Việc tiến hành chuyển đổi, giải thể các hợp tác xã (HTX) hoạt động kém hiệu quả hoặc đã ngừng hoạt động từ lâu trên địa bàn tỉnh đang gặp không ít khó khăn, vướng mắc. Dù Chính phủ, UBND tỉnh và ngành liên quan đã quan tâm chỉ đạo, đôn đốc nhưng một số nơi chưa thể giải quyết dứt điểm tình trạng này.
Tại sao phải chuyển đổi các HTX thành lập trước khi có Luật HTX năm 2012, hoặc giải thể các đơn vị kém hiệu quả, ngừng hoạt động từ lâu? Bà Vũ Thị Thu Hương, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh lý giải: Luật HTX năm 2012 quy định, các HTX thành lập trước khi Luật này có hiệu lực mà hoạt động và tổ chức không phù hợp với Luật thì phải đăng ký lại, hoặc chuyển sang hình thức tổ chức khác trong thời hạn 36 tháng. Các HTX không chuyển đổi, không hoạt động từ 12 tháng liên tục trở lên, không đủ thành viên theo quy định, không tổ chức đại hội thành viên thường niên trong 18 tháng liên tục mà không có lý do thì phải giải thể. Các HTX đã ngừng hoạt động mà không tự nguyện giải thể thì cơ quan Nhà nước có thẩm quyền sẽ tiến hành giải thể bắt buộc. Việc để các HTX “hữu danh vô thực” như vậy tồn tại trên giấy tờ sẽ gây khó cho công tác quản lý, đặc biệt là gây tâm lý, tạo quan điểm không tốt cho người dân trong vùng về mô hình HTX, ảnh hưởng chung đến thực hiện chủ trương, phong trào phát triển HTX đang rất được Đảng, Nhà nước coi trọng.
Hiện có khá nhiều HTX sau khi chuyển đổi theo Luật đã củng cố lại tổ chức và hoạt động hiệu quả hơn. Ông Trần Duy Tiên, Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Giám đốc HTX Dịch vụ điện và Nông nghiệp Đồng Tiến chia sẻ: Chúng tôi chuyển đổi ngay sau khi Luật HTX năm 2012 có hiệu lực, việc này không có gì phức tạp và tốn kém. Sau khi chuyển đổi, HTX hoạt động hiệu quả, chặt chẽ quả hơn, công tác tổ chức, quản lý tài chính quy củ hơn…
Thực tế và quy định là vậy nhưng tại một số nơi, việc chuyển đổi HTX theo Luật, giải thể các HTX ngừng hoạt động đang gặp không ít khó khăn. Trong quá trình thu thập thông tin để thực hiện bài viết này, chúng tôi khá vất vả nhưng cũng không có được số liệu chính xác về HTX chưa chuyển đổi, chưa giải thể. Nguyên nhân là do ngành liên quan, đặc biệt là các địa phương cũng không nắm rõ số HTX hữu danh vô thực mà chỉ “ang áng”, hoặc “đang rà soát”. Theo số liệu của riêng ngành Nông nghiệp, hiện số HTX trong lĩnh vực này chưa chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012 đã là 45 đơn vị. Thị xã Phổ Yên là địa phương có số HTX chưa chuyển đổi nhiều nhất, riêng HTX nông nghiệp chưa chuyển đổi, hoạt động kém hoặc đã ngừng hoạt động là 23 đơn vị.
Ông Dương Văn Hiến, Trưởng Phòng Kinh tế T.X Phổ Yên cho biết: Việc chuyển đổi hoặc tiến hành giải thể các HTX nông nghiệp, nhất là các HTX hình thành từ thời bao cấp đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Các HTX đã ngừng hoạt động lâu phần lớn không có kinh phí để tổ chức đại hội thành viên và làm các thủ tục giải thể. Một số HTX không còn người đại diện, không ai đứng ra tổ chức đại hội để bầu bổ sung những thành viên bắt buộc phải có để tham gia hội đồng giải thể. Đặc biệt, không ít HTX bị thất lạc con dấu, mất giấy chứng nhận sử dụng con dấu, đăng ký HTX, thất lạc sổ sách kế toán nên không có cơ sở để xác định nợ, nợ thuế và vướng mắc tài chính, tài sản giữa HTX và thành viên… Việc tiến hành giải thể bắt buộc đối với các HTX như vậy khá phức tạp nên không ít địa phương “ngại” vào cuộc và lo phát sinh khiếu kiện. Ngoài T.X Phổ Yên, thực trạng trên cũng giống một số nơi như huyện Phú Bình và T.P Thái Nguyên.
Đúng ra, việc chuyển đổi các HTX theo Luật HTX năm 2012 phải xong trong năm 2016, nhưng như đã nêu ở trên, đến nay trên địa bàn tỉnh vẫn còn hàng chục HTX chưa chuyển đổi, cũng không làm thủ tục giải thể. Có địa phương, ngay cả cấp xã cũng không nắm rõ số lượng HTX đang trong tình trạng như vậy là bao nhiêu. Để giải quyết vấn đề này nhằm “mở đường” cho các mô hình HTX kiểu mới phát triển, Chính phủ, UBND tỉnh và ngành liên quan đã có nhiều văn bản chỉ đạo, đôn đốc.
Mới đây nhất, ngày 18/3/2020, UBND tỉnh trong công văn chỉ đạo về vấn đề thành lập mới và hỗ trợ HTX lĩnh vực nông nghiệp, yêu cầu các địa phương cấp huyện giải quyết dứt điểm việc giải thể hoặc chuyển đổi các HTX, nhưng kết quả chưa đáp ứng.
Việc để các HTX “hữu danh vô thực” tồn tại trên giấy lâu ngày, không chuyển đổi, không giải thể sẽ có nhiều tác động tiêu cực đến phong trào HTX. Thực trạng đó đòi hỏi các cấp, ngành chức năng vào cuộc tích cực hơn nữa dù đây không phải việc dễ làm.
.jpg?width=300&height=-&type=resize)
