Cách đây 55 năm, ngày 19-10-1962, thị trấn Trại Cau được thành lập. Vượt qua nhiều khó khăn, đến nay thị trấn đã phát triển toàn diện trên tất cả các lĩnh vực, trở thành trung tâm cụm vùng kinh tế - văn hóa phía đông nam huyện Đồng Hỷ, đời sống của người dân ngày càng được nâng cao.
Theo con đường đôi rộng rãi, chúng đến đến UBND thị trấn Trại Cau trong cái nắng dịu của mùa Thu. Từ khi tuyến đường tránh thị trấn Trại Cau (có tổng đầu tư 60 tỷ đồng) đưa vào hoạt động, các trục đường chính của thị trấn không còn bị ảnh hưởng bởi các xe ô tô chở sản phẩm công nghiệp, trở nên thoáng đãng, sạch sẽ. Các điểm kinh doanh, buôn bán mọc thêm lên, tạo cho thị trấn không gian thương mại rộng rãi, sầm uất hơn. Trụ sở UBND thị trấn, cùng các công trình khác như trường học, trạm y tế, khu trung tâm văn hóa... cũng được đầu tư xây dựng hiện đại. Diện mạo thị trấn cũng vì thế khang trang hơn nhiều.
Ở khu nhà bộ phận “một cửa” của thị trấn, chúng tôi gặp ông Nguyễn Văn Thanh, một người cao tuổi ở tổ 4 đến làm thủ tục hành chính. Ông tự hào: thị trấn Trại Cau đã có nhiều đổi thay tích cực. Đơn cử như bộ phận “một cửa” của thị trấn hiện nay được đầu tư khang trang, có điều hòa, quạt mát, có biển chỉ dẫn, người dân dễ dàng tìm hiểu hơn. Các văn bản hướng dẫn, mẫu đơn, mẫu các tờ khai… được niêm yết, các bộ phận đều có công chức trực với tác phong nhanh nhẹn, chu đáo, biển tên đầy đủ. Tôi thấy hài lòng mỗi khi đến Ủy ban làm thủ tục hành chính. Đây rõ ràng là bước tiến lớn so với thị trấn khó khăn ngày xưa.
Được biết khi mới thành lập, thị trấn có diện tích 694 ha với 51 hộ dân và 250 nhân khẩu cùng 2.000 cán bộ công nhân viên chức của Mỏ sắt Trai Cau. Thời kỳ này, kết cấu hạ tầng của thị trấn hầu như không có gì, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân địa phương gặp rất nhiều khó khăn với gần 80% số hộ thiếu ăn, đời sống của cán bộ công nhân viên chức đều do Nhà nước bao cấp. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng bộ huyện, Đảng bộ thị trấn Trại Cau đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng tổ chức, đẩy mạnh sản xuất tiểu thủ công nghiệp, các hoạt động thương mại - dịch vụ, từng bước ổn định đời sống nhân dân và nâng cao cơ sở vật chất ban đầu.
Trải qua 55 năm xây dựng và phát triển, Trại Cau đã trở thành trung tâm cụm vùng kinh tế - văn hoá phía đông nam huyện Đồng Hỷ với dân số gần 3.000 người, tập trung ở 21 tổ dân phố. Kinh tế của thị trấn Trại Cau đã có bước phát triển mạnh mẽ theo cơ cấu: Công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ và nông, lâm nghiệp. Trong đó, công nghiệp chiếm 46%; tiểu thủ công nghiệp, thương mại, dịch vụ chiếm 44%; nông, lâm nghiệp chiếm 10%. Sản lượng công nghiệp của Mỏ sắt Trại Cau, các doanh nghiệp, hợp tác xã trên địa bàn hàng năm đều đạt và vượt kế hoạch đề ra. Năm 2016 giá trị sản xuất công nghiệp đạt trên 17 tỷ đồng, tạo việc làm cho trên 239 lao động. Thị trấn hiện có trên 400 cơ sở kinh doanh dịch vụ và các nghề như: Mộc, rèn, sửa chữa cơ khí, may mặc, vật liệu xây dựng; vàng bạc; dịch vụ ăn uống… hàng năm tạo việc làm cho 500 lao động.
Lĩnh vực sản xuất nông, lâm nghiệp của địa phương trong những năm qua cũng luôn được cấp uỷ Đảng chính quyền quan tâm, duy trì phát triển ổn định. Nhiều mô hình kinh tế trang trại chăn nuôi gia cầm tập trung theo hướng công nghiệp có hiệu quả và đang được nhân rộng. Hiện trên địa bàn có 9 trang trại chăn nuôi gà với quy mô từ 4.000-8.000 con/lứa, và có nhiều hộ có mô hình gia trại nuôi lợn với quy mô từ 50-80 con/lứa. Kinh tế vườn đồi được nhân dân đầu tư phát triển theo các chương trình dự án cải tạo vườn tạp, trồng cây ăn quả, cây chè, cây keo lai và các loại cây có giá trị kinh tế cao.
Cùng với đó, cơ sở hạ tầng của địa phương từng bước được đầu tư, xây dựng. Hiện, 100% hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia; 95% đường khu dân cư đã được bê tông; hệ thống đường đô thị trung tâm, đường tránh thị trấn được đầu tư đưa vào sử dụng với tổng kinh phí trên 60 tỷ đồng; hệ thống kênh mương được đầu tư với tổng kinh phí 571 triệu đồng; trạm y tế được xây dựng đạt chuẩn với tổng kinh phí trên 2 tỷ đồng; các trường học đã được đầu tư xây dựng khang trang, đạt chuẩn Quốc gia; 100% tổ nhân dân có cụm loa truyền thanh, có nhà văn hoá và sân chơi thể dục thể thao…
Bằng nhiều giải pháp tích cực, mỗi năm thị trấn Trại Cau giảm từ 15 đến 20% hộ nghèo; số hộ nghèo toàn thị trấn hiện chỉ còn 50 hộ. Tính đến tháng 9-2017, thu nhập bình quân ước đạt 3.800.000 đồng/người/tháng; thu ngân sách hàng năm đều đạt và vượt kế hoạch đề ra. Các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, an sinh xã hội luôn được quan tâm thực hiện tốt. Công tác an ninh, quốc phòng được đảm bảo. Công tác xây dựng Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng bộ được tăng cường. Nếu như vào thời điểm mới thành lập, thị trấn có 9 đảng viên và 1 chi bộ thì đến nay thị trấn có 255 đảng viên sinh hoạt ở 22 chi bộ. Đảng bộ thị trấn nhiều năm liền được công nhận Đảng bộ đạt tiêu chuẩn trong sạch, vững mạnh xuất sắc tiêu biểu…
Với những thành tích nổi bật trong thời gian qua, thị trấn Trại Cau vinh dự được đón nhận nhiều phần thưởng cao quý khác của Đảng, Chính phủ và chính quyền các cấp. Chia sẻ về định hướng phát triển thị trấn Trại Cau trong thời gian tới, đồng chí Vũ Đăng Khoa, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND thị trấn cho biết: Phát huy những thành tựu, tiến bộ đạt được qua 55 năm xây dựng và phát triển, chúng tôi đã xác định mục tiêu và nhiệm vụ xây dựng, phát triển là tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng bộ và hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền; phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân. Huy động mọi nguồn lực, đẩy mạnh phát triển kinh tế xã hội. Để thị trấn Trại Cau trở thành thị trấn công nghiệp, trung tâm kinh tế - văn hoá cụm vùng phía Đông Nam huyện Đồng Hỷ có tốc độ phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững trong những năm tới...