Tình hình lây nhiễm HIV/AIDS trên địa bàn huyện Đồng Hỷ đang diễn biến khá phức tạp, đây không chỉ là vấn đề bức xúc riêng của huyện mà còn là nỗi lo chung của toàn xã hội. Mặc dù công tác tuyên truyền vận động được thực hiện thường xuyên liên tục nhưng số người nghiện ma tuý và nhiễm HIV/AIDS ngày càng tăng nhanh.
Năm 2005, toàn huyện có 185 người nhiễm HIV/AIDS thì đến nay đã tăng lên 615 người. Trong đó 253 người đã chuyển sang giai đoạn AIDS và 136 người đã tử vong. Số người nhiễm HIV/AIDS tập trung nhiều ở 4 xã: Minh Lập có 43 người; Hoá Thượng có 32 người; thị trấn Chùa Hang 42 người, Đồng Bẩm (nay thuộc về T.P Thái Nguyên) có 34 người. Tại hai xã vùng cao của huyện là Tân Long và Vân Lăng cũng đã có 5 người nhiễm HIV/AIDS. Đối tượng nhiễm HIV chủ yếu ở độ tuổi từ 20-39 và chiếm tới 89,19%.
Đây quả là điều đáng lo ngại bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển kinh tế- xã hội của huyện. Nhận thức rõ tác hại của việc lây nhiễm HIV/AIDS đối với sự phát triển xã hội, ngay sau khi có Chỉ thị 54-CT/TW của Ban Bí thư TW khoá IX về Tăng cường lãnh đạo công tác phòng, chống HIV/AIDS trong tình hình mới, Ban Thường vụ Huyện uỷ đã chỉ đạo các cấp, các ngành, cơ quan, đơn vị tổ chức quán triệt và triển khai thực hiện. Ban Chỉ đạo phòng chống HIV/AIDS, ma tuý, mại dâm đã được thành lập do đồng chí Phó Chủ tịch UBND huyện làm Trưởng ban. Việc quán triệt, triển khai, tổ chức thực hiện Chỉ thị đã tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và ý thức trách nhiệm của các cấp uỷ đảng, chính quyền địa phương, các đoàn thể xã hội và người dân, nhận thức rõ phòng chống HIV/AIDS là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài. Các ngành chức năng và các ban, ngành, đoàn thể có kế hoạch theo dõi, phân tích, tư vấn và đề ra các giải pháp nhằm phòng, chống HIV/AIDS; giao lưu biểu diễn văn nghệ, tiểu phẩm về chủ đề phòng, chống HIV/AIDS, tuyên truyền tới đoàn viên, thanh niên và các hội viên giúp họ nhận thức đúng đắn về nguy cơ và hiểm họa của căn bệnh HIV/AIDS; đẩy mạnh phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá, xây dựng gia đình văn hoá, làng bản văn hoá, cơ quan văn hoá nhằm hạn chế tình trạng lây nhiễm HIV/AIDS. Cùng với đó là việc tổ chức các lớp đào tạo nhằm nâng cao năng lực cán bộ như tiếp cận điều trị ARV, giáo dục thay đổi hành vi, can thiệp giảm tác hại, chăm só, hỗ trợ người nhiễm HIV, tư vấn xét nghiệm tự nguyện... đã thu hút được 1.056 lượt người tham gia bao gồm cán bộ y tế, cộng tác viên, đoàn thể, đồng đẳng viên, người có HIV.
Nhờ thực hiện tốt các giải pháp nên đến nay, Đồng Hỷ đã theo dõi và quản lý được trên 80% số người có HIV; tiếp cận được trên 480 người nghiện ma tuý, phát 47.771 bơm kim tiêm miễn phí, cấp 2.102 bao cao su; 120 lượt người có HIV được tư vấn và chăm sóc tại các xã, thị trân; 1.251 lượt người có HIV được khám và điều trị tại các cơ sở y tế; 163 người được điều trị dự phòng và nhiễm trùng cơ hội; 87 người được điều trị thuốc kháng vi rút (trong đó16 người đã tử vong); 1 người được điều trị phơi nhiễm. Hiện, trên địa bàn huyện có 1 phòng tư vấn xét nghiệm tự nguyện, riêng năm 2007 đã tư vấn cho 480 lượt người trong đó có 381 lượt người nhiễm HIV.
Mặc dù đã thực hiện tốt công tác quản lý người có HIV/AIDS song trên địa bàn huyện hiện có trên 1.000 trường hợp nghiện ma tuý và khoảng 200 trường hợp đang theo dõi, là đối tượng có hành vi, nguy cơ cao. Mô hình can thiệp giảm tác hại chỉ được triển khai trên một diện hẹp so với nhu cầu thực tế, vì vậy, để làm tốt công tác này rất cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị - xã hội. Cùng với việc tuyên truyền, giáo dục sâu rộng tới mọi tầng lớp nhân dân, Ban Thường vụ Huyện uỷ đã chỉ đạo các cấp, các ngành thường xuyên theo dõi kiểm tra, phát hiện sớm các đối tượng nghiện ma tuý để có các biện pháp cai nghiện hiệu quả, ngăn chặn tình trạng lây nhiễm HIV/AIDS; tăng cường cán bộ chuyên trách làm công tác phòng, chống HIV/AIDS cho cơ sở.
