Thực hiện Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về sắp xếp tổ chức, bộ máy, tinh giản biên chế, các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh đã khẩn trương quán triệt đến thực hiện những việc làm cụ thể nên có được kết quả bước đầu. Tuy nhiên, để chủ trương lớn này đi vào cuộc sống nhưng không gây xáo trộn, các cơ quan, đơn vị sau sắp xếp hoạt động hiệu quả, công chức, viên chức yên tâm làm việc nên có sự cẩn trọng và chỉ nên thực hiện ở những cơ quan, đơn vị đã rõ về cơ cấu tổ chức bộ máy.
Quán triệt triển khai chủ trương lớn này, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Đề án số 09, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 38 để chỉ đạo các đơn vị, địa phương trong tỉnh thực việc sắp xếp, tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế. Sau hơn nửa năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 18, các ban tham mưu của Tỉnh ủy, Văn phòng Tỉnh ủy, các tổ chức hội, đoàn thể chính trị - xã hội cấp trong tỉnh đã từng bước thực hiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy và tinh giản biên chế.
Đến hết quý III-2018, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã quyết định thực hiện thống nhất Văn phòng Tỉnh ủy phục vụ chung các cơ quan tham mưu, giúp việc Tỉnh ủy. Đồng thời, Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo thực hiện hợp nhất hai chức danh Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy đồng thời là Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh; chuyển chức năng tham mưu công tác dân tộc, tôn giáo về Mặt trận Tổ quốc.
Đối với cấp huyện trong tỉnh đã có 7/9 địa phương tiến hành hợp nhất 2 chức danh Trưởng Ban Dân vận kiêm Chủ tịch MTTQ, 100% đơn vị cấp huyện triển khai thực hiện Trưởng Ban Tuyên giáo đồng thời là Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng chính trị. Như vậy có thể thấy Khối các cơ quan Đảng, đoàn thể trong tỉnh tiến hành việc sắp xếp tổ chức bộ máy khá nhanh và mạnh dạn.
Khối cơ quan quản lý Nhà nước các cấp của tỉnh cũng đã triển khai việc sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế theo chỉ đạo của Trung ương và tỉnh. Đến nay, đã có 20/20 cơ quan thuộc UBND tỉnh xây dựng xong đề án sắp xếp tổ chức bộ máy theo quy định của Đề án số 09. Qua rà soát, các cơ quan, đơn vị thuộc UBND tỉnh có kế hoạch giảm 04 phó giám đốc sở, giảm 47 phòng, giảm 6 chi cục và đơn vị tương đương. Kế hoạch sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế đã rõ nhưng khối các quan quản lý nước cấp tỉnh chưa thể triển khai nhanh vì các văn bản pháp quy ở cấp trên ban hành thiếu đầy đủ, đặc biệt là hệ thống các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, UBND cấp huyện.
Theo Đề án số 09 của Tỉnh ủy, trong nhiệm kỳ 2016-2021, toàn tỉnh sẽ thực hiện việc Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch UBND ít nhất từ 20 xã, phường, thị trấn trở lên, nhưng hết quý III-2018, mới thực hiện được ở 7/180 xã, phường, thị trấn.
Ngành Y tế được đánh giá là tiên phong trong việc sắp xếp tổ chức bộ máy khi hoàn thành sáp nhập 5 trung tâm thuộc Sở thành Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thái Nguyên và sáp nhập 4/20 Trung tâm y tế cấp huyện vào Bệnh viện đa khoa huyện hạng III. Cùng với đó là một số đơn vị trực thuộc UBND tỉnh như Ban Quản lý Khu du lịch hồ Núi Cốc, Ban Chỉ đạo Giải phóng mặt bằng tỉnh… đã chủ động thực hiện theo Đề án số 09 ngay trong năm 2018. Một số đơn vị sự nghiệp thuộc các sở cũng sáp nhập ngay trong tháng 10 này.
Về tinh giản biên chế, năm 2018 toàn tỉnh có kế hoạch giảm hơn 700 người (gồm cả biên chế hành chính và biên chế sự nghiệp) nhưng đại đa số đều là người đến tuổi nghỉ hưu, chuyển công tác, sức khỏe yếu. Đơn cư như các cơ quan, đơn vị thuộc khối chính quyền T.P Thái Nguyên dự kiến tinh giản tổng số 323 biên chế (12 công chức, 311 viên chức).Trong đó, năm 2018 T.P Thái Nguyên giảm 99 người; năm 2019, giảm 75 người; năm 2020, giảm 75 người; năm 2021, giảm 74 người và xem xét cắt giảm một phần trong tổng số 269 cán bộ hợp đồng tại 16 đơn vị sự nghiệp.
Tương tự, huyện Đại Từ, từ nay đến năm 2021, sẽ giảm 10% số biên chế (17 người) nhưng trong năm 2018, mới giảm được 4 cán bộ và đều là cán bộ đến tuổi nghỉ hưu hoặc sắp nghỉ hưu. 7 huyện, thành, thị khác trong tỉnh khi thực hiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế cũng trong bối cảnh tương tự như 2 địa phương trên.
Mặc dù các cấp, ngành trong tỉnh đã đạt được những kết quả bước đầu trong việc sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế nhưng chưa có tính đột phá, sự ổn định và hướng mở bền vững. Theo đồng chí Trần Dương Thịnh, Giám đốc Sở Nội vụ, việc hợp nhất 2 chức danh đối với các tổ chức, đơn vị trên địa bàn tỉnh thời gian qua thực chất mới chỉ dừng lại ở việc sáp nhập cơ học, giảm 1 người đứng đầu do đến tuổi nghỉ hưu hoặc vận động để cán bộ nghỉ hưu trước tuổi, còn bộ máy vẫn giữ nguyên. Do vậy, những đơn vị đã sáp nhập, vị trí hợp nhất cần thiết phải đánh giá hiệu lực, hiệu quả để tính toán cho giai đoạn tiếp theo.
Đại diện cấp ủy, chính quyền một số huyện, thành, thị trong tỉnh cũng đề nghị việc sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế là chủ trương đúng, cần thực hiện nghiêm túc nhưng chưa được thể chế hóa, chủ trương cụ thể, nhất là việc đánh giá hiệu lực, hiệu quả nên tâm lý chung vẫn ở tất các địa phương đều chưa mạnh dạn, lúng túng. Do vậy, Trung ương nên tiếp tục nghiên cứu sớm có đánh giá những kết quả đã đạt được, tiếp tục ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn trên cơ sở Hiến định, luật định để việc sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế được triển khai bài bản, khoa học, đạt kết quả cao nhất về mọi mặt.