Một học sinh đam mê sáng tạo khoa học kỹ thuật

Với đam mê sáng tạo khoa học kỹ thuật và được sự giúp đỡ của các thầy, cô giáo, bạn bè, em Lương Hải Anh, lớp trưởng lớp 8C, Trường THCS Hợp Thành (Phú Lương) đã chế tạo thành công sản phẩm “Đèn xe đạp sử dụng năng lượng gió”. Sản phẩm này đã xuất sắc vượt qua hơn 200 đề tài dự thi và giành giải Đặc biệt trong cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh, thiếu niên, nhi đồng tỉnh Thái Nguyên lần thứ III (giai đoạn 2017-2018) do Tỉnh đoàn phối hợp với Liên hiệp các hội Khoa học - Kỹ thuật tỉnh tổ chức.

Từ nhỏ, em Hải Anh đã có tính tò mò, thích tháo lắp đồ gia dụng trong nhà ra xem để tìm hiểu nguyên lí hoạt động của các thiết bị điện tử. Cũng chính nhờ niềm đam mê với các thiết bị kỹ thuật nên Hải Anh rất yêu thích các môn học tự nhiên như Toán, Vật lý. Em đã áp dụng kiến thức học được trên lớp tự chế tạo ra chiếc quạt chạy dòng điện 12V, dùng nguồn điện từ bình ắc quy xe máy để gia đình sử dụng vào những lúc mất điện.

Đầu năm 2017, sau khi Trường THCS Hợp Thành phát động học sinh tham gia cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh, thiếu niên và nhi đồng của tỉnh lần thứ III, Hải Anh đã muốn thực hiện 1 sản phẩm có tính ứng dụng cao đối với học trò và thân thiện môi trường để dự thi. Ý tưởng “Đèn xe đạp sử dụng năng lượng gió” được hình thành. Chia sẻ về ý tưởng, Hải Anh cho biết: Em thấy trong Trường còn nhiều bạn có hoàn cảnh khó khăn, nhà cách xa trường học, khi thời tiết chuyển sang mùa đông, trời tối rất nhanh nên đi xe đạp về sẽ không an toàn. Một số bạn có xe đạp được lắp đèn nhưng sau 1 thời gian sử dụng, trong quá trình chuyển động, bánh xe và núm Đinamo nhanh bị ăn mòn dẫn đến tiếp xúc kém, đèn sáng yếu. Do đó, em đã kêu gọi các bạn cùng lớp tham gia giúp thực hiện đề tài “Đèn xe đạp sử dụng năng lượng gió” mong tạo được thiết bị chiếu sáng ổn định, đảm bảo an toàn cho các bạn khi tham gia giao thông. Thay vì mua các thiết bị mới để chế tạo sản phẩm, Hải Anh quyết định tái sử dụng những vật liệu từ đồ gia dụng, thiết bị điện tử đã qua sử dụng gồm: Cánh quạt hỏng; mô tơ của bình phun thuốc trừ sâu làm bộ phận phát điện; bộ phận phát sáng lấy từ đèn pin cũ… Theo Hải Anh, để có được những vật liệu trên phải đi xin nhặt tại 1 số cơ sở bán đồ phế liệu hoặc những hộ dân trong xã nhưng và phải chọn lọc kỹ vì rất nhiều cái bị hỏng không thể tái sử dụng được.

Hải Anh kể: “Ban đầu sản phẩm chỉ gồm 3 bộ phận: Cánh quạt, mô tơ phát điện, đèn led. Sản phẩm hoạt động với nguyên lý: Năng lượng gió làm cánh quạt quay rồi dẫn động trục chuyển động khiến mô tơ hoạt động, tạo ra dòng điện cảm ứng làm sáng bóng đèn. Khi mới hoàn thiện, chúng em rất háo hức mang ra chạy thử ngoài trời. Nhưng lúc này khó khăn lại bắt đầu xuất hiện. Ở điều kiện gió nhẹ thì quạt quay bình thường, đèn sáng tốt nhưng khi gặp gió lớn sẽ khiến quạt quay rất nhanh làm cháy bóng đèn. Khó khăn là vậy nhưng với ý chí quyết tâm, và sự giúp đỡ của thầy cô hướng dẫn, Hải Anh vẫn không nản lòng, tiếp tục lên mạng xem các trang về khoa học kỹ thuật, đọc thêm tài liệu tham khảo, sách giáo khoa vật lý để khắc phục những tình trạng trên.

Sau vài tuần nghiên cứu, Hải Anh đã tìm ra được nguyên nhân của vấn đề và hướng giải quyết. Theo đó, em đã lắp thêm thiết bị để ổn định dòng điện (ổn áp 5V); lấy pin từ những chiếc máy tính hỏng để làm bộ phận lưu điện, dự trữ năng lượng, nhờ vậy dòng điện được ổn định. Hải Anh còn thiết kế thêm khóa trên mạch điện để đóng ngắt dòng nạp của pin và điều chỉnh cường độ sáng tối của đèn. Cuối cùng, Hải Anh đã tạo ra được chiếc đèn xe đạp sử dụng năng lượng gió có bộ chiếu sáng khá ổn định, giúp di chuyển vào buổi tối được dễ dàng và an toàn, kích thước nhỏ gọn.

Theo thầy giáo Lương Thanh Thúy, người hướng dẫn Hải Anh thực hiện sản phẩm “Đèn xe đạp sử dụng năng lượng gió”: Yếu tố giúp cho sản phẩm đạt được giải cao trong cuộc thi đó là nguyên vật liệu đều là sản phẩm được tái chế; nguyên lý hoạt động của chiếc đèn hoàn toàn sử dụng nguồn năng lượng gió, không gây ô nhiễm môi trường; tổng chi phí để hoàn thành sản phẩm thấp, dễ lắp ráp, tính ứng dụng cao, đặc biệt giúp ích cho học sinh tại vùng sâu, vùng xa không có điều kiện mua những loại xe đạp hiện đại.

Nói về cậu học trò của Trường đã xuất sắc đạt giải Đặc biệt trong cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh, thiếu niên và nhi đồng của tỉnh, cô Nguyễn Thị Loan, Hiệu trưởng Trường THCS Hợp Thành tự hào: Khi nhận được tin sản phẩm của học sinh Lương Hải Anh đạt giải cao nhất trong cuộc thi, chúng tôi cảm thấy vô cùng bất ngờ và vui mừng. Đây là lần đầu tiên Trường có học sinh đạt được giải cao như vậy. Qua đó, chúng tôi nhận thấy còn rất nhiều học sinh vùng nông thôn có khả năng sáng tạo không thua kém học sinh ở thành thị. Từ nay, Nhà trường sẽ chú trọng, quan tâm đầu tư và khuyến khích học sinh tham gia trải nghiệm, thử sức tại các cuộc thi khoa học kỹ thuật.