‘Cơn sóng vàng’ cuối năm 2025

Những ngày cuối tháng 12/2025, thị trường kim loại quý chứng kiến một “cao trào”: vàng vượt mốc 4.500 USD/ounce, kéo theo bạc và bạch kim đồng loạt lập kỷ lục. Theo Reuters, giá vàng giao ngay ngày 26/12 lên khoảng 4.516,50 USD/ounce, có thời điểm lên tới 4.530,60 USD/ounce; đồng thời bạc vượt mức 75 USD/ounce lần đầu trong lịch sử, phản ánh sự lan tỏa của tâm lý trú ẩn và dòng tiền đầu cơ cuối năm.

Giá vàng lập đỉnh có thể tác động tới chính sách tiền tệ toàn cầu.

Trong năm 2025, giá vàng thế giới nhiều lần vượt các ngưỡng lịch sử, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu phục hồi chậm, địa chính trị diễn biến phức tạp và niềm tin thị trường còn mong manh. Một trong những tác động trực tiếp thúc đẩy giá vàng tăng cao là bất ổn địa chính trị kéo dài và lan rộng. Nhiều xung đột khu vực chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, trong khi các cơ chế kiểm soát khủng hoảng quốc tế tỏ ra kém hiệu quả.

Theo báo cáo của Liên hợp quốc, năm 2024, chi tiêu quân sự toàn cầu đã vượt ngưỡng kỷ lục 2.700 tỷ USD, lớn gấp gần 13 lần so với nguồn kinh phí tài trợ cho phát triển chính thức từ các quốc gia giàu nhất thế giới. Trong bối cảnh đó, vàng tiếp tục được lựa chọn như một kênh bảo toàn giá trị trước những rủi ro khó lường.

Cùng với địa chính trị, sự suy giảm niềm tin vào tiền pháp định và rủi ro tài khóa toàn cầu là yếu tố mang tính cấu trúc của đà tăng giá vàng hiện nay. Theo dự báo, tổng nợ công toàn cầu năm 2025 có thể lên tới 111 nghìn tỷ USD, thể hiện rủi ro tài khóa gia tăng trong bối cảnh lãi suất toàn cầu cao và tăng trưởng kinh tế chậm lại. Mặc dù lạm phát tại nhiều quốc gia đã hạ nhiệt so với giai đoạn đỉnh điểm, song mặt bằng giá vẫn neo cao, trong khi nguy cơ lạm phát quay trở lại chưa được loại trừ hoàn toàn.

Một điểm nổi bật của chu kỳ tăng giá vàng lần này là vai trò ngày càng rõ nét của các ngân hàng trung ương. Theo Hội đồng Vàng thế giới WGC, các ngân hàng trung ương trên toàn cầu đã mua hơn 1.000 tấn vàng mỗi năm trong 3 năm qua. Con số này cao hơn nhiều so với mức trung bình 400-500 tấn mỗi năm trong thập kỷ trước đó.

Việc gia tăng tích lũy vàng phản ánh chiến lược đa dạng hóa dự trữ ngoại hối, giảm phụ thuộc vào một số đồng tiền chủ chốt, đồng thời tăng cường khả năng tự chủ và an ninh tài chính trong bối cảnh rủi ro trừng phạt, phong tỏa tài chính và phân mảnh kinh tế gia tăng. Khi các ngân hàng trung ương trở thành lực cầu lớn và ổn định, thị trường vàng đã có sự thay đổi căn bản về cấu trúc cung - cầu, tạo nền tảng cho mặt bằng giá cao kéo dài.

Giá vàng lập đỉnh cũng gắn liền với sự điều chỉnh kỳ vọng của thị trường đối với chu kỳ chính sách tiền tệ toàn cầu. Sau giai đoạn thắt chặt mạnh nhằm kiềm chế lạm phát, lãi suất tại nhiều nền kinh tế lớn đã tiệm cận đỉnh, trong khi triển vọng tăng trưởng kinh tế toàn cầu có dấu hiệu chậm lại.

Thực tế cho thấy, mỗi khi kỳ vọng nới lỏng chính sách tiền tệ gia tăng, giá vàng thường phản ứng tích cực, cho thấy thị trường đang định giá trước những rủi ro và bất trắc của trung và dài hạn.

Việc giá vàng tăng mạnh cũng tạo ra những tác động lan tỏa đáng chú ý. Trên thị trường tài chính, dòng vốn đổ vào vàng và các sản phẩm liên quan có thể làm gia tăng biến động ở các thị trường khác như ngoại hối, trái phiếu và chứng khoán. Một số quốc gia như Nga, Trung Quốc... tăng mua vàng để giảm phụ thuộc vào USD, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị (Mỹ-Venezuela, Nga-Ukraine), cho thấy xu hướng “phi đô la hóa địa chính trị” và “phi đô la hóa phòng hộ”.

Ở góc độ xã hội, giá vàng cao tác động trực tiếp đến tâm lý người dân, đặc biệt tại các quốc gia có truyền thống nắm giữ vàng, từ đó ảnh hưởng đến xu hướng tiêu dùng và đầu tư.

Đối với các nền kinh tế đang phát triển, giá vàng cao mang tính hai mặt. Một mặt, giá trị dự trữ vàng tăng giúp cải thiện vị thế tài chính quốc gia và nâng cao khả năng chống chịu trước các cú sốc bên ngoài. Mặt khác, nhập khẩu vàng với giá cao có thể gây áp lực lên cán cân thanh toán, tỷ giá và ổn định kinh tế vĩ mô, buộc các cơ quan quản lý phải có biện pháp điều tiết chặt chẽ hơn.

Giá vàng thế giới vào thời điểm cuối năm 2025 đã tăng hơn 70% so với đầu năm, mức tăng mạnh nhất kể từ năm 1979. Nhiều chuyên gia cho rằng, xu hướng tăng có thể vẫn tiếp diễn trong năm 2026. Citigroup dự báo giá vàng có thể vượt mốc 5.000 USD/ounce trong năm tới nếu lãi suất tiếp tục hạ và căng thẳng kinh tế - chính trị kéo dài.