Chúng tôi nhận được tập tài liệu từ hội viên các cơ quan chuyên môn tỉnh Thái Nguyên gửi đến. Tài liệu ấy là những biên bản, công văn kiến nghị, kết quả giải quyết các sai sót của một vài báo, tạp chí trên địa bàn mấy tháng gần đây… Cảm nhận đầu tiên khi đọc tài liệu là cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí, tổ chức Hội tại cấp tỉnh đã tích cực hơn, nhiệt tình và hiệu quả hơn trong thực thi nhiệm vụ.
Điều mà một số năm gần đây, không ít địa phương “cứ tưởng” đó là việc của Bộ Thông tin và Truyền thông, các cơ quan chủ quản báo chí của bộ, ngành, tổ chức. Nhưng thực ra từ lâu lắm rồi, ít nhất từ khi thực hiện Luật báo chí 2016. Cụ thể hơn, Luật báo chí sửa đổi, Quốc hội thông qua năm 2016, thực hiện từ 1/1/2017 gồm 6 chương, 61 điều đã quy định hết sức cụ thể cho từng mối quan hệ: Từ tôn chỉ mục đích của cơ quan báo chí được Nhà nước cấp phép; điều kiện để thành lập văn phòng đại diện tại điạ phương; quy định xử lý vi phạm cho chính quyền địa phương của Luật; thẻ hành nghề (thẻ nhà báo) và điệu kiện khi tác nghiệp… Theo Điều 8, Luật báo chí 2016, Tổ chức Hội Nhà báo Việt Nam cũng có những quy định: 10 Quy định đạo đức người làm báo Việt Nam; quy tắc sử dụng mạng xã hội… Mà tất cả những người làm báo Việt Nam đang thực hiện rất tốt.
Phóng viên các cơ quan báo chí trong và ngoài tỉnh Thái Nguyên tuyên truyền về Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2020-2025. (tác nghiệp tại Trung tâm Báo chí - ảnh tư liệu của Trường Sơn)
Trở lại với tập tài liệu như đã nói ở phần đầu. Vụ việc thứ nhất: Ngày 27/6/2021, Báo điện tử Tài Nguyên và Môi trường, cơ quan ngôn luận của bộ cùng tên đăng bài viết “Công ty TNHH Bê tông xây dựng Việt Cường (Sau đây gọi tắt là Công ty Việt Cường) khai thác, vận chuyển trái phép số lượng lớn đất tại Đồng Hỷ” và 3 ngày sau (30-6) đăng tiếp bài “Thái Nguyên: Công ty Việt Cường tiếp tục khai thác đất trái phép “phớt lờ” chính quyền”...
Không đồng tình với cách đưa tin sai sự thật vì nhiều mục đích, Việt Cường đã gửi đơn khiếu lại đến nhiều cơ quan Trung ương, địa phương và bộ chủ quản đề nghị xem xét. Với chức năng quản lý Nhà nước về báo chí trên địa bàn, Sở Thông tin và Truyền thông Thái Nguyên đã phải tổ chức cuộc họp xác minh và kết luận thông tin do Báo Tài Nguyên và Môi trường đăng tải và có tới đại diện 12 cơ quan, đơn vị tham gia cuộc họp.
