Xóm Phú Sơn là xóm đặc biệt khó khăn của xã Bình Sơn, T.X Sông Công. 10 năm qua, xóm không có người sinh con thứ 3 và 3 năm liên tục, xóm đạt danh hiệu Làng văn hóa. Chị Nguyễn Thị Hải người cộng tác viên dân số đóng vai trò rất quan trọng để xóm có được kết quả này.
Chúng tôi theo chân chị Nguyễn Thị Hải vượt qua một cánh đồng và hai quả đồi để đến nhà anh, chị Vũ Ngọc Trung, Nguyễn Thị Sơn người sinh con một bề là gái. Chị Nguyễn Thị Hải vóc dáng nhỏ nhắn nhưng đi bộ chặng đường dài vẫn không tỏ ra mệt mỏi trong khi chúng tôi ai nấy thấm mệt. Vừa đi, chị vừa kể: Tôi sinh năm 1963 tại Phú Sơn và làm cộng tác viên dân số của xã Bình Sơn từ năm 1997. Sau đó, tôi được đi học lớp y tế thôn bản, rồi kiêm luôn cán bộ y tế, dân số xóm Phú Sơn từ năm 1999. Xóm Phú Sơn diện tích hơn 3km2, mà chỉ có 109 hộ, người dân ở cách xa nhau, gần như mỗi nhà một quả đồi. Xóm có 78% hộ đang trong độ tuổi sinh đẻ. Nhiều gia đình vẫn còn tư tưởng trọng nam khinh nữ nên công việc vận động không sinh con thứ 3 của tôi gặp rất nhiều khó khăn. Sau 2 năm gần gũi, tôi kiên trì vận động, thuyết phục nên bà con ở Phú Sơn đã bắt đầu tin tưởng nghe theo. Đến nay, tỷ lệ phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ tiếp nhận các biện pháp tránh thai an toàn đã đạt 85%, từ năm 2001 đến nay, xóm không có người sinh con thứ 3.
Chị Hải chia sẻ với chúng tôi cách vận động của chị: Xóm được trang bị 2 cụm loa, tôi tranh thủ “lên loa” tuyên truyền qua loa những chủ trương, chính sách để các gia đình được biết. Rồi tôi đến từng gia đình đang trong độ tuổi sinh để phổ biến tới chị, em cách tránh thai an toàn và vận động các gia đình không sinh con thứ 3. Tôi đặc biệt quan tâm tới những gia đình sinh con một bề đang có ý định sinh thêm, kiên trì đến nhà vận động, đặc biệt là vận động bố, mẹ và người chồng. Có nhiều nhà tôi vận động được người vợ thì bố, mẹ và người chồng không đồng ý. Tôi phải tận dụng những dịp khác để vận động tiếp, hoặc phải thông qua những người có uy tín trong dòng họ, các ban, đoàn thể của xóm để cùng kết hợp vận động. Chị đúc kết: Để làm tốt công việc của một cộng tác viên dân số thì phải rất kiên trì, sắp xếp việc gia đình khoa học để dung hòa được giữa công việc và gia đình.
Vừa nói chuyện vừa rảo bước, chúng tôi đã đến được nhà anh chị Vũ Ngọc Trung, Nguyễn Thị Sơn. Chị Sơn cho biết: Gia đình có 2 con gái, nhiều lúc chồng tôi cũng chạnh lòng vì những khi có cỗ bàn, mọi người hay trêu chọc, bắt ngồi mâm dưới… Nhưng được chị Hải, cán bộ dân số của xóm gần gũi chia sẻ, phân tích về những bất lợi khi sinh con thứ 3, giờ đây vợ, chồng tôi đã quyết định không sinh thêm nữa để nuôi dạy 2 cháu cho tốt và phát triển được kinh tế gia đình. Chị Hải là người rất tận tâm với công việc, chị còn chủ động tuyên truyền về kế hoạch hóa gia đình cho tôi những khi chị em đi làm ruộng, làm chè. Ngoài gia đình tôi, chị Hải còn vận động 8 gia đình khác trong xóm cũng sinh con 1 bề không sinh con thứ ba.
Ông Hà Như Hạnh, Trưởng xóm Phú Sơn cho biết: Chị Nguyễn Thị Hải là người có lối sống mẫu mực, được bà con lối xóm tin tưởng, yêu quý. Những cố gắng, nỗ lực của chị Hải đã được Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam ghi nhận qua bằng Huy chương "Vì Sự nghiệp giải phóng phụ nữ" năm 2000. Những người "ăn cơm nhà, vác tù và hàng tổng" như chị Nguyễn Thị Hải đã đóng góp tích cực vào thành tích 3 năm liên tục đạt danh hiệu Làng văn hóa và 10 năm liền không có người sinh con thứ 3 của xóm Phú Sơn.