Quản lý và phát triển rừng bằng công nghệ thông tin

Là địa phương miền núi nằm ở phía Tây Bắc của tỉnh, diện tích đất lâm nghiệp của huyện Đại Từ chiếm đến gần 50% tổng diện tích tự nhiên (hơn 29.500ha). Nhằm quản lý và phát triển rừng bền vững, thời gian qua, cơ quan chức năng đã có nhiều nỗ lực, đặc biệt là ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, bảo vệ rừng; triển khai chương trình cấp chứng chỉ rừng FSC cho các nhóm hộ trên địa bàn.

Cán bộ Hạt Kiểm lâm Đại Từ kiểm tra chất lượng cây giống tại vườn ươm trên địa bàn.

Thời gian trước đây, những dụng cụ hỗ trợ như bản đồ giấy, máy định vị, la bàn… là những vật "bất ly thân" của cán bộ kiểm lâm địa bàn ở Đại Từ. Tuy nhiên, hiện nay, mọi thứ đều được tích hợp trong một chiếc máy tính bảng hay điện thoại thông minh, với đầy đủ tính năng cần thiết thông qua các ứng dụng, phần mềm cài đặt. Cụ thể như: phần mềm Locus Map, Google Earth Pro giúp mở hệ thống bản đồ trên điện thoại khi tích hợp nền bản đồ quy hoạch 3 loại rừng và nền bản đồ kiểm kê rừng; phần mềm QGIS phục vụ theo dõi diễn biến rừng và biên tập bản đồ; MapInfo Pro giúp mở hệ thống bản đồ trên máy tính bảng…

Ông Vũ Thế Cường, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Đại Từ, cho biết: Với đặc thù quản lý diện rừng rộng lớn, có địa hình phức tạp, trong khi biên chế cán bộ của đơn vị hạn chế, nên công tác tổ chức tuần tra, nắm bắt thông tin về diễn biến rừng trước đây rất khó khăn. Mỗi lần làm việc, chúng tôi phải mất nhiều thời gian để thu thập, xử lý số liệu. Nhưng đến nay, từ những hình ảnh vệ tinh, số liệu diễn biến rừng trên phần mềm, đơn vị có thể thường xuyên nắm bắt tình hình, diễn biến rừng, việc tổng hợp số liệu cũng dễ dàng, nhanh chóng. Đây thực sự là những công cụ hỗ trợ đắc lực, giúp chúng tôi nâng cao hiệu quả hoạt động, đáp ứng yêu cầu công việc trong tình hình mới.

Chúng tôi được biết, đến thời điểm này, 100% cán bộ Hạt Kiểm lâm Đại Từ đều đã sử dụng thành thạo, làm chủ được việc sử dụng các phần mềm.

Từ đầu năm đến nay, Hạt Kiểm lâm Đại Từ đã giám sát khai thác với khối lượng gỗ chính phẩm trên 47.000m3, vượt 26,04% kế hoạch.

Một trong số những ứng dụng công nghệ thông tin được Hạt Kiểm lâm Đại Từ triển khai tích cực phải kể đến phần mềm quản lý cây xanh trên hệ thống - ThaiNguyen SmartTrees. Phần mềm có thể sử dụng trên điện thoại thông minh và máy tính, với nhiều tính năng như: cập nhật, chỉnh sửa thông tin cây xanh; lấy tọa độ và hình ảnh cây xanh ngay tại hiện trường; hỗ trợ cập nhật nhanh số lượng lớn cây phân tán chỉ bằng một lần thao tác; hỗ trợ hiển thị bản đồ vị trí trồng cây xanh...

Theo đó, mỗi cây xanh trồng mới đều được cập nhật và có 1 mã QR riêng để giám sát, theo dõi quá trình sinh trưởng, phát triển, di dời của cây. Thông qua phần mềm này, người dân khi phát hiện vấn đề liên quan đến cây xanh có thể gửi thông tin và hình ảnh phản ánh đến cơ quan chức năng tiếp nhận, xử lý. Đến thời điểm hiện tại, Hạt Kiểm lâm Đại Từ đã cập nhật được gần 1,4 triệu cây xanh vào phần mềm ThaiNguyen SmartTrees.

Bên cạnh công tác quản lý và phát triển rừng, việc ứng dụng chuyển đổi số trong các mặt công tác khác của lực lượng Kiểm lâm cũng mang lại hiệu quả đáng kể. Trong đó, việc sử dụng hệ thống liên thông gửi và nhận văn bản giúp tiết kiệm được thời gian triển khai thực hiện các nhiệm vụ. Ngoài ra, Hạt Kiểm lâm Đại Từ còn lập các nhóm Zalo để triển khai công tác, giúp thông tin được gửi đi và phản hồi nhanh chóng, chân thực qua hình ảnh, video...

Bên cạnh đó, nhằm ngăn chặn việc khai thác rừng trái phép, khuyến khích người dân địa phương tuân thủ kế hoạch quản lý rừng, Hạt Kiểm lâm Đại Từ đang triển khai các nội dung để cấp chứng chỉ quản lý rừng FSC cho các nhóm hộ tại 4 xã: Yên Lãng, Minh Tiến, Phúc Lương, Đức Lương. Đây là chứng chỉ do Hội đồng Quản lý rừng FSC (tổ chức phi chính phủ, phi lợi nhuận, với mục tiêu phát triển và quản lý rừng bền vững trên toàn thế giới) cấp.

Theo ông Vũ Đức Chương, Trạm trưởng Trạm Kiểm lâm Bản Ngoại, kiểm lâm viên địa bàn Minh Tiến, Yên Lãng, Tiên Hội: Ban đầu, việc triển khai đến người dân cũng gặp một số khó khăn, do đây là chương trình mới, nhiều hộ lo ngại tham gia sẽ bị giám sát chặt chẽ, không được chủ động trong khai thác gỗ. Ngoài ra, việc chăm sóc, phát triển rừng theo tiêu chuẩn FSC cũng phải tuân theo các nguyên tắc nghiêm ngặt nên người dân có phần e ngại. Tuy nhiên, sau khi được cán bộ Kiểm lâm tuyên truyền về những lợi ích về xã hội, môi trường, đặc biệt là hiệu quả kinh tế cao hơn từ 20-30% so với sản phẩm gỗ không có chứng chỉ, người dân đã tích cực hưởng ứng.

Đến nay, riêng 2 xã Minh Tiến và Yên Lãng đã có khoảng 600ha rừng đăng ký cấp chứng chỉ FSC. Theo kế hoạch, đến giữa năm 2023, toàn huyện Đại Từ sẽ có trên 1.500ha rừng được cấp chứng chỉ FSC, với gần 700 hộ tham gia.

Nhờ những giải pháp tích cực, chủ động, diện tích rừng trên địa bàn huyện Đại Từ, đặc biệt là các diện tích rừng tự nhiên, rừng phòng hộ, đặc dụng, được bảo vệ tốt, không bị khai thác trái phép. Trong năm 2022, trên địa bàn huyện không xảy ra cháy rừng. Công tác phát triển rừng được thực hiện hiệu quả, từ đầu năm đến nay, toàn huyện đã triển khai trồng rừng được gần 940ha, vượt 3,5% so với kế hoạch giao. Trong đó, trên 670ha rừng trồng tập trung, còn lại là cây phân tán…