Tri ân các Anh hùng liệt sĩ

Di tích lịch sử Quốc gia - Địa điểm lưu niệm các thanh niên xung phong (TNXP) Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái nằm trong hệ thống các di tích lịch sử, văn hoá trên địa bản tỉnh. Từ nhiều năm trước đây, Di tích đã không chỉ là một điểm đến, mà còn là nơi để nhân dân, du khách trong nước, quốc tế tìm về, tưởng nhớ, tri ân các Anh hùng liệt sĩ TNXP, hy sinh ngày 24/12/1972 trong lúc làm nhiệm vụ. Ông Charles Nevjah, du khách đến từ Mỹ bùi ngùi: Tôi không tham gia chiến tranh ở Việt Nam. Nhưng tôi luôn nhớ và biết ở Việt Nam có một Di tích thờ tự những người trẻ tuổi hy sinh trong đêm noel. Tôi trân trọng sự hy sinh đó.  

Đầy năm nay, từ Di tích, tiếng chuông, tiếng khánh đều đặn thỉnh lên, giội vào đất trời chiến khu Việt Bắc, vọng về miền hoài cổ. Những âm hưởng thiêng liêng ngân rung, gợi niềm đau vô hạn với cả người hôm nay và người đã đi xa. Và trở thành quen thuộc như hơi thở đối với cán bộ, nhân dân ở vùng đất Anh hùng Thái Nguyên. Một lần, ở khoảng ngưng đọng giữa tiếng chuông và tiếng khánh, bà Vũ Thị Kim Chung, Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa và Truyền thông T.P Thái Nguyên, Phụ trách khu Di tích cho biết: Vì tâm nguyện của nhân dân địa phương và du khách trong nước, quốc tế khi đến đây, nên cả năm Di tích không có một ngày đóng cửa, kể cả dịp lễ, Tết.

Nhớ noel năm trước, Di tích chính thức mở cửa trở lại để đón tiếp nhân dân, du khách đến tỏ lòng tri ân. Hôm ấy, trời Thái Nguyên chợt bừng nắng, giữa cao xanh có từng quầng mây hồng rực màu lửa và từng đám mây trôi về miền vô định giống như đoàn quân vào trận đánh... Giữa khoảng sân Di tích, hàng nghìn người có mặt mang đủ các trạng thái khác nhau, nhưng có chung một thoáng nhớ nhung về những người con ưu tú của đất nước. Các anh chị đã trút hơi thởi cuối cùng để đổi lấy sự an toàn cho bao chuyến hàng chi viện cho chiến trường miền Nam. Nhà thơ Dương Văn Mưu thảng thốt: “Đêm Noel ngột ngạt những cung đường/ Ga Lưu Xá chìm trong khói lửa/Trăng trên trời như tan thành hai nửa/ Soi xuống trần gian thương xót khóc thầm…”. Vâng! Từ nay các anh chị, những liệt sĩ TNXP đã có một nơi thờ tự xứng tầm. Nhưng để Di tích trở lên hoành tráng như hôm nay, đã có nhiều mồ hôi, công sức và niềm tâm huyết của cán bộ, nhân dân 2 tỉnh Thái Nguyên, Bắc Kạn và tấm lòng tri ân của các nhà thiện tâm từ Ninh Bình, Hà Nội... gom lại. Bởi hầu hết các hạng mục công trình thuộc Di tích được làm mới, như: Công trình nhà tưởng niệm, nhà đón tiếp, sân vườn, nghi môn, lầu chuông, lầu khánh... đều được huy động từ nguồn xã hội hoá.

Từ đường TNXP, qua cổng Tam quan vào Di tích, chúng tôi đặt nhẹ từng bước chân vì sợ làm đau anh linh các anh chị. Rồi đi tiếp qua một cầu đá bắc qua hồ nước trong xanh, đến một khoảng sân rộng lớn, chợt thấy mình nhỏ bé khi ngước mắt trông lên từng bậc đá dẫn vào nhà tưởng niệm các liệt sĩ TNXP. Đã có bao người về đây kính cẩn nghiêng mình trước anh linh các anh chị. Kể từ noel năm 2018 đến noel năm 2019, tức là sau một năm trở lại hoạt động, Di tích đã đón tiếp gần 1.800 đoàn khách trong nước và quốc tế đến tham quan, dâng hương, tri ân các liệt sĩ TNXP, với gần 160.000 lượt nhân dân, du khách, trong đó có gần 30 đoàn khách Trung ương, 15 đoàn khách đến từ các nước Lào, Cam Pu Chia, Mỹ, Đức... 

