Khôi phục, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số: Hướng đi bền vững cho du lịch Thái Nguyên

Giữa nhịp sống hiện đại, những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số trên mảnh đất Thái Nguyên đang được khơi dậy và lan tỏa theo một cách mới. Từ khôi phục lễ hội, truyền dạy nghệ thuật dân gian đến phát triển du lịch cộng đồng, việc gìn giữ “hồn cốt” văn hóa không chỉ góp phần bảo tồn di sản, mà còn mở ra hướng đi bền vững cho du lịch. Từ đó mang lại sinh kế và niềm tự hào cho nhiều người dân.

Dạy in sáp ong trên vải chàm cho trẻ em tại xã Nghĩa Tá, tỉnh Thái Nguyên.

Giữ hồn văn hóa các dân tộc trên mảnh đất Thái Nguyên

Thái Nguyên vùng đất giàu truyền thống văn hóa, là nơi cư trú lâu đời của 39 dân tộc. Mỗi dân tộc mang trong mình một kho tàng văn hóa phong phú, từ tiếng nói, trang phục, phong tục tập quán đến các loại hình nghệ thuật dân gian và các lễ hội truyền thống như lễ hội lồng tồng, lễ hội Đền Đuổm, lễ hội Núi Văn, Núi Võ...

Những năm qua, cùng với sự quan tâm của Trung ương, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai nhiều giải pháp thiết thực nhằm khôi phục và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số. Không chỉ dừng lại ở việc “giữ gìn”, các hoạt động bảo tồn đang từng bước được đưa vào đời sống đương đại, giúp di sản văn hóa dân tộc tiếp tục được nuôi dưỡng và lan tỏa.

Các địa phương như Chợ Đồn, Ngân Sơn, Ba Bể… đã đẩy mạnh việc sưu tầm, phục dựng các lễ hội truyền thống, xây dựng câu lạc bộ văn hóa, tổ chức lớp truyền dạy dân ca, dân vũ, nghề thủ công truyền thống cho thế hệ trẻ.

Phát triển du lịch cộng đồng - Khi văn hóa trở thành sinh kế

Tại nhiều địa phương miền núi phía Bắc của tỉnh Thái Nguyên, nơi đồng bào các dân tộc Tày, Nùng, Dao, Mông... sinh sống, những giá trị văn hóa truyền thống đang được “đánh thức” thông qua mô hình du lịch cộng đồng.

Giữa lòng non nước Ba Bể xanh thẳm, những bản làng như Cốc Tộc, Bó Lù hiện lên bình yên bên bờ hồ, nơi đồng bào dân tộc Tày từ bao đời vẫn gìn giữ phong tục, tiếng nói và nếp sống truyền thống. Thế nhưng hôm nay, những giá trị ấy đang được thắp sáng theo một cách mới thông qua phát triển du lịch cộng đồng.

Câu lạc bộ hát then, đàn tính liên thế hệ xã Nam Cường, tỉnh Thái Nguyên thường xuyên tổ chức tập luyện.

Phát triển du lịch cộng đồng đã mở ra một hướng đi mới: Người dân chủ động tham gia, tự làm chủ sinh kế, tự kể câu chuyện của quê hương mình. Sự kết hợp hài hòa giữa bảo tồn và phát huy đã giúp văn hóa dân tộc thiểu số không chỉ “sống” trong cộng đồng, mà còn “tỏa sáng” trong đời sống hiện đại.

Những làn điệu then, tiếng đàn tính, điệu múa bát giờ đây không chỉ vang lên trong lễ hội mà còn trở thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc sắc, góp phần tăng thu nhập, nâng cao đời sống người dân địa phương. Nhiều hộ gia đình đã cải tạo nhà sàn thành homestay, làm du lịch gắn với biểu diễn nghệ thuật dân gian, quảng bá ẩm thực và nghề truyền thống. Qua đó, vừa bảo tồn di sản, vừa tạo ra sinh kế bền vững cho cộng đồng.

Những bữa cơm với cá nướng, xôi nếp nương, măng rừng không chỉ đơn thuần là món ăn mà còn là câu chuyện về rừng núi, về lao động và mùa màng. Tiếng đàn tính, điệu then ngân vang trên hiên nhà giờ không chỉ để vui hội, mà còn là nhịp cầu để du khách đến gần hơn với tâm hồn người Tày.

Hướng tới tương lai - Du lịch gắn với văn hóa bản địa

Du khách trải nghiệm hát then, đàn tính tại homestay ở xã Nam Cường, tỉnh Thái Nguyên.

Với định hướng “Bảo tồn di sản - Phát triển bền vững”, Thái Nguyên đang tiếp tục đầu tư và quy hoạch vùng du lịch cộng đồng, xây dựng sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng gắn với bản sắc các dân tộc Tày, Nùng, Dao, Mông…

Các chương trình “Mỗi làng một sản phẩm du lịch”, “Không gian văn hóa dân tộc Việt Bắc”, “Du lịch trải nghiệm văn hóa bản địa” đang được triển khai rộng khắp, hứa hẹn mang đến làn gió mới cho ngành du lịch tỉnh nhà.

Việc khôi phục, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số không chỉ là trách nhiệm, mà còn là niềm tự hào của mỗi người dân Thái Nguyên. Khi văn hóa được gìn giữ và lan tỏa đúng cách, du lịch sẽ phát triển bền vững, bản làng thêm trù phú, và bản sắc dân tộc sẽ tiếp tục tỏa sáng giữa đại ngàn Việt Bắc.