Phát hiện loại thuốc có khả năng tiêu diệt tế bào HIV ‘im lặng’

Việc tìm ra khả năng tiêu diệt tế bào HIV "im lặng" của một loại thuốc trị ung thư hứa hẹn tạo ra bước ngoặt trong cuộc chiến chống HIV/AIDS.

Thuốc trị ung thư venetoclax hứa hẹn tạo đột phá trong cuộc chiến chống HIV/AIDS. Ảnh: EMERGENCY DRUG

Đó là loại thuốc venetoclax được phát triển dưới sự hợp tác giữa Viện Nghiên cứu y khoa Walter và Eliza Hall (WEHI - Úc) và Tập đoàn Roche.

Hiện nay, việc điều trị HIV/AIDS bằng thuốc kháng virus (ART) chỉ dừng lại ở mức kìm hãm căn bệnh, giữ cho nồng độ virus ở mức thấp nhất có thể để hạn chế tác động đến bệnh nhân và tránh lây lan HIV ra cộng đồng.

Nguyên nhân khiến căn bệnh không thể trị khỏi chính là các tế bào HIV "im lặng" có thế tránh đòn tấn công của ART. Việc sử dụng thuốc điều trị khiến cho những tế bào "im lặng" này ngủ đông. Tuy nhiên, khi bệnh nhân dừng thuốc điều trị, những tế bào này sẽ thức dậy và bùng lên bất cứ lúc nào.

Theo kết quả nghiên cứu kết hợp giữa WEHI và Viện Nhiễm trùng và miễn dịch Peter Doherty (Viện Doherty - Úc), thuốc venetoclax đã làm được điều bất ngờ là tấn công các tế bào HIV "im lặng" và trì hoãn cuộc tấn công tiếp theo của virus.

Thuốc này cũng có thể được kết hợp với các thuốc sẵn có khác để tăng lên hiệu quả. TS Philip Aranjelovic từ WEHI, một trong các tác giả chính của công trình nghiên cứu cho biết: "Từ lâu người ta hiểu rằng một loại thuốc có thể không đủ để loại bỏ HIV. Phát hiện này ủng hộ lý thuyết đó, đồng thời khám phá tiềm năng mạnh mẽ của venetoclax như một vũ khí chống lại ung thư".

Sau thành công của các bước thử nghiệm tiền lâm sàng, các nhà khoa học đang tiến tới thử nghiệm lâm sàng trên các bệnh nhân ở Đan Mạch và Úc, dự kiến triển khai từ năm 2024.

Việc khám phá ra tác dụng bất ngờ của loại thuốc sẵn có đã được chứng minh là an toàn chính là phát hiện đặc biệt có giá trị trong y học. Điều này giúp tiết kiệm được rất nhiều thời gian thử nghiệm cũng như công sức nghiên cứu, đồng thời rút ngắn thời gian để bệnh nhân có thể sớm tiêu diệt các tế bào HIV "im lặng".