Để phát triển T.P Thái Nguyên theo hướng hiện đại, năm 2010, UBND tỉnh đã giao Công ty cổ phần Sông Đà 2 làm chủ đầu tư Dự án Khu đô thị hồ Xương Rồng trên diện tích 43,45ha tại phường Phan Đình Phùng (trước đó Tập đoàn INTRA Nhật Bản đã xin đầu tư nhưng không thực hiện được), thực hiện từ năm 2010 đến năm 2016. UBND T.P Thái Nguyên thực hiện thu hồi đất, giải phóng mặt bằng và bố trí quỹ đất tái định cư. Dự án được cam kết hoàn thành năm 2016 nhưng đến nay đã 2 lần gia hạn, chủ đầu tư vẫn không có mặt bằng để thi công...
Với nỗ lực của nhà đầu tư cùng các cơ quan chức năng của tỉnh và T.P Thái Nguyên, Khu đô thị hồ Xương Rồng đã hoàn thành khoảng 90% khối lượng các hạng mục công trình để đưa một phần dự án vào sử dụng. Tuy nhiên, công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) còn lại có nhiều vướng mắc nên chủ đầu tư dự án này đã phải đề nghị UBND tỉnh gia hạn tới 2 lần (lần thứ nhất từ tháng 8 năm 2017 đến hết năm 2018 và lần thứ 2 từ năm 2019 đến hết năm 2020). Thời gian gia hạn lần 2 không còn nhiều nhưng đến giữa năm 2019, dự án này vẫn dang dở nhiều hạng mục vì không có mặt bằng thi công.
Tìm hiểu về công tác đền bù, GPMB của dự án này, chúng tôi được biết trong tổng số hộ 548 hộ dân nằm trong phạm vi ảnh hưởng (gồm 145 hộ đất nông nghiệp, 267 hộ đất phi nông nghiệp, 8 đơn vị tổ chức) với diện tích 43,43ha. Từ năm 2016 đến nay, UBND T.P Thái Nguyên đã hoàn tất công tác kiểm đếm, chi trả 457,08 tỷ đồng tiền đền bù giải phóng mặt bằng cho 453 hộ với diện tích 41,71, đạt 96% (đã trừ đường Bắc Nam và đền Xương Rồng không phải giải phóng mặt bằng). Phần diện tích chưa giải phóng mặt bằng còn lại là 1,72ha và số tiền chủ đầu tư phải chi trả là 101,3 tỷ đồng.
Khó khăn nhất trong công tác GPMB tại Dự án Khu đô thị hồ Xương Rồng hiện nay là dự án thành phần nhà chung cư hỗn hợp CT-02 cao 25 tầng trên quy mô diện tích đất 5.427m2, tổng số vốn 581,5 tỷ đồng được UBND tỉnh ký Biên bản ghi nhớ đầu tư tại Hội nghị xúc tiến đầu tư tổ chức ngày 1/7/2018. Công ty cổ phần Sông Đà 2 cam kết sau khi cơ quan chức năng bàn giao mặt bằng sẽ tập trung mọi nguồn lực để thi công, đưa tòa nhà chung cư hỗn hợp CT-02 vào sử dụng trong năm 2020 (kết thúc thời gian gia hạn dự án lần 2).
Sau khi chủ đầu tư có đầy đủ hồ sơ pháp lý dự án thành phần nhà chung cư hỗn hợp CT-02 theo quy định của pháp luật, UBND T.P Thái Nguyên đã giao các cơ quan chức năng và UBND phường Phan Đình Phùng thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng quỹ đất để xây dựng tòa nhà này. Tính đến hết tháng 5-2019, cơ quan chức năng của T.P Thái Nguyên đã giải phóng mặt bằng xong 4.952 m2/5.427 m2. Diện tích chưa giải phóng mặt bằng là 475m2 của 6 hộ dân. Trong đó, duy nhất có hộ ông Nguyễn Việt Anh đã nhất trí phương án đền bù còn 5 hộ chưa đồng ý nhận tiền bồi thường GPMB với lý do đơn giá bồi thường đất thấp và vị trí bố trí tái định cư không tương xứng. 5 hộ bị thu hồi đất còn lại đều có ý kiến nhà, đất ở bám mặt đường Lương Ngọc Quyến, Phan Đình Phùng thuận lợi cho việc kinh doanh nên không đồng ý tái định cư vào các vị trí trong quy hoạch dự án, đề nghị tái định cư vị trí tương đương. Nếu không có quỹ đất tương đương, cơ quan thu hồi đất thực hiện theo giá thỏa thuận.
Trong khi, T.P Thái Nguyên không có quỹ đất tái định cư trên 2 trục đường này và các trục đường tương đương; giá đền bù theo phương án thỏa thuận các hộ đưa ra quá cao nên không có căn cứ pháp lý để giải quyết. Do vậy, cơ quan chức năng đã tổ chức nhiều buổi đối thoại nhưng vấn đề giải phóng mặt bằng dự án thành phần nhà chung cư hỗn hợp CT-02 của Công ty cổ phần Sông Đà 2 vẫn chưa được giải quyết. Cùng với đó là khu vực đất có diện tích 15.000m2 trước đây được UBND tỉnh phê duyệt cho chủ đầu tư thực hiện các dự án thương mại nhưng nay thiếu quỹ đất tái định cư nên Công ty cổ phần Sông Đà 2 đã xin điều chỉnh quy hoạch thành đất tái định cư còn thiếu nhưng cũng chưa giải phóng được mặt bằng...
Tiến độ GPMB không đạt dẫn đến nguy cơ Dự án Khu đô thị hồ Xương Rồng lại quá hạn nên ngày 02/5/2019, Công ty cổ phần Sông Đà 2 đã có văn bản gửi UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo GPMB tỉnh và UBND T.P Thái Nguyên kiến nghị đẩy nhanh tiến độ công tác này. Ông Ngô Trí Vĩnh, Giám đốc Ban quản lý án Khu đô thị hồ Xương Rồng cho biết: Chủ đầu tư bố trí đủ nguồn lực tài chính và nhân lực để thực hiện dự án theo tiến độ đã cam kết với UBND tỉnh. Tuy nhiên, công tác GPMB không đạt nên từ năm 2018 đến nay chúng tôi gần như không thi công được hạng mục quan trọng nào. Trong khi đó, các nguồn chi phí cho dự án đều gia tăng nhanh nên nếu tiếp tục kéo dài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nhà đầu tư và phát sinh bức xúc đối với hàng trăm hộ dân đã sinh sống, kinh doanh tại khu đô thị.
Dự án Khu đô thị hồ Xương Rộng đã qua gần 9 năm thực hiện và nếu tiến độ GPMB vẫn kéo dài như hiện nay thì chủ đầu tư có thể sẽ phải xin giaa hạn lần thứ 3. Vậy lúc đó cơ quan nào sẽ thẩm định, giải trình nguyên nhân để tham mưu UBND tỉnh tiếp tục ký quyết định ra hạn thực hiện Dự án cho nhà đầu tư…?