Nhằm tri ân các liệt sĩ TNXP, Ban Tổ chức các hoạt động tưởng niệm 60 liệt sĩ TNXP Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái hy sinh ngày 24/12/1972 sẽ tổ chức Chương trình Nghệ thuật với chủ đề “Đại đội 915 - Vang mãi khúc tráng ca” vào tối nay (24-12). Trong ảnh: Một hoạt cảnh thuộc Chương trình được biểu diễn trong buổi tổng duyệt tối 22-12.

Bà Chung cho biết thêm: Ngoài ý nghĩa dâng hương, tri ân các Anh hùng liệt sĩ TNXP, tại Di tích còn có nhiều hoạt động ý nghĩa, như một số trường học tổ chức làm lễ kết nạp đội viên, đoàn viên cho học sinh; một số chi bộ, đảng bộ cơ quan, đơn vị đã đến Di tích thực hiện nghi lễ dâng hương báo công và tổ chức Lễ kết nạp đảng viên mới; tổ chức khen thưởng cho các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong Phong trào học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh... Điển hình như Sở Giao thông Vận tải; Sở Văn hoá - Thể thao và Du lịch; huyện Phú Lương. Đặc biệt trong năm, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh đã tổ chức Lễ ra mắt tiểu thuyết “Nắng phía sau mặt trời” của nhà văn Phan Thái. Cuốn tiểu thuyết đã tái hiện chân thực cuộc sống lao động, chiến đấu của các đội viên TNXP Đại đội 915 và sự hy sinh anh dũng của các anh chị trong khi làm nhiệm vụ. Rồi ngay sau ngày Di tích mở cửa đón khách trở lại, Công ty cổ phần Thương mại và Du lịch Hà Lan đã chính thức mở tuyến xe 
buýt từ Di tích đến đỉnh đèo De - Khu Di tích lịch sử sinh thái ATK Định Hoá, với thời gian 60 phút/chuyến. Qua đó hình thành tour du lịch ý nghĩa từ Di tích lịch sử Quốc gia - Địa điểm lưu niệm các TNXP Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái đến Đền Đuổm (Phú Lương) và lên Khu Di tích lịch sử sinh thái ATK Định Hoá.

Trở lại với Di tích, Địa điểm mang câu chuyện của thời máu và hoa. Tất cả đã khép lại thành quá khứ, nhưng còn đó tiếng hô xung phong giữa màu lửa của đạn bom. Tiếng hô vọng mãi, ngân dài qua các thế hệ, hòa chung dòng chảy lịch sử của một dân tộc “Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ” (Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh)… Trong không gian trưng bày của Nhà Tưởng niệm, lời giới thiệu của chị hướng dẫn viên trực trào xúc động. Chị giới thiệu cho chúng tôi về từng di vật thiêng liêng. Đây ga lưu xá, đây đoàn tàu chất đầy hàng hoá cần được chuyển đến nơi an toàn… Gần 350 tài liệu, hiện vật liên quan đến Đại đội 915 được trưng bày, không chỉ nói nên ý chí sắt thép, quả cảm của các thế hệ cha anh, mà còn là những vật chứng, những bằng chứng tố cáo tội ác chiến tranh... Có ai cầm được lòng, không rơi nước mắt khi nghe chị Lê Thị Thu Hồng, hướng dẫn viên nói bùi ngùi: Thưa các bác, các anh, các chị, đây là chiếc nồi quân dụng dùng để nấu cơm cho Đại đội… Nhưng đêm hôm ấy, trước giờ Chúa Giáng sinh, xương thịt của nhiều anh chị được đồng đội gom vào nồi, mang vào nghĩa trang Dốc Lim, chia thành nhiều phần để khâm niệm. Các anh, chị TNXP Đại đội 915 đã hòa tuổi thanh xuân của mình vào dòng sử xanh oanh hào của non sông đất Việt. Để trên dòng sử xanh ấy muôn đời vang danh những bến bờ mang dòng địa chỉ đỏ là: Ngã ba Đồng Lộc (Can Lộc, Hà Tĩnh), Truông Bồn (Đô Lương, Nghệ An), Hang Tám Cô (Bố Trạch, Quảng Bình) và Di tích lịch sử Quốc gia - Địa điểm lưu niệm các TNXP Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái. Để… “Lưu Xá hôm nay trăng sáng tựa đêm rằm/ Ánh điện lung linh muôn màu khoe sắc/Khu tưởng niệm sáng bừng thành phố thép/Chuông nhà thờ réo rắt nhạc Giáng sinh” (Thơ Dương Văn Mưu). 

Từ một năm nay, Di tích đã trở thành một điểm đến lý tưởng của tỉnh Thái Nguyên. Nhưng để Di tích phát huy được giá trị đúng tầm, rất cần các cấp, ngành chức năng của tỉnh nghiên cứu, tham mưu cho tỉnh xây dựng bổ sung một số các công trình phụ trợ phục vụ khách tham quan.