Triển khai hợp nhất các chương trình mục tiêu quốc gia: Tránh chồng chéo, tăng phân cấp

Ngày 30-12, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị quán triệt triển khai các nghị quyết của Quốc hội về tháo gỡ vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án và Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Hội nghị được kết nối trực tuyến từ trụ sở Chính phủ tới các tỉnh, thành phố.

Dự tại điểm cầu tỉnh Thái Nguyên có các đồng chí: Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy; Vương Quốc Tuấn, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; Nguyễn Thị Loan, Phó Chủ tịch UBND tỉnh và lãnh đạo các sở, ban, ngành của tỉnh.

Hội nghị nhằm quán triệt, triển khai hai nghị quyết quan trọng của Quốc hội khóa XV về mở rộng áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù tháo gỡ vướng mắc đối với các dự án, đất đai tồn đọng và phê duyệt chủ trương đầu tư các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn mới trên cơ sở hợp nhất ba chương trình trước đây.

Đại biểu tham dự Hội nghị trực tuyến tại điểm cầu tỉnh Thái Nguyên.

Theo báo cáo tại Hội nghị, hiện nay cả nước còn gần 3.000 dự án tồn đọng, liên quan khoảng 153 nghìn héc-ta đất, với tổng mức đầu tư trên 2,46 triệu tỷ đồng, gây lãng phí nguồn lực và ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội. Việc ban hành và mở rộng áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù được kỳ vọng sẽ tiếp tục khơi thông nguồn lực, đưa đất đai, dự án vào khai thác, sử dụng hiệu quả hơn.

Đối với các chương trình mục tiêu quốc gia, đại biểu dự Hội nghị đánh giá các chương trình đã góp phần quan trọng vào giảm nghèo bền vững, cải thiện hạ tầng và nâng cao đời sống nhân dân, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Tuy nhiên, việc triển khai vẫn còn một số hạn chế do cơ chế, chính sách hướng dẫn chậm ban hành, một số nội dung còn phân tán, chồng chéo, ảnh hưởng đến tiến độ và hiệu quả thực hiện.

Phát biểu tham luận tại Hội nghị, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên Vương Quốc Tuấn cho biết, thực hiện Nghị quyết số 170/2024/QH15 của Quốc hội, tỉnh đã rà soát, thống kê các dự án tồn đọng liên quan đến đất đai theo kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án. Đến nay, tỉnh đã cập nhật 55 dự án lên hệ thống của Thanh tra Chính phủ, đang tiếp tục bổ sung thêm 20 dự án. Tỉnh phấn đấu cơ bản hoàn thành xử lý các dự án thuộc thẩm quyền trong quý I/2026, tiến tới hoàn thành trong đầu quý II/2026 khi có nghị quyết hướng dẫn của Chính phủ.

Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên Vương Quốc Tuấn phát biểu tham luận tại Hội nghị.

Về 3 chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên nhấn mạnh, tỉnh đã triển khai quyết liệt, linh hoạt, huy động tổng nguồn lực 9.690 tỷ đồng. Trong đó, Chương trình xây dựng nông thôn mới huy động 4.223 tỷ đồng, đến nay, có 42/77 xã đạt chuẩn (54,5%); Chương trình giảm nghèo bền vững có tổng vốn 1.167 tỷ đồng, giúp tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 1,49%/năm, còn 4,23% vào cuối năm 2025.

Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi với tổng vốn 4.299 tỷ đồng, đã góp phần cải thiện rõ rệt đời sống nhân dân, nhất là tại các địa bàn khó khăn. Thái Nguyên phấn đấu trong năm 2026 xóa cơ bản các “bản trắng” về điện lưới và sóng thông tin di động.

Giai đoạn 2026-2030, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên kiến nghị Trung ương thiết kế các chương trình mục tiêu quốc gia theo hướng gọn, rõ mục tiêu, rõ trách nhiệm, tránh chồng chéo; sớm ban hành nghị quyết hướng dẫn Nghị quyết 170, phê duyệt các chương trình và ban hành bộ tiêu chí chuẩn nghèo giai đoạn mới, tạo cơ sở để địa phương triển khai đồng bộ, hiệu quả ngay từ đầu giai đoạn.

Thủ tướng Chính Phủ Phạm Minh Chính phát biểu kết luận Hội nghị. Ảnh: baochinhphu.vn

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thủ tướng Chính Phủ Phạm Minh Chính khẳng định, việc quán triệt, triển khai 2 nghị quyết của Quốc hội khóa XV có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, mang tính đột phá, nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn lớn về dự án, đất đai và khơi thông nguồn lực cho phát triển.

Sau thời gian triển khai Kết luận 77 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 170 của Quốc hội, đến nay, 5.203 dự án đã được tháo gỡ hoặc có định hướng tháo gỡ; trong đó 3.289 dự án với khoảng 1,67 triệu tỷ đồng và 70 nghìn héc-ta đất đã được đưa vào khai thác. Hiện còn 2.991 dự án tồn đọng cần tiếp tục xử lý.

Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, đây là nhiệm vụ khó, phức tạp, nhạy cảm, phải làm với tinh thần “không cầu toàn, không nóng vội, không bỏ lỡ cơ hội”; yêu cầu các bộ, ngành, địa phương xử lý dứt điểm các dự án thuộc thẩm quyền, không né tránh, không đùn đẩy, người đứng đầu chịu trách nhiệm trước Chính phủ.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu triển khai quyết liệt theo phương châm “6 rõ”, làm việc nào dứt việc đó, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, sớm khơi thông và huy động hiệu quả các nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội.

Về nội dung thứ hai của Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ khẳng định Nghị quyết số 257/2025/QH15 là chủ trương lớn, có ý nghĩa quan trọng trong hoàn thiện thể chế, thúc đẩy phát triển nông nghiệp, nông thôn, giảm nghèo bền vững và nâng cao đời sống vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.

Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, việc hợp nhất 3 chương trình mục tiêu quốc gia là cần thiết, song then chốt là tổ chức thực hiện hiệu quả, tránh chồng chéo, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phát huy vai trò, trách nhiệm của địa phương. Thủ tướng Chính phủ giao các bộ, ngành khẩn trương hoàn thiện hướng dẫn, phân bổ vốn ngay trong tháng 1-2026, ưu tiên vùng khó khăn, vùng lõi nghèo.

Đối với các địa phương, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu triển khai theo phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, gắn trách nhiệm người đứng đầu; huy động nguồn lực xã hội, tăng cường giám sát, ứng dụng công nghệ; đồng thời đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công năm 2025, phấn đấu hoàn thành trước 31/1/2026.