5 năm trở lại đây, thực hiện Đề án xóa nhà dột nát cho hộ nghèo, xã Cù Vân (Đại Từ) đã huy động sức người, sức của giúp đỡ 76 hộ nghèo của địa phương xóa nhà tranh tre, dột nát để xây dựng những ngôi nhà khang trang, vững chắc. Việc hỗ trợ này chính là động lực lớn để các hộ nghèo tự tin vươn lên trong cuộc sống.
Qua khảo sát năm 2004, xã Cù Vân có 241 hộ nghèo, chiếm 16,7% dân số toàn xã, trong đó 76 hộ có nhà dột nát. Đến đầu năm 2005, xã tiếp tục khảo sát lần 2 theo sự chỉ đạo của huyện thì còn 60 hộ có nhà dột nát cần xây mới và sửa chữa. Với mong muốn xóa hết những ngôi nhà dột nát này vào năm 2007, Cù Vân đã thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án xóa nhà dột nát cho hộ nghèo giai đoạn 2005-2007 do đồng chí Phó Bí thư thường trực Đảng uỷ xã làm Trưởng ban. Các xóm cũng tiến hành thành lập Ban chỉ đạo do đồng chí Bí thư chi bộ làm trưởng ban. Ban chỉ đạo các cấp đã xây dựng kế hoạch tập trung vào rà soát các hộ nghèo thực tế có nhà dột nát đề nghị huyện hỗ trợ. Trong đó, tiêu chí là làm nhà mới cho hộ chưa có nhà hoặc có nhưng nhà làm bằng vách đất, lợp tranh, tre, rơm, rạ, nhà quá nhỏ, nứt dột, có nguy cơ đổ sập.
Quy trình chọn hộ được xã tiến hành chặt chẽ. Sau khi tiến hành rà soát thực tế và lập danh sách đối tượng hộ nghèo đang có nhà ở dột nát, Uỷ ban MTTQ xã đã tổ chức họp công khai tại thôn, xóm, khu dân cư để xét chọn chính thức các đối tượng được hỗ trợ. Biên bản bình xét có xác nhận của MTTQ và chính quyền cấp cơ sở được gửi lên Uỷ ban MTTQ huyện làm cơ sở để điều tiết, phân bổ kinh phí cho địa phương. Cùng với nguồn quỹ trên, xã Cù Vân đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, vận động gia đình và cộng đồng dân cư tại chỗ quyên góp, ủng hộ Quỹ Vì người nghèo, giúp đỡ ngày công lao động, cây gỗ, nguyên vật liệu xây dựng để xây mới, sửa chữa nhà cho hộ nghèo, giúp họ “an cư lạc nghiệp”. Bởi vì, chỉ khi có được sự đồng tâm, hợp lực của cộng đồng thì người nghèo mới có cơ hội vươn lên thoát khỏi đói nghèo. Trên cơ sở các nguồn hỗ trợ, từ năm 2004 đến nay, xã Cù Vân đã làm mới được 29 căn nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo, hỗ trợ tu sửa 2 ngôi nhà dột nát với tổng trị giá trên 300 triệu đồng. Mỗi ngôi nhà đại đoàn kết được Quỹ Vì người nghèo hỗ trợ từ 4 đến 5 triệu đồng/nhà.
Cụ bà Nguyễn Thị Hợp, năm nay đã trên 90 tuổi là đối tượng cô đơn được xây mới 1 ngôi nhà đại đoàn kết bày tỏ xúc động: Tôi cảm ơn Đảng, Nhà nước và bà con nhân dân xóm 6 nhiều lắm. Trước đây vì khó khăn nên chẳng bao giờ tôi dám nghĩ là mình sẽ có nhà mà cuộc sống chỉ tạm bợ trong ngôi nhà dột nát, nay thì khác rồi. Được ở trong ngôi nhà cấp 4 mái lợp Prôximăng tôi mừng lắm dột nát Ngày khởi công, người dân xóm 6 đã trực tiếp đứng ra san nền, đóng góp tiền của, nguyên vật liệu… Ngôi nhà trị giá gần 10 triệu đồng đã hoàn thành và trở thành mái ấm của cụ Hợp. Ngày trao tặng cụ ngôi nhà, nhân dân xóm 6 còn tặng cụ 1 sổ tiết kiệm trị giá 500 nghìn đồng và một số vật dụng khác.
Rời nhà cụ Hợp, chúng tôi đến xóm 11 thăm nhà chị Nguyễn Thị Bình. Bên bàn nước chè ấm cúng tình làng, nghĩa xóm, bà con nơi đây kể cho chúng tôi nghe về gia cảnh éo le của chị. Sinh năm 1958, một mình chị nuôi 3 đứa con, nhưng 1 người con của chị bị lừa bán sang Trung Quốc, 2 người con còn lại sống trong một ngôi nhà dột nát. Khi MTTQ xã về vận động làm nhà cho mẹ con chị, người dân xóm 11 đã hoàn toàn nhất trí, ủng hộ ngày công, tiền mặt xây cho gia đình chị ngôi nhà cấp 4 với 3 gian có diện tích sử dụng 40 m2…
Ngoài ra, nguồn vốn từ chương trình 134 của Chính phủ đã xóa nhà dột nát cho 17 hộ nghèo thuộc diện dân tộc thiểu số. Còn 28 nhà do các hộ dân tự lực. Đến nay, xã Cù Vân đã cơ bản xoá xong nhà dột nát cho hộ nghèo, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 110 hộ, chiếm 7,4% dân số của xã. Và Cù Vân đã được Trung ương MTTQ Việt Nam công nhận là địa phương xóa xong nhà dột nát cho hộ nghèo giai đoạn 2005-2007.
Nói về kinh nghiệm xóa nhà dột nát cho hộ nghèo ở địa phương, bà Ngô Thị Minh, Chủ tịch Uỷ ban MTTQ xã Cù Vân cho biết: Để có được kết quả trên, ngoài việc tranh thủ sự lãnh đạo của Đảng, chính quyền, phối hợp chặt chẽ với các tổ chức thành viên khảo sát đúng đối tượng, hiện trạng, tổ chức cho nhân dân từng xóm họp bình xét công khai, dân chủ nên trong quá trình triển khai không có khiếu kiện. Bên cạnh đó, Ban Chỉ đạo đã phân công cán bộ phụ trách các xóm đôn đốc Ban Mặt trận cơ sở từ việc vận động kinh phí đến việc tiến hành xây dựng nên bảo đảm đúng thời điểm, tiến độ đề ra. Cuộc vận động xóa nhà dột nát đã đi vào lòng dân, được nhân dân ủng hộ và điều đáng nói ở đây là sự quyết tâm của Đảng bộ, chính quyền và bản thân các gia đình… Hiện, xã còn 3 nhà dột nát của hộ nghèo, chúng tôi phấn đấu trong năm nay sẽ hoàn thành xong Đề án.
