Qua gần một năm Thái Nguyên triển khai Hướng dẫn thực hiện cơ chế ''một cửa'', một cửa liên thông của Sở Nội vụ, mặc dù bước đầu đã có những chuyển biến tích cực, nhưng có nơi, có việc vẫn chưa hoàn chỉnh…
Cái được
Sau một tháng ổn định việc nhập trường và học tập của học sinh, sinh viên, hầu hết các xã, phường, thị trấn lại vào dịp cao điểm giải quyết các thủ tục hành chính, như: Xác nhận, chứng thực, chuyển khẩu, khai báo tạm trú, tạm vắng và nhiều thủ tục khác tại địa phương. Mặc dù phòng làm việc cũ và còn thiếu nhưng Đảng uỷ, UBND xã Bản Ngoại (Đại Từ) vẫn bố trí được hai gian nhà cấp bốn thông nhau, rộng hơn 50 mét vuông làm bộ phận tiếp nhận và trả kết quả. Căn phòng như chật hẹp hơn khi cùng lúc giải quyết bốn nội dung: Tư pháp, lao động - TB&XH, địa chính, xây dựng, song gần 20 người đến vẫn bảo đảm có chỗ ngồi, bàn viết, nước uống và quạt thông thoáng. Bộ phận trực tiếp nhận và trả kết quả có hai cán bộ tư pháp, một cán bộ địa chính, một cán bộ văn hoá - xã hội, một cán bộ văn phòng và trực tiếp chỉ đạo công việc là đồng chí Phó Chủ tịch UBND xã. Mọi việc được tiến hành rất khẩn trương, thậm chí có những việc được giải quyết ngay, mặc dù theo quy định phải sau 5 ngày.
Đồng chí Nguyễn Văn Quý, Bí thư Đảng uỷ xã cho biết: "Đảng uỷ xã xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm và phải thường xuyên đổi mới để tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho nhân dân, tránh phiền hà, mất thời gian của bà con. Ngay sau khi có hướng dẫn thực hiện cơ chế một cửa, chúng tôi đã xây dựng quy trình, trình tự giải quyết các công việc và giao cho trưởng các xóm phổ biến rộng rãi cho nhân dân". Để đánh giá, kiểm tra hiệu quả, chất lượng làm việc của cán bộ, phía cổng trụ sở UBND xã đã bố trí một hòm thư góp ý của nhân dân, hàng tuần lãnh đạo xã kiểm tra và kịp thời giải quyết những yêu cầu của nhân dân, cũng như chấn chỉnh các công việc, hành vi, thái độ của cán bộ. Chính vì vậy, từ đầu năm đến nay, bộ phận một cửa của xã đã nhận và giải quyết được trên 1.000 việc, không có việc tồn đọng, sai hẹn.
Qua khảo sát tại các huyện Đại Từ, Phú Lương, T.P Thái Nguyên, 100% các phường, xã, thị trấn đã triển khai thực hiện cơ chế "một cửa", bước đầu đã tạo được sự thuận lợi cho nhân dân và các tổ chức. Đối với các cơ quan cấp tỉnh, việc triển khai một cửa đã thực hiện được 2- 3 năm, nên hầu hết các cơ quan đều đã bố trí riêng một phòng làm việc cho bộ phận một cửa, hoặc là nơi tiếp nhận các giao dịch của cá nhân, tổ chức đến làm việc, tránh lộn xộn, chồng chéo và cố định lịch làm việc theo các ngày trong tuần. Như Sở Văn hoá - Thể thao và Du lịch, mặc dù mới sáp nhập, nhưng đã đưa 28 đầu việc ra bộ phận một cửa, tương đương 100% số lượng công việc có liên quan đến hoạt động quản lý của ngành. Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng cũng vậy, đều bố trí phòng làm việc của bộ phận một cửa rất thuận tiện. Một số sở đã niêm yết hướng dẫn các quy trình, hẹn ngày trả kết quả các thủ tục hành chính, cách ly hoàn toàn với người trực tiếp giải quyết công việc và hạn chế nhiều các giao dịch theo kiểu thoả thuận "mồm" hay việc phát sinh các tiêu cực khác. Chính vì vậy không đơn vị nào sau khi tiếp nhận hồ sơ, yêu cầu giải quyết các thủ tục hành chính của nhân dân lại để tồn đọng hay sai hẹn theo quy định.
