Là một trong những công trình trọng điểm cấp Quốc gia, việc khai thác, vận hành hồ Núi Cốc có liên quan đến các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Giang và T.P Hà Nội. Ngoài nhiệm vụ cung cấp nước phục vụ sản xuất, sinh hoạt, hồ còn có chức năng điều tiết phòng lũ. Do vậy, việc đánh giá hiện trạng công trình và đưa ra các giải pháp quản lý an toàn hồ trong mùa mưa bão luôn được đơn vị quản lý và cơ quan chức năng đặc biệt quan tâm.
Công ty TNHH Một thành viên Khai thác thủy lợi Thái Nguyên là đơn vị được UBND tỉnh giao trực tiếp quản lý, vận hành, khai thác hồ Núi Cốc. Để đảm bảo an toàn công trình, Công ty đã chỉ đạo Xí nghiệp Khai thác thủy lợi Núi Cốc thường xuyên kiểm tra các hạng mục: Đập đất, cống lấy nước, tràn xả lũ, máy đóng mở, cáp tràn… Anh Hà Văn Quân, Cụm phó cụm quản lý đầu mối hồ Núi Cốc cho biết: Kết quả kiểm tra trước lũ cho thấy, đập chính hoạt động ổn định, mái thượng lưu đập bị sụt lún một số điểm. Các đập phụ hoạt động bình thường, chỉ có đập phụ 1 rãnh thoát nước hạ lưu và rãnh tiêu phía đường dân sinh bị hư hỏng với chiều dài 90m...
Trước tình hình trên, để sẵn sàng ứng phó với các tình huống thiên tai có thể xảy ra trong mùa mưa bão năm nay, Công ty TNHH Một thành viên Khai thác thủy lợi Thái Nguyên đã triển khai thực hiện các quy định về quản lý an toàn hồ đập. Cụ thể, Công ty đã lập quy trình bảo trì công trình, vận hành cửa van; lắp thiết bị quan trắc khí tượng, thủy văn chuyên dùng; lắp đặt hệ thống giám sát vận hành, thiết bị thông tin, cảnh báo an toàn cho đập và vùng hạ du đập; điều chỉnh bổ sung quy trình vận hành hồ chứa nước.
Ngoài ra, Công ty cũng xây dựng phương án phòng chống thiên tai và chuẩn bị đầy đủ các loại vật tư như: Rọ thép, xe rùa, bao tải, phao cứu sinh, đá hộc… nhằm ứng phó với tình huống khẩn cấp. Trong mùa mưa, đơn vị theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết và chủ động điều tiết nước đảm bảo dung tích phòng lũ.
Đồng thời, tổ chức trực ban 24/24h, phân công cán bộ kỹ thuật có năng lực, kinh nghiệm trực tiếp quản lý, vận hành thường xuyên báo cáo hiện trạng công trình, diễn biến mực nước, lượng mưa 4 lần/ngày, khi có mưa lũ lớn cập nhật 1 tiếng một lần. Bên cạnh đó, trước khi thực hiện điều tiết nước qua tràn xả lũ, Công ty đều thông báo tới các địa phương ở thượng lưu khu vực lòng hồ và phía hạ du hồ để bà con có biện pháp chủ động trong sản xuất, sinh hoạt.
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Công Thịnh, Chủ tịch Công ty TNHH Một thành viên Khai thác thủy lợi Thái Nguyên chia sẻ: Hiện nay, hồ Núi Cốc vẫn bảo đảm ổn định và vận hành theo quy trình được Bộ Nông nghiệp - PTNT phê duyệt. Tuy nhiên, một số công trình ở khu vực đầu mối tiềm ẩn nhiều yếu tố bất lợi do xuống cấp; cống lấy nước lạc hậu, chỉ an toàn với tình hình mưa lũ bình thường, nếu mưa lũ dồn dập, vượt tần suất thiết kế sẽ không đảm bảo. Ngoài ra, các thiết bị cơ khí đang bị ôxi hóa mạnh, nếu không được xử lý kịp thời sẽ ngày càng xuống cấp.
Vì vậy, Công ty đang đề nghị Bộ Nông nghiệp - PTNT và các bộ, ngành liên quan hỗ trợ kinh phí để bảo trì tổng thể hồ Núi Cốc. Ngoài ra, đề nghị Sở Nông nghiệp - PTNT chỉ đạo rà soát, hoàn thiện quy trình vận hành hồ chứa, báo cáo UBND tỉnh công bố Bản đồ ngập lụt vùng hạ du hồ Núi Cốc để các đơn vị liên quan xây dựng phương án ứng phó với các tình huống khẩn cấp.
