Chiều 14-9, tại TP Vũng Tàu, trao đổi với phóng viên Báo NLĐ, đại tá Lương Minh Thảo, Phó cục trưởng Cục Cảnh sát môi trường (CSMT), cho biết vừa bắt quả tang nhà máy của Công ty Vedan VN xả nước thải lén không qua xử lý ra sông Thị Vải. Theo ông Thảo, để bắt được vụ việc này, nhóm trinh sát của Cục CSMT phải phục kích suốt 3 tháng
Hệ thống xả nước thải lén rất tinh vi
Đại tá Lương Minh Thảo cho biết hệ thống xả nước thải ở Nhà máy Vedan rất tinh vi, phức tạp với hàng trăm đường ống, hàng trăm nút van đấu nối với nhau. Mặt khác, do nhà máy của Công ty Vedan VN nằm ở ngoài sông, địa hình cách trở nên việc tiếp cận hết sức khó khăn. Tuy nhiên, bằng những biện pháp nghiệp vụ, đầu tuần qua, nhóm trinh sát của Cục CSMT đã tiếp cận và phát hiện có cả một hệ thống vận hành nguồn nước thải ở nhà máy Công ty Vedan VN không qua hệ thống xử lý. Trong đó nhiều đường ống xả chất thải lén được chôn sâu dưới đất và thông ngầm ra sông.
Người điều khiển hệ thống xả lén này là ông Lâm Mậu Phủ, người Đài Loan. Với hệ thống này, chỉ cần bật công tắc và đấu nối một số van với nhau là nước thải chưa qua xử lý vô tư tuôn ra sông Thị Vải. Để cho chắc ăn, Công ty Vedan VN còn có một đường ống “hậu kiểm” để kiểm tra lại, xem nước thải đã chắc chắn chảy ra sông chưa. Những hình ảnh này đã không lọt qua mắt các trinh sát của Cục CSMT. Sau khi ghi hình được các chứng cứ, Cục CSMT đã bất ngờ kiểm tra, lập biên bản các hành vi vi phạm của Vedan VN, đồng thời lấy các mẫu nước thải để xét nghiệm, xác định mức độ ô nhiễm.
Theo đại tá Thảo, việc xét nghiệm mẫu nước thật ra chỉ cho đủ thủ tục vì nhìn bằng mắt thường đã thấy nước đen ngòm, đỏ quạch chứng tỏ không qua xử lý. Hiện các đơn vị liên quan đang tiếp tục kiểm tra các đường ống xả nước thải lén của Công ty Vedan VN, xác định cụ thể khối lượng nước thải không qua xử lý (công suất xả nước thải của Vedan VN là 5.000 m3/ngày).
Đại tá Thảo cho biết sẽ giao vụ việc cho Thanh tra Bộ Tài nguyên-Môi trường (TN-MT) xử lý.
Không phải là lần đầu
Việc bắt quả tang Công ty Vedan VN xả hàng ngàn khối nước thải đen ngòm, bốc mùi hôi thối nồng nặc ra sông Thị Vải minh chứng thêm cho sự coi thường, không chấp hành Luật Môi trường trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp này, bởi đây không phải là lần đầu Công ty Vedan VN bị điểm mặt.
Cách đây 2 năm, khi Báo NLĐ có loạt bài phải ánh về tình trạng ô nhiễm trên sông Thị Vải, Thanh tra Cục Bảo vệ môi trường (Bộ TN-MT) đã tiến hành kiểm tra hàng loạt các doanh nghiệp có thải nước thải ra sông Thị Vải. Kết quả phát hiện Công ty Vedan VN có xây dựng 3 hệ thống xử lý nước thải tập trung. Tuy nhiên, việc xây dựng hệ thống xử lý này trên thực tế là để ngụy trang, hòng lừa các cơ quan chức năng trong quá trình kiểm tra.
Cụ thể, khi tiến hành kiểm tra hệ thống xử lý nước thải tập trung của Công ty Vedan VN, đoàn kiểm tra đã nhận thấy sự bất thường tại các hồ sinh học số 10, 11 và 12 không thông nhau (một trong 3 hệ thống xử lý của Vedan VN). Theo nguyên tắc xử lý nước thải bằng hệ thống hồ sinh học, trong quá trình dịch chuyển của dòng nước thải, các chất hữu cơ sẽ bị các vi sinh vật tự nhiên phân hủy. Tuy nhiên, đoàn kiểm tra đã phát hiện mực nước ở hồ số 10 thấp hơn ở hồ số 11 là 8 cm (theo nguyên lý, nước ở hồ số 10 phải chảy sang hồ số 11); nước ở hồ số 11 không thông với hồ số 12. Rõ ràng, hệ thống xử lý nước thải bằng các hồ sinh học không hoạt động thường xuyên hoặc hoạt động không đúng theo thiết kế ban đầu.
Khi đoàn kiểm tra tiếp cận nhà máy của Vedan VN, đã phát hiện cống xả đang xả nước thải có màu nâu ra sông Thị Vải. Kết quả phân tích cho thấy, nước thải tại họng xả nước làm mát khu vực cảng Vedan khi đang xả có hàm lượng các chất ô nhiễm rất cao: BOD5 = 1.530 mg/lít, COD = 4.020 mg/lít, các thông số khác vượt nhiều lần tiêu chuẩn cho phép. Ngay cả nước thải sau xử lý cũng có hàm lượng các thông số ô nhiễm khá cao. Để kiểm chứng, đoàn kiểm tra đã tiến hành lấy mẫu nước ở sông Thị Vải tại vị trí lấy nước làm mát của Vedan VN, kết quả cho thấy nước sông Thị Vải bị ô nhiễm hữu cơ rất nặng.
Sau đó, báo cáo với Bộ trưởng Bộ TN-MT, Cục Bảo vệ môi trường khẳng định: “Ngoài việc hầu hết các mẫu phân tích đều có các thông số ô nhiễm hữu cơ, chất dinh dưỡng, chất lơ lửng và vi khuẩn vượt tiêu chuẩn cho phép, Công ty Vedan VN còn xả trực tiếp nước thải ra môi trường không qua xử lý. Việc này rất khó kiểm soát, phải được xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật”.
Tuy nhiên qua 2 năm, doanh nghiệp này không chịu khắc phục sai phạm mà vẫn cố tình lén lút xả nước thải ô nhiễm ra môi trường. Cùng với nhiều doanh nghiệp khác, Công ty Vedan VN đã biến sông Thị Vải thành dòng sông chết.
Qua lần bắt quả tang này, dư luận đang trông chờ biện pháp xử lý nghiêm của cơ quan chức năng đối với vi phạm của Công ty Vedan VN.