…nhưng chưa hoàn chỉnh
Ưu điểm của cơ chế một cửa trong cải cách thủ tục hành chính là vậy, nhưng thực tế một số đơn vị vẫn chưa làm hết, hoặc chưa đúng quy trình. Anh Trần Quang Điệp, cán bộ địa chính, xây dựng xã Tiên Hội (Đại Từ) phàn nàn: "Chỉ mỗi việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất thôi, theo quy định xã giải quyết trong 10 ngày, thời gian còn lại xã chuyển lên huyện theo cơ chế một cửa liên thông. Huyện viết giấy hẹn 15 ngày, nhưng vì nhiều lý do, nên đến hẹn thủ tục vẫn chưa xong. Có những hồ sơ hẹn đi, hẹn lại đến ba lần. Như vậy bộ phận một cửa không những chưa thoả mãn yêu cầu của người dân, mà còn kéo dài, sai hẹn hàng tháng trời. Một cửa liên thông chưa hoàn thiện như vậy sẽ gây ra tâm lý hoài nghi cho người dân".
Sở Văn hoá - Thể thao và Du lịch, Sở Giáo dục và Đào tạo mặc dù có một cửa nhưng lại chưa bố trí được cán bộ chuyên trách các lĩnh vực thay phiên trực để tiếp nhận và trả kết quả. Cả hai cơ quan mới bố trí được một cán bộ chuyên viên, về hình thức chỉ đóng vai trò như văn thư của cơ quan. Tại Sở Văn hoá - Thể thao và Du lịch lưu đồ xử lý các công việc vẫn chưa khoa học, như: Trong 28 công việc ở một cửa đều hai lần phải đi qua Giám đốc (tiếp nhận - trình Giám đốc để phân công nhiệm vụ - bộ phận chuyên môn giải quyết - Giám đốc ký - chuyển lại một cửa để trả). Nếu theo hướng dẫn các điều kiện để giải quyết thủ tục hành chính niêm yết tại một cửa mà có cán bộ chuyên môn (theo quy định của UNBD tỉnh) thì chắc chắn thủ tục sẽ được xử lý nhanh, gọn hơn.
Ở Sở Giáo dục và Đào tạo, mặc dù thực hiện một cửa từ 1-1-2007, nhưng đến nay chưa có biểu hướng dẫn niêm yết công khai các thủ tục hành chính, lưu đồ giải quyết các công việc. Tại cơ quan Thanh tra Nhà nước thì vướng mắc khâu liên thông: Bộ phận tiếp dân, nhận đơn thư sau khi xem xét đã chuyển đến các cơ quan chức năng, nhưng các cơ quan chức năng hầu như không thông báo lại tiến độ và kết quả giải quyết, nên công dân và các tổ chức khi không hoặc chưa nhận được kết quả đều quay lại kiến nghị với cơ quan Thanh tra.
Theo đồng chí Nguyễn Thị Minh Hảo, Trưởng phòng Cải cách hành chính của Sở Nội vụ - Cơ quan Thường trực Ban chỉ đạo tỉnh: "Thực tế việc thực hiện một cửa ở nhiều cơ quan, đơn vị chưa đồng bộ, thậm chí có nơi còn chưa thực hiện do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân từ khâu cán bộ, điều kiện nhà làm việc… Nhưng chắc chắn khi có đủ điều kiện thực hiện một cửa thì vấn đề cán bộ sẽ được cải thiện tích cực. Vấn đề là ở đâu cấp uỷ, chính quyền quan tâm thì hiệu quả hoạt động một cửa sẽ tốt ".
Có thể nói, cơ chế một cửa bước đầu đã tạo được thuận lợi cho nhân dân và nâng cao chất lượng, trách nhiệm của cán bộ, công chức. Quá trình triển khai và thực hiện dù vẫn chưa thực sự tiện ích, song đã hạn chế được tình trạng việc của nhân dân bị bỏ quên hay không hồi âm. Cùng với cơ chế một cửa, việc thực hiện dân chủ, công khai ở các cấp, các ngành trong giải quyết công việc được nâng lên, nhất là trong mối quan hệ với nhân dân và các tổ chức trong xã hội.
