Cách đây vài năm, Báo Thái Nguyên từng có bài viết phản ánh tình trạng vứt rác thải sinh hoạt bừa bãi xuống các kênh dẫn nước sau hồ Núi Cốc đoạn qua địa bàn T.X Phổ Yên. Điều này gây nên tình trạng ô nhiễm nặng và ảnh hưởng lớn đến chức năng cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp của công trình thủy lợi. Mặc dù cơ quan chức năng đã thực hiện một số biện pháp nhưng tình trạng này vẫn chưa được khắc phục triệt để.
Trên địa bàn T.X Phổ Yên hiện có hơn 46km kênh dẫn nước do Trạm khai thác thủy lợi thị xã quản lý, trong đó 25km là kênh mương cấp 1 sau hồ Núi Cốc (gồm kênh Giữa và kênh Tây); 21km kênh cấp 2. Theo khảo sát của chúng tôi, mức độ ô nhiễm nặng nhất là khoảng 3km của tuyến kênh Tây đoạn từ phường Ba Hàng đến xã Nam Tiến. Hiện đang là mùa nước cạn nên mức độ ô nhiễm càng trở nên nghiêm trọng. Dòng nước đen xì, tràn ngập đủ các loại rác thải, thậm chí cả xác động vật. Đứng từ đằng xa nhưng mùi hôi thối nặng khiến nhiều người phải bịt mũi.
Bà Nguyễn Thị Lý, ở xóm Đồi, xã Nam Tiến nói: Ngày nào tôi cũng gánh rau đi dọc kênh để mang bán ở chợ Ba Hàng. Tuyến kênh này ô nhiễm từ lâu rồi và ngày càng nặng hơn. Chỉ khi nào nước từ hồ Núi Cốc dẫn về nhiều thì lượng rác này mới trôi bớt về phía cuối nguồn.
Tuyến kênh Tây đoạn qua phường Ba Hàng là khu vực đông dân cư, nhất là sát cổng của Trung tâm Y tế thị xã và Trường Tiểu học Ba Hàng. Việc ô nhiễm như vậy đã làm mất mỹ quan và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của nhiều người. Điều đáng nói, các hộ dân có nhà ở gần dòng kênh chịu hậu quả trực tiếp nhưng cũng góp phần làm tình trạng ô nhiễm thêm trầm trọng khi xả nước và rác thải sinh hoạt trực tiếp ra lòng kênh. Vào mùa mưa, nguồn rác này theo dòng nước lại chảy tràn vào khu dân cư hoặc ra cánh đồng.
Về vấn đề này, ông Ngô Thượng Hoan, Trạm trưởng Trạm khai thác thủy lợi T.X Phổ Yên, cho biết: Để khắc phục tình trạng ô nhiễm, từ năm 2017 tới nay, chúng tôi đã xây dựng 2 bể gom rác thải trên lưu vực kênh tại xã Trung Thành và Tân Phú. Khi rác dồn từ thượng nguồn về sẽ đọng lại tại các bể để công nhân tiện thu gom, vận chuyển tới nơi xử lý tập trung. Sắp tới, Trạm để xuất xây dựng thêm một bể gom rác nữa ở phía trên đoạn kênh qua phường Ba Hàng (giáp ranh giữa T.P Sông Công và T.X Phổ Yên). Tuy vậy, đó vẫn chỉ là cách làm tình thế, giải pháp bền vững là làm sao hạn chế lượng rác từ đầu nguồn; tăng cường tuyên truyền để nâng cao ý thức của người dân, không vứt rác xuống các lòng kênh. Đồng thời, cần có chế tài đủ mạnh để xử lý các trường hợp vứt rác hoặc xâm phạm hành lang kênh thủy lợi dù đã được nhắc nhở, lập biên bản nhưng vẫn cố tình vi phạm.