến đường. Đồng thời đề nghị các cán bộ, đảng viên thuộc diện ảnh hưởng gương mẫu thực hiện trước. Sau khi thấy 19 cán bộ, đảng viên tiên phong hiến đất, như đảng viên Trần Văn Nhự, xóm Giỏ hiến hơn 82m2 đất thổ cư, đảng viên Tạ Huy Bộ và Tạ Xuân Phẩm, xóm Đình Nam Đô phá tường rào dài từ 13-15m, xây lùi lại 1m… bà con từ chưa đồng tình cao, đã nhất trí giao đất cho nhà thầu thi công. Cũng nhờ “dân vận khéo”, diện tích hơn 1ha phục vụ cho việc xây dựng Nhà máy sản xuất dược liệu, với tổng đầu tư trên 10 tỷ đồng trên địa bàn cũng đã được triển khai thuận lợi ở xóm Rùa trong năm 2015. Công trình chuẩn bị thi công trong quý IV này, theo kế hoạch bắt đầu sản xuất trong quý I năm 2016, sẽ tạo nhiều công ăn việc làm cho khoảng trên 30 lao động ở địa phương.
Ông Trần Trung Thành cho biết thêm: 4 tiêu chí xã chưa đạt là: chợ, môi trường, đường giao thông, cơ sở vật chất văn hóa. Đảng ủy đã chỉ đạo UBND xây dựng kế hoạch, thời gian, lộ trình cụ thể để phấn đấu đạt được các tiêu chí này. Cụ thể năm 2016 sẽ hoàn thành tiêu chí chợ và môi trường. Còn lại, năm 2017 hoàn thành đường giao thông nông thôn. Đến nay, chợ Chã với diện tích gần 3ha đã xong bước quy hoạch, dự toán được phê duyệt, dự kiến đầu năm 2016 sẽ thi công. Để hoàn thiện tiêu chí môi trường, từ năm 2014, UBND xã chỉ đạo các xóm làm tốt công tác tuyên truyền, vận động bà con ở 24 xóm thu tiền rác, vận chuyển rác ra nơi tập kết đúng quy định vào các ngày trong tuần để HTX Dịch vụ vệ sinh môi trường Trung Thành thu gom. Xã đề ra kế hoạch năm 2016, sẽ cho xây dựng 24 bể chứa rác ở các xóm.
Với tiêu chí khó là đường giao thông, cơ sở vật chất văn hóa đòi hỏi nguồn đầu tư lớn xã có lộ trình thực hiện từ nay đến năm 2017 hoàn thành. Trong đó, quyết tâm thực hiện xây mới công trình ở 4 xóm chưa có nhà văn hóa là: Cò, Thượng, Việt Cường, An Phong. Trung tâm Văn hóa cũng đã được quy hoạch cạnh UBND xã; Sân vận động quy hoạch ở xóm Đình nhưng đang chờ nguồn vốn của cấp trên để triển khai.
Với cách làm coi trọng khâu tuyên truyền, vận động, luôn lấy lợi ích của nhân dân là hàng đầu, nhất là khi người dân đồng tình cao, không đứng ngoài cuộc, hy vọng, xã Đông Cao sẽ sớm đạt được mục tiêu xã NTM như kế hoạch đề ra.