Kết luận cuối cùng là: Những phản hồi, khiếu nại các thông tin không đúng sự thật do Báo Tài Nguyên và Môi trường đăng tải về Công ty Việt Cường là có cơ sở. Sở Thông tin và Truyền thông chủ trì làm văn bản yêu cầu Báo Tài Nguyên và Môi Trường, các tác giả cải chính, xin lỗi theo Điều 25 và đính chính trên báo theo Điều 12, Luật Báo chí 2016… Ngày 26/7/2021, Tổng biên tập Báo Tài Nguyên và Môi trường đã ban hành Thông báo số 167 về kết quả giải quyết, theo đó: 2 tác giả do thiếu thận trọng nên một số thông tin trong 2 bài viết không đúng sự thật... Việc cải chính và xin lỗi đã được đăng tải công khai trên Báo điện tử Tài Nguyên và Môi trường lúc 15h22 phút, ngày 22/7/2021; Toà soạn quyết định tạm dừng hoạt động chuyên môn nghiệp vụ của 2 phóng viên 90 ngày kể từ 26/7/2021 cũng như có hình thức phù hợp với một vài cá nhân liên quan. Thái độ nghiêm túc, tôn trọng của Tòa soạn Báo Tài Nguyên và Môi trường là đáng trân trọng
Hai văn bản, 2 vụ việc dưới đây, có vẻ sự vụ của một cơ quan chuyên môn, nhưng với cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí không có thái độ thượng tôn pháp luật, cương quyết và chuẩn mực thì sẽ phức tạp. Cái quý là Sở Thông tin và Truyền thông Thái Nguyên đã làm được… Tạp chí Tri thức xanh là cơ quan lý luận của Viện Khoa học Môi trường và Xã hội. Tôn chỉ mục đích được ghi rõ tại địa chỉ: https:/micgov.vn/Pages/Tintức/142418/tonchimucdichcaccoquanbaochi.html. Thế nhưng, tạp chí lý luận này lại đề nghị cung cấp thông tin và các hồ sơ, tài liệu liên quan đến Dự án Xây dựng đoạn đường Thống Nhất và hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phường Thắng Lợi (T.P Sông Công) với 9 nhóm vấn đề về các lĩnh vực ngoài tôn chỉ mục đích tại Giấy phép số 1102, ngày 21/6/1921…
Do vậy, Sở Thông tin và Truyền thông Thái Nguyên đã từ chối cung cấp thông tin và việc này đúng quy định. Rất tiếc, ngày 30/7/2021, Tạp chí Tri thức xanh lại gửi Văn bản số 747/2021/TTX-BPL về việc chấp hành pháp luật về công khai, minh bạch và cung cấp thông tin báo chí, trong đó đề nghị: “Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên xem xét nghiêm túc việc tuân thủ, thượng tôn pháp luật của các cơ quan trực thuộc UBND tỉnh, trả lời bằng văn bản, công khai thông tin và cung cấp hồ sơ, tài liệu theo đề nghị của Tạp chí Tri thức xanh tại Văn bản số 509/2021/BPL-TTX ngày 10/5/2021…”. Việc làm trên có cần thiết và đúng luật khi yêu cầu trên của tạp chí lý luận về một lĩnh vực không nằm trong tôn chỉ mục đích của cơ quan này?
Có thể thấy, Tạp chí Tri thức xanh đã lợi dụng quyền tự do báo chí, trả lời trên báo chí để biện luận, quy chụp, xúc phạm danh dự của tổ chức, cá nhân, của cán bộ, công chức các cơ quan hành chính Nhà nước địa phương mà phớt lờ việc chính mình đang vi phạm Khoản 4, Điều 24, Luật báo chí năm 2016. Việc nữa, Báo Tri thức và Cuộc sống - ngay cái tên cũng hiểu tuyên truyền gì, lĩnh vực gì? Thế nhưng khi đưa một vấn đề ở một địa phương khác, khi viện dẫn một kết luận chung, lại tự gán ghép vào đó tên con người cụ thể nhằm hạ uy tín… Sở Thông tin và Truyền thông Thái Nguyên cũng lại phải yêu cầu tờ báo xem xét…
Hiện ở cấp tỉnh, công việc nhiều, lại thêm nhiệm vụ phòng, chống dịch COVID-19. Và quan trọng là tỉnh nào cũng trân trọng báo chí, coi báo chí là bạn đồng hành tốt trong xây dựng quê hương. Hơn thế, luật pháp, quy định cho hoạt động báo chí khá đầy đủ. Quản lý Nhà nước có Luật báo chí, Bản quyền, An ninh mạng; báo, tạp chí nào đều có không gian tác nghiệp và tôn chỉ của riêng mình, được pháp luật bảo vệ…
Tổ chức Hội Nhà báo có điều lệ, 10 điều quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam; Quy tắc sử dụng mạng xã hội của nhà báo; Quy định 909 về hội viên Hội Nhà báo Việt Nam sinh hoạt tại Hội Nhà báo địa phương… Nếu tất cả đều nỗ lực, làm tròn bổn phận thì sẽ ngăn chặn được tiêu cực; hình ảnh của báo chí, văn phòng đại diện, phóng viên thường trú sẽ trong sáng mãi./.
