Ở Việt Nam, cùng với tình trạng thiếu nước sạch và điều kiện vệ sinh yếu kém, việc không rửa tay bằng xà phòng vào các thời điểm quan trọng như: trước khi ăn, sau khi vệ sinh, trước khi cho con ăn và sau khi chăm sóc trẻ... đang làm gia tăng các bệnh tiêu chảy, tả, lỵ, giun sán. Đây là các bệnh rất phổ biến và chiếm tỷ lệ cao trong số các bệnh thường gặp ở các vùng nông thôn Việt Nam.
Cuộc điều tra được tiến hành hết sức công phu với việc các cán bộ tham gia điều tra đã ở tại các hộ gia đình từ 5h sáng đến 20h tối và tiến hành quan sát về thực hành vệ sinh cá nhân của 1.170 người dân. Kết quả điều tra cho thấy, tỷ lệ người dân trong cộng đồng có thực hiện hành vi rửa tay xà phòng rất thấp. Chỉ có 6,1% số đối tượng được quan sát có rửa tay xà phòng trước khi ăn, 0,8% rửa tay xà phòng sau tiểu tiện và 14,6% có thực hiện hành vi rửa tay xà phòng sau khi đi đại tiện. Tỷ lệ các bà mẹ đang nuôi con dưới 5 tuổi có rửa tay bằng xà phòng trước khi cho trẻ ăn, sau khi cho trẻ đi tiểu/ đại tiện và đổ phân cho trẻ cũng rất thấp (2,6%, 10,5% và 16,1%).
Tại các nơi công cộng như trường học, trạm y tế, UBND xã chỉ có 2,5% số người có rửa tay bằng xà phòng sau khi đi đại tiện, trong đó 2,3% là học sinh mầm non và 15% số người đi đại tiện ở trạm y tế, 0% tại các bậc học lớn hơn và UBND xã. Cũng tại những nơi công cộng này, hầu hết mọi người đều không rửa tay bằng xà phòng sau khi đi tiểu tiện, chỉ có 6,3% số người đi tiểu tiện ở trạm y tế là có rửa tay bằng xà phòng, còn tất cả học sinh (mầm non, tiểu học, trung học cơ sở) cũng như những người ở UBND xã đều không rửa tay bằng xà phòng sau khi tiểu tiện.
Tỷ lệ rửa tay bằng xà phòng của người dân trong cộng đồng thấp không hẳn do thiếu nước sinh hoạt (90% gia đình của những người được điều tra có đủ nước sinh hoạt hàng ngày), cũng không hẳn do nơi rửa tay cách quá xa nơi ăn hay nơi đại tiểu tiện (khoảng một nửa số gia đình quan sát có nơi rửa tay cách xa nơi ăn và đại tiểu tiện không quá 5m).
Yếu tố có tác động rất rõ tới hành vi rửa tay xà phòng là việc sẵn có xà phòng rửa tay và đặc biệt là nhận thức đúng về tác dụng của rửa tay xà phòng. Bên cạnh việc thiếu nước và xà phòng cho rửa tay tại trường học, thì ý thức rửa tay bằng xà phòng của học sinh sau đại tiểu tiện còn chưa tốt. Như vậy, giáo dục hành vi vệ sinh cá nhân cho học sinh, đặc biệt là rửa tay xà phòng chưa đạt được mục tiêu học đi đôi với hành.
Thông qua kết quả điều tra đánh giá “Hiện trạng về rửa tay bằng xà phòng tại cộng đồng dân cư của 10 xã triển khai dự án”, dự án “Nâng cao sức khỏe cộng đồng” do Quỹ Unilever Việt Nam tài trợ sẽ đưa ra một số mô hình tuyên truyền vận động cộng đồng nhằm nâng cao tỷ lệ người dân rửa tay bằng xà phòng.
