Thống nhất chủ trương mở rộng bãi thải Tây phục vụ việc đổ thải của Công ty than Khánh Hòa, tháng 8-2018, 31 hộ dân ở xóm Ngò, xã An Khánh (Đại Từ) đã đồng ý bàn giao diện tích đất nông nghiệp, đất thổ cư. Tuy nhiên, đến nay đã hơn 1 năm, bà con vẫn chưa nhận được tiền hỗ trợ để di chuyển đến nơi ở mới và luôn phải sống trong cảnh lo sợ, nhất là trong mùa mưa bão.
Cùng chúng tôi đi thực tế tại khu vực bãi thải Tây thuộc địa phận xóm Ngò, anh Trần Văn Đức, một hộ dân trong xóm nói: Nhà tôi và 30 hộ dân khác thuộc diện phải di dời nhà ở để giải phóng mặt bằng mở rộng bãi đổ thải Tây của Công ty than Khánh Hòa. Đến nay, đã có quyết định thu hồi đất và phương án hỗ trợ đền bù nhưng chúng tôi vẫn chưa nhận được tiền để di chuyển. Hằng ngày, xe tải đi lại rầm rầm trên bãi thải cao ngất ngưởng khiến chúng tôi rất lo. Ngoài ra, trong những ngày mưa bão, chúng tôi phải thay phiên nhau trực đề phòng có sự cố xảy ra còn thông báo cho bà con kịp thời tìm nơi trú ẩn. Để tạo điều kiện cho Công ty, chúng tôi cũng đã thống nhất phương án đền bù; đồng thời, di chuyển các ngôi mộ. Vì thế, chúng tôi rất mong Công ty sớm chi trả tiền hỗ trợ đền bù để bà con tìm nơi ở khác đảm bảo an toàn, ổn định đời sống.
Ngoài 31 hộ dân bị ảnh hưởng về nhà ở, chúng tôi còn quan sát thấy, nằm gần khu vực bãi đổ thải nhất là chùa Làng Ngò đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Ngôi chùa chỉ cách chân bãi thải tầm 40m, trong khi bãi thải cao hơn 150m. Những ngày mưa to, con đường dẫn vào cổng chùa thường bị ngập nước, trong khi vào ngày Rằm, Mùng một, bà con trong và ngoài xã vẫn đến chùa lễ Phật và vãn cảnh rất đông.
Trao đổi với chúng tôi, ông Cao Xuân Thắng, Chủ tịch UBND xã An Khánh khẳng định: 31 hộ dân thuộc diện phải di dời nhà ở để mở rộng bãi thải và ngôi chùa Làng Ngò hiện đang tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa bão. Chính quyền địa phương đã có văn bản báo cáo UBND huyện; đồng thời, thường xuyên cho người kiểm tra, nhắc nhở bà con nâng cao ý thức cảnh giác trong mùa mưa bão. Đặc biệt, xã cũng có văn bản yêu cầu nhà chùa không tổ chức hội họp khi trời mưa to. Chúng tôi đề nghị Công ty than Khánh Hòa sớm hoàn thiện các thủ tục hồ sơ liên quan để chi trả đền bù cho các hộ dân.
Tìm hiểu chúng tôi được biết, dự án giải phóng mặt bằng mở rộng bãi thải Tây của Công ty than Khánh Hòa có tổng diện tích là 13,1ha; tổng số hộ dân bị ảnh hưởng là 136 hộ, trong đó có 31 hộ phải di dời nhà ở, 105 hộ bị ảnh hưởng đất nông nghiệp. Đến nay, Công ty đã phối hợp với chính quyền địa phương thực hiện kiểm kê đất, tài sản, hoa màu trên đất của 136 hộ. Hiện, Công ty đã chi trả cho các hộ với giá trị 20,3 tỷ đồng, còn hơn 9 tỷ đồng chưa chi trả.
Làm việc với chúng tôi về nội dung trên, ông Hoàng Kiều Hưng, Phó Giám đốc Công ty than Khánh Hòa cho biết: Để đảm bảo an toàn bãi đổ thải, năm nào Công ty cũng lập kế hoạch phòng, chống thiên tai - tìm kiếm cứu nạn và tổ chức diễn tập các tình huống giả định. Đồng thời, chuẩn bị nhân lực, vật lực để sẵn sàng phối hợp với các địa phương trong việc ứng phó với thiên tai.
Đối với khu vực đổ thải thuộc bãi thải Tây, xã An Khánh, chúng tôi cũng đã tiến hành kiểm tra, đánh dấu những vị trí xung yếu để có biện pháp xử lý. Về việc chi trả tiền đền bù cho các hộ dân, số tiền còn lại hơn 9 tỷ đồng, Công ty chưa cân đối được nguồn tài chính. Dự kiến, Công ty sẽ sắp xếp nguồn vốn và tiến hành chi trả xong trong tháng 9 để bà con sớm tìm nơi ở mới, ổn định cuộc sống, sinh hoạt. Còn về ngôi chùa Làng Ngò cũng nằm trong quy hoạch sử dụng đất của Công ty. Nhưng do đây là công trình văn hóa tâm linh nên hiện Công ty mới đang trong giai đoạn thực hiện đăng ký quyền sử dụng đất, sau khi được chính quyền phê duyệt mới triển khai các bước tiếp theo.
Có thể thấy, sớm di dời 31 hộ dân sống trong khu vực quy hoạch bãi đổ thải của Công ty than Khánh Hòa là việc làm cần thiết và cần được tiến hành khẩn trương, để tránh xảy ra sự việc đáng tiếc. Trước mắt, đang trong mùa mưa bão nên phía chính quyền địa phương và Công ty than Khánh Hòa cần bố trí lực lượng canh gác, đảm bảo sẵn sàng ứng phó, hỗ trợ người dân khi có tình huống thiên tai xảy ra.