Kỳ II: Còn nhiều nguyên nhân khác Trong bài viết phần I (ngày 14-11), chúng tôi đã đề cập đến một số nguyên nhân của tình trạng nhiều cơ quan đơn vị thiếu chỉ tiêu biên chế làm việc nhưng klhi được giao lại không sử dụng hết. Lần này, chúng tôi tiếp tục đề cập đến một số nguyên nhân khác.
Ông Nguyễn Quyết Tâm, Phó Giám đốc Sở Nội vụ Thái Nguyên lại phân tích nguyên nhân ở khía cạnh khác. Đúng là trong việc thi tuyển và xét tuyển hiện nay còn một số điểm cần kê chỉnh (không thuộc thẩm quyền của tỉnh), nhưng còn những nguyên nhân sâu xa khác là không ít địa phương, đơn vị đã nhận vào quá nhiều hợp đồng và không muốn số này “rơi” ra ngoài.
Minh chứng cho nhận xét này, ông Tâm nói: Khi chưa có Thông tư 04 của Bộ Nội vụ hướng dẫn thực hiện Nghị định 121 thì các nơi đều “kêu” rất to là không có người làm, nhưng khi Sở hướng dẫn cụ thể thì hầu hết lại... im lặng. Chỉ có 10/40 đơn vị hành chính sự nghiệp của tỉnh đến làm việc với Sở Nội vụ về thủ tục xét tuyển. Chưa kể nhiều ngành, cấp có xu hướng muốn giữ chặt việc tuyển người, không muốn phân cấp cho các đơn vị sự nghiệp sử dụng lao động xét tuyển với nhiều lý do không hợp lý. Điển hình là đối với sự nghiệp Giáo dục- Đào tạo, có lãnh đạo huyện quan niệm sai rằng cấp trường không phải là đơn vị sự nghiệp nên không giao quyền xét tuyển.
Một nguyên nhân nữa là nhiều cơ đơn vị “treo” chỉ tiêu biên chế để “chờ” người. Ông Tâm nêu ví dụ: 1 bệnh viện nọ kêu thiếu biên chế, nhưng khi giao chỉ tiêu thì lại yêu cầu phải là thạc sĩ ngoại khoa mới nhận, trong khi bác sĩ ngoại khoa còn không có để tuyển chứ chưa nói đến thạc sĩ.
Cũng cần nói thêm rằng hiện nay ngành Y tế đang thiếu bác sĩ nghiêm trọng, hầu hết các sinh viên đại học Y ra trường đều “hút” về Hà Nội hoặc Vĩnh Phúc do được trả lương cao hơn ở Thái Nguyên. Trong khi đó, sinh viên tốt nghiệp Trung cấp Y còn dư khoảng 4000, nhiều người trong số này là con em trong ngành đã được nhận vào làm hợp đồng ở các cơ sở y tế.
Mục đích tốt nhưng khó thực hiện
Một trong những vấn đề nóng nữa trong sử dụng lao động hiện nay là việc hợp đồng công chức dự tuyển theo Kết luận 17/TU (trước là Kết luận 248-KL/TU ngày 8-7-2002 của Ban chấp hành Tỉnh uỷ). Trong đó có nội dung về hợp đồng dự tuyển công chức cho các sở, ban, ngành và dự tuyển viên chức cho xã, phường, thị trấn. Thực hiện Kết luận này, mỗi năm tỉnh chi hơn 1 tỷ đồng để trả lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho khoảng 500 sinh viên đại học tốt nghiệp loại khá trở lên về các đơn vị làm việc.
Mục đích thì tốt như vậy nhưng thực tế lại diễn biến khác, đặc biệt là số dự tuyển ở xã, phường. Ông Nguyễn Ngọc Bàn, Phó Giám đốc Sở Nội vụ nhận xét: Nhiều xã, phường, thị trấn coi đó là suất cho thêm nên cứ nhận, nhưng sử dụng chưa hiệu quả. Ông Bùi Công Thành, Chủ tịch UBND huyện Võ Nhai thẳng thắn: Đa số bí thư, chủ tịch xã không có bằng đại học, thậm chí có người mới tốt nghiệp cấp 2 nên có tâm lý ngại “sai” người có bằng cấp cao hơn, vì thế công việc chính của nhiều dự tuyển là pha trà, vặt lông gà phục vụ hội nghị.
Một nguyên nhân khác cũng rất đáng lưu tâm là ở cấp xã hiện nay có 7 chức danh gồm: Công an, quân sự, tư pháp- hộ tịch, văn phòng- thống kê, kế toán, văn hoá-xã hội, địa chính-xây dựng đòi hỏi phải đúng chuyên môn mới có thể làm việc được. Trong khi các sinh viên dự tuyển đa số là kỹ sư nông nghiệp, ít người phù hợp để vào các chức danh trên. Hy vọng họ trở thành cán bộ chuyên trách do dân bầu càng manh manh hơn bởi chưa đủ độ “chín” về uy tín và kinh nghiệm. Tuy nhiên, còn một lý do “nhạy cảm” khác là nhiều vị trí đã được “giấm” cho con em cán bộ hoặc chỗ thân cận rồi.
Bởi những rào cản vô hình và hữu hình đó mà qua 4 năm thực hiện Kết luận 248 (nay là Kết luận 17), chưa có dự tuyển nào chính thức trở thành viên chức xã, phường, thị trấn.
Cách mở nào để các địa phương, đơn vị sử dụng hiệu quả số chỉ tiêu biên chế được giao, để đội ngũ cán bộ công chức của tỉnh không chỉ đủ về số lượng mà còn đủ về chất lượng, đó là công việc của người có thẩm quyền. Chúng tôi chỉ nêu những điều mắt thấy tai nghe với hy vọng góp thêm tiếng nói vào quá trình đổi mới công tác cán bộ của tỉnh.
