Việc tiếp quản địa bàn hoạt động của HTX Đồng Tâm: Dù “đạt lý” nhưng cần “thấu tình” hơn

Cùng với việc sáp nhập một số xã, thị trấn của huyện Đồng Hỷ và Phú Lương về T.P Thái Nguyên từ ngày 1-10, địa bàn thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt của Hợp tác xã Dịch vụ môi trường Đồng Tâm (trụ sở tại xã Hóa Thượng, Đồng Hỷ) cũng bị thu hẹp. Thay vào đó, đơn vị tiếp quản công việc là Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Thái Nguyên. Điều này khiến doanh thu của Hợp tác xã (HTX) giảm khoảng 60%, ảnh hưởng lớn tới việc làm, thu nhập của người lao động và hoạt động của đơn vị.

Sau khi biết thông tin HTX sẽ không còn tiếp tục được thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt tại phường Chùa Hang, xã Linh Sơn (trước đây thuộc huyện Đồng Hỷ) và xã Sơn Cẩm (trước đây thuộc huyện Phú Lương), đối mặt với nguy cơ mất việc hoặc thu nhập bị giảm mạnh, các thành viên, người lao động của đơn vị này tỏ ra, lo lắng. Chị Dương Thị Anh Nữ bày tỏ: “Chúng tôi đa phần có hoàn cảnh rất khó khăn, được HTX nhận vào làm việc với nguồn thu nhập ổn định gần 4 triệu đồng/tháng (làm việc khoảng 5h/ngày), được đảm bảo các chế độ bảo hiểm nên cuộc sống cũng tạm ổn. Mới đây, khi nghe tin công việc và thu nhập sẽ bị giảm, mọi người đều rất lo lắng, chưa biết tương lai ra sao”. Những người lao động khác của HTX, như: anh Dương Trọng Ảnh, chị Trần Thị Liễu, Nông Thị Loan… cũng có chung tâm trạng đó.

HTX Dịch vụ Môi trường Đồng Tâm thành lập năm 2010 từ tâm huyết với công tác vệ sinh môi trường của những người sáng lập, đặc biệt là ông Đỗ Anh Tuấn, Giám đốc HTX. Giai đoạn đầu khi nguồn thu từ phí vệ sinh môi trường rất ít và không ổn định, HTX đã phải bù lỗ. Tuy vậy, bằng nỗ lực của cả tập thể, đơn vị đã từng bước mua sắm được các trang thiết bị cần thiết, trong đó có 3 xe vận tải để chở rác. Tích cực cùng với các cấp chính quyền tuyên truyền, vận động người dân nâng cao nhận thức, ý thức về bảo vệ môi trường.

Thời điểm cao nhất, HTX có 21 thành viên và người lao động, mở rộng địa bàn hoạt động thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt ra hầu hết các xã, thị trấn của huyện Đồng Hỷ và một phần huyện Phú Lương; số lượng khách hàng là khoảng 10.000 hộ dân và trên 60 cơ quan, doanh nghiệp; doanh thu trung bình hàng tháng đạt khoảng 140 triệu đồng. Không những vậy, HTX còn tự nguyện bỏ ra 230 triệu đồng để cải tạo bãi rác Phúc Thành (bãi rác lớn nhất của huyện Đồng Hỷ). Tháng 7 vừa qua, các thành viên HTX đã tự nguyện đóng góp gần 700 triệu đồng đề mua thêm một xe chuyên dụng chở rác thải…

Đang hoạt động ổn định, cuối tháng 9, HTX Dịch vụ môi trường Đồng Tâm được thông báo phải dừng thu gom, vận chuyển rác thải trên địa bàn thị trấn Chùa Hang (nay là phường Chùa Hang) từ ngày 1-10; dừng hoạt động tại xã Linh Sơn và xã Sơn Cẩm từ ngày 1-11. Đơn vị tiếp quản công việc là Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Thái Nguyên. Từ đó, doanh thu của HTX giảm khoảng 60%, gần 10 lao động phải nghỉ việc, số còn lại thì bị giảm việc kéo theo giảm thu nhập. Những người đã góp tiền để mua xe chuyên dụng chở rác (người ít nhất là 10 triệu đồng, nhiều nhất là 200 triệu đồng) đều rất lo lắng. Vì vậy, tập thể thành viên, người lao động và Giám đốc HTX đã có đơn đề nghị cơ quan có thẩm quyền cho phép tiếp tục thực hiện thu gom rác tại những địa bàn cũ.

