Cậu học trò nghèo ấy là Nguyễn Thanh Toàn, học sinh lớp 12A1, Trường THPT Lương Phú (Phú Bình).
Toàn sinh ra trong một gia đình nghèo, mẹ làm ruộng, bố làm phụ hồ. Cuộc sống gia đình tuy vất vả nhưng ngay từ nhỏ, Toàn đã luôn quan tâm, chú trọng đến việc học. Cũng vì nhà nghèo nên suốt những năm học tiểu học, THCS, rồi THPT, Toàn chưa bao giờ được đi học thêm hay đến “lò” ôn luyện vậy mà, cả 3 năm học bậc THPT, Toàn đều đạt danh hiệu học sinh giỏi, với điểm bình quân từ 8,4-8,5, trong đó các môn Toán, Lý, Hóa đều trên 9,0.
Toàn tâm sự: Nhà nghèo nên em luôn hạn chế tối đa việc xin tiền của bố mẹ. Trong lớp, em chú ý lắng nghe thầy cô giảng bài. Chỗ nào chưa hiểu, em đều hỏi ngay. Về nhà, em ôn lại lý thuyết và làm lại các bài tập cho thật thành thục. Em thường vào mạng Internet để tìm kiếm đề thi và những cách giải hay, hiệu quả. Em rất thích tìm vào các trang học trực tuyến, thi trực tuyến vì ở đó, em sẽ biết được khả năng của mình đến đâu, kiến thức gì cần phải bổ sung. Ngoài ra, em cũng thường trao đổi bài với các bạn trong lớp về những cách giải mới và các vấn đề có liên quan. Nhờ sự định hướng của thầy cô, ngay khi vào lớp 10, em đã có kế hoạch học tập cho cả 3 năm học. Toàn bộ kiến thức của những môn khối A của lớp 10, 11 và 12, em đều học xong trong năm học lớp 10 và 11. Thời gian còn lại của lớp 12, ngoài thời gian lên lớp, em tập trung cho việc giải đề thi đại học.
Mẹ của Toàn, chị Phạm Thị Hạnh không giấu được niềm vui khi cho biết: Thấy con ham học nên năm 2010, tôi đã dành phần lớn số tiền để mua cho con chiếc máy vi tính. Chị cười hạnh phúc: Khi biết cháu đỗ đại học với số điểm cao thứ 8 của Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội), tôi vừa mừng, vừa lo đến rơi cả nước mắt. Nghe nhiều người nói, học ở Thủ đô rất tốn kém nên tôi chỉ sợ con mình đi học phải bữa đói, bữa no. Nhưng dù thế nào, vợ chồng tôi cũng sẽ tạo mọi điều kiện để cho cháu được học hành đến nơi, đến chốn.
Nói về ước mơ, Toàn tâm sự: Thực ra, em rất thích môn Hóa học và dự định sẽ học chuyên về Hóa. Nhưng nếu học chuyên ngành này sau khi ra trường sẽ không dễ xin việc, nhất là trong lĩnh vực nghiên cứu. Vì thế, em đã quyết định thi vào Đại học Công nghệ. Môn Tin học cũng là môn em yêu thích. Từ năm học lớp 11, em đã nuôi mơ ước trở thành 1 lập trình viên giỏi. Còn bây giờ thì nhiệm vụ trước mắt của em là phải học thật tốt để sau này có điều kiện tự tìm và lựa chọn được một công việc phù hợp với năng lực, sở trường của bản thân.
Qua tấm gương học tập của em Nguyễn Văn Toàn có thể thấy, để có được thành tích cao trong học tập thì các yếu tố như môi trường giáo dục; sự quan tâm, tạo điều kiện của gia đình và sự nỗ lực của bản thân người học có ý nghĩa quan trọng như nhau. Và trong câu chuyện với Toàn, chúng tôi cũng thấy, em luôn nhắc tới công lao của bố mẹ, thầy cô giáo và sự giúp đỡ của bạn bè. Em bảo, nếu thiếu một trong những yếu tố đó, có lẽ, em sẽ không có được kết quả học như ngày hôm nay.