Từ năm 2000 trở về trước, do kinh tế khó khăn, nhiều người dân xã Yên Lãng (Đại Từ) rủ nhau vào rừng khai thác quặng, thiếc, đào, đãi vàng… Sau một vài năm trở về, tiền bạc chẳng thấy đâu, nhưng theo thống kê của Công an xã Yên Lãng có trên 230 người nghiện ma tuý. Không chỉ gieo rắc cái chết trắng đến từng nhà, các tệ nạn xã hội như cờ bạc, số đề, mại dâm… cũng gia tăng. Từ đó, nhiều gia đình gặp khó khăn về kinh tế, lực lượng lao động địa phương giảm sút, hạnh phúc của nhiều gia đình lung lay.
Trước thực trạng trên, Đảng uỷ, chính quyền xã Yên Lãng đã ra Nghị quyết lãnh đạo thực hiện Đề án 01-138/CP của Chính phủ về phát động phong trào toàn dân tham gia phòng ngừa, phát hiện tố giác tội phạm, cảm hóa giáo dục, cải tạo người phạm tội tại gia đình và cộng đồng dân cư. Sau khi thành lập Ban chỉ đạo thực hiện Đề án 01-138/CP, Uỷ ban MTTQ xã giữ vai trò chủ trì và phối hợp với các tổ chức đoàn thể thành viên. Công an xã tổ chức khảo sát lập hồ sơ nhận định tình hình tội phạm ma túy và giao cho các tổ chức chính trị xã hội quản lý giáo dục, cảm hóa vận động cai nghiện theo Nghị định số 56 của Chính phủ. Theo đó, Hội Cựu chiến binh quản lý giáo dục 66 đối tượng ở 3 xóm (Quyết Thắng, Trung Tâm, Đồi Cây); Đoàn thanh niên quản lý giáo dục 50 đối tượng ở 5 xóm (Đồng Cọ, Cây Hồng, Đồng Ao, Đèo Xá, Đoàn Kết); Hội Nông dân quản lý 50 đối tượng của 9 xóm và Hội Phụ nữ quản lý giáo dục 64 đối tượng ở 7 xóm.
Khi được giao quản lý, giáo dục số đối tượng trên, mỗi tổ chức đoàn thể có một cách vận động riêng để phát huy tính chủ động sáng tạo của mình. Ngoài việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước, các tổ chức đoàn thể xã hội còn kết hợp lồng ghép nội dung này vào các đợt triển khai hội nghị, sinh hoạt thường kỳ của tổ chức hội. Ngoài ra, xã còn tuyên truyền trên hệ thống truyền thanh cơ sở, huy động những người có uy tín, chức sắc tôn giáo, già làng, trưởng bản, người tiêu biểu trong khu dân cư cùng vận động.
Bên cạnh đó, Yên Lãng còn tổ chức phát động sâu rộng các phong trào như “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu thảo hiền”, xây dựng “Gia đình văn hóa” , “Khu dân cư văn hóa”, “Khu dân cư lành mạnh không có tệ nạn xã hội”, “Gia đình không có người vi phạm tệ nạn xã hội”. Thông qua đó, xã còn đẩy mạnh các phong trào thi đua lao động sản xuất, xóa đói, giảm nghèo, giải quyết việc làm góp phần cải thiện đời sống, nâng cao thu nhập cho người dân. Điều này chính là cơ sở để tạo dựng những mái ấm gia đình hạnh phúc, xây dựng đời sống lành mạnh để ngăn chặn tội phạm, tệ nạn xã hội.
Từ năm 2003 đến nay, Yên Lãng đã tổ chức tuyên truyền cho hơn 14 nghìn lượt người; thành lập 1 nhóm đồng đẳng từ 17 thành viên ban đầu đến nay đã có tổng số 42 thành viên tham gia; thành lập 18 câu lạc bộ, trong đó có 6 Câu lạc bộ phòng chống ma tuý từ gia đình với 366 thành viên; 6 Câu lạc bộ phụ nữ đồng cảm – phòng chống HIV/AIDS với 226 thành viên, 1 Câu lạc bộ hướng thiện 48 thành viên và 5 Câu lạc bộ phụ nữ nghèo phát triển chăn nuôi với 180 thành viên...
5 năm qua, Yên Lãng đã vận động cảm hoá được 142 đối tưọng, cấp hoàn lương được 73 trường hợp. Đề án 01-138/CP đã đi vào cuộc sống, tạo sự chuyển biến tích cực về trật tự an toàn xã hội, nâng cao ý thức tôn trọng pháp luật trong công đồng dân cư. Nhiều gia đình có người lầm lỡ trước đây đã tìm lại được cuộc sống lành mạnh, hạnh phúc và đạt danh hiệu gia đình văn hóa; nhiều trường hợp đối tượng nghiện hút nay đã cai được và vươn lên là hộ làm kinh tế giỏi, cá nhân đã là đội trưởng sản xuất vật liệu xây dựng, trưởng xóm, chi hội phó cựu chiến binh, thành viên tổ an ninh cơ sở...