Sau khi tiếp nhận đơn của HTX Dịch vụ môi trường Đồng Tâm, lãnh đạo T.P Thái Nguyên đã chỉ đạo Phòng Quản lý đô thị, Ban Quản lý dịch vụ công ích đô thị thành phố phối hợp với địa phương liên quan tổ chức đối thoại với lãnh đạo và người lao động của HTX. Tại đây, đại diện các cơ quan, chính quyền sau khi giải thích về các quy định liên quan đã đưa ra hướng giải quyết là nếu HTX muốn tiếp tục làm dịch vụ thu gom rác thải sinh hoạt tại những địa phương này thì phải có hồ sơ chào hàng cạnh tranh, chứng minh năng lực thực tế. Phía Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Thái Nguyên có trách nhiệm tiếp nhận toàn bộ số lao động của HTX có nhu cầu, đáp ứng tiêu chuẩn sức khỏe vào làm việc. Tuy vậy, chỉ có 2 người lao động của HTX đề nghị được nhận vào làm việc tại Công ty (đã được nhận), số còn lại vẫn mong muốn gắn bó với HTX và tiếp tục công việc tại những địa bàn nêu trên.

Ông Đỗ Anh Tuấn, Giám đốc HTX cho rằng: Với một HTX nhỏ như Đồng Tâm thì việc phải cạnh tranh với những đơn vị lớn, hoạt động chuyên nghiệp là rất khó. Tuy nhiên, nếu được cho phép tiếp tục hoạt động tại các địa bàn cũ (ít nhất là tại vài xã trong một thời gian nữa) thì chúng tôi khẳng định sẽ đáp ứng tốt những quy định của Thành phố về vệ sinh môi trường. Ở đây, việc HTX chỉ được báo trước một thời gian rất ngắn trước khi phải dừng hoạt động dịch vụ tại các địa phương này khiến đơn vị rất bị động, không thể kịp có phương án phù hợp; chưa được bàn bạc thỏa đáng với đơn vị tiếp nhận địa bàn…

Về vấn đề này, lãnh đạo Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Thái Nguyên, đại diện các cơ quan và địa phương có liên quan đều bày tỏ sự cảm thông, chia sẻ với HTX Dịch vụ môi trường Đồng Tâm, đặc biệt là người lao động. Bên cạnh đó, ông Vi Tân Cảnh, Chủ tịch UBND phường Chùa Hang thừa nhận đã không thông báo sớm cho HTX về việc tổ chức thu gom rác thải trên địa bàn từ ngày 1-10, vì chính địa phương cũng có phần bị động. Còn ông Tăng Anh Trường, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Thái Nguyên khẳng định Công ty sẽ có trách nhiệm nhận những người lao động của HTX vào làm việc nếu họ có nhu cầu và đáp ứng tiêu chuẩn sức khỏe… Được biết, T.P Thái Nguyên hợp đồng và giao nhiệm vụ cho Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Thái Nguyên thực hiện công tác vệ sinh môi trường và các dịch vụ công ích đô thị khác trên toàn địa bàn.

Có thể nói, HTX Dịch vụ môi trường Đồng Tâm bằng những nỗ lực và kết quả hoạt động thời gian qua đã có những đóng góp nhất định cho công tác vệ sinh môi trường một số địa phương. Chủ trương, chính sách của Nhà nước là tạo điều kiện cho kinh tế tập thể phát triển, khuyến khích xã hội hóa hoạt động vệ sinh môi trường, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng cho các thành phần kinh tế. Nên một HTX như Đồng Tâm đứng trước nguy cơ giải thể là điều đáng tiếc, chưa nói đến sự tác động tiêu cực đối với việc làm, đời sống người lao động của đơn vị. Điều này cần các cấp, ngành liên quan xem xét thấu đáo để có giải pháp phù hợp, giải quyết vấn đề một cách “thấu tình, đạt lý”.