Dự án đường Bắc Sơn, đường Minh Cầu (đoạn nối đường Bắc Sơn) và Khu dân cư số 1 phường Hoàng Văn Thụ (gọi tắt là đường Bắc Sơn) là dự án trọng điểm nằm trong quy hoạch phát triển đô thị mới của T.P Thái Nguyên. Đây là Dự án do Nhà nước tiến hành thu hồi đất, giao lại cho doanh nghiệp đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông, đô thị và dân cư.
Dự án đường Bắc Sơn chính thức được triển khai thi công đã khẳng định quyết tâm của tỉnh trong việc đầu tư nâng cấp hạ tầng đô thị và quan tâm đến chất lượng cuộc sống dân sinh ở một phường Trung tâm của thành phố.
Từ một dự án kéo dài gần 20 năm
Dự án đường Bắc Sơn được quy hoạch đến nay gần 20 năm. Tháng 6/1990, UBND tỉnh Bắc Thái (nay là Thái Nguyên) đã phê quyệt Quy hoạch đường Gia Bảy-Cứu hoả và Phù Liễn-Minh Cầu (nay là đường Bắc Sơn). Cho đến nay, việc quy hoạch đường Bắc Sơn vẫn hoàn toàn dựa trên cơ sở quy hoạch cũ, có khác ở chỗ là thay đổi tên gọi của Dự án cho phù hợp. Trước đây, chủ trương của tỉnh là sẽ sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước để đầu tư thi công tuyến đường này, nhưng do giá trị đầu tư quá lớn so với khả năng ngân sách địa phương nên nhiều năm qua Dự án vẫn chủ yếu được triển khai trên giấy tờ. Năm 1994, UBND tỉnh Bắc Thái quyết định thay đổi tên Dự án thành: “Đường Bắc Sơn, đường Minh Cầu và vệt san xây dựng hai bên theo hai tuyến trong phạm vi một lớp khu dân cư” (Quyết định 822/UB-QĐ ngày 10-11-1994 của UBND tỉnh Bắc Thái về việc phê duyệt luận chứng kinh tế-kỹ thuật công trình đường Bắc Sơn). Như vậy, ngoài thi công mặt đường, hành lang, vỉa hè, Dự án còn bố trí xây dựng khu dân cư chạy dọc hai bên đường. Để phát triển đô thị rất cần có những tuyến đường nội đô như đường Bắc Sơn và để bảo đảm tính quy củ và mỹ quan, rất cần sự sắp xếp, bố trí dân cư hai bên đường sao cho hợp lý.
Đến chủ trương “cởi nút” đầu tư
Như vậy là cách đây gần 20 năm, nhu cầu bức thiết của người dân về một tuyến đường khang trang, rộng rãi giữa lòng thành phố đã xuất hiện. Tuy nhiên, do "lực bất tòng tâm", thực lực ngân sách của tỉnh không thể cho phép đầu tư một công trình có giá trị lên tới vài trăm tỷ đồng. Tháng 10-2004, lần đầu tiên tại Hà Nội, Chương trình xúc tiến đầu tư vào tỉnh Thái Nguyên được tổ chức, Dự án đường Bắc Sơn là một trong những dự án được đưa vào danh mục kêu gọi đầu tư từ nguồn vốn khác ngoài ngân sách. Thế nhưng phải tới năm 2008, mới chỉ có duy nhất một nhà đầu tư là Công ty Xây dựng và San nền Thái Nguyên đăng ký đầu tư và đã được UBND tỉnh cho phép làm chủ đầu tư thực hiện Dự án đường Bắc Sơn. Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh, T.P Thái Nguyên và phường Hoàng Văn Thụ đều đánh giá cao tính hiệu quả của Dự án này, đồng thời ra Nghị quyết của cấp mình về việc đưa Dự án đường Bắc Sơn là Dự án trọng điểm để tập trung lãnh đạo và tổ chức thực hiện. Do tính chất và quy mô của Dự án, nên theo quy định Dự án đường Bắc Sơn sẽ do Nhà nước ra quyết định thu hồi đất của những hộ dân trong diện bị ảnh hưởng, bàn giao lại cho chủ đầu tư thực hiện Dự án. Nhà đầu tư sẽ tự bỏ kinh phí thực hiện Dự án, Nhà nước sẽ giao đất có thu tiền sử dụng đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để thanh toán vốn đầu tư. Đây là cách làm phù hợp với pháp luật, có ý nghĩa “cởi nút” của tỉnh sau gần 20 năm trời bế tắc trong tìm nguồn vốn đầu tư thực hiện Dự án. Đây còn được xem là lời giải hữu hiệu cho bài toán kêu gọi đầu tư đang được tỉnh đặc biệt quan tâm hiện nay. Đồng thời, cũng là bước chuyển cần thiết để tiếp tục phát triển đô thị, phấn đấu đưa T.P Thái Nguyên trở thành đô thị loại 1 vào năm 2015. Theo quyết định phê duyệt của UBND tỉnh thì kinh phí thu được từ đất là 583 tỷ đồng để thực hiện bồi thường GPMB (trên 297 tỷ đồng), xây dựng hạ tầng giao thông đô thị (gần 210 tỷ đồng) và các chi phí phát sinh khác. Bởi vậy, tỉnh không thể sử dụng ngân sách địa phương để đầu tư một dự án ngốn một lượng tiền khổng lồ như vậy. Thiết nghĩ, nếu không giao cho nhà đầu tư bên ngoài thì có lẽ Dự án đường Bắc Sơn sẽ khó được thực hiện trong thời gian tới.
Góp phần nâng tầm đô thị
Hoàng Văn Thụ là phường trung tâm của T.P Thái Nguyên, nhưng thời gian qua tốc độ phát triển đô thị của địa phương này còn chưa tương xứng. Tỷ lệ diện tích đất ao, đầm thụt và đất bỏ trống chưa sử dụng trên địa bàn còn chiếm khá lớn. Có những khu vực đất rộng, bằng phẳng nhưng chỉ để trồng mon, rau củ thông thường, bởi hệ thống giao thông đi lại quá nhỏ hẹp, quanh co và rối rắm. Không ít hộ dân tiếng là sống giữa trung tâm tỉnh lỵ, nơi có nhịp sống đô thị văn minh, hiện đại nhưng lại như sống ở vùng nông thôn, ruộng vườn bao bọc quanh nhà. Thực tế, một số tổ dân phố của phường Hoàng Văn Thụ đang sống trong một không gian “phi đô thị”. Nhiều cơ quan, đơn vị đóng trên địa bàn phường ít được biết đến hoặc bất lợi khi liên hệ công tác với bên ngoài bởi nằm khuất trong các ngõ nhỏ. Cũng chính bởi vậy, mặc dù có nhiều diện tích đất trống nhưng thời gian qua, khu vực này rất ít doanh nghiệp, nhà đầu tư đến xây dựng, hoạt động. T.P Thái Nguyên đang hướng đến mục tiêu trở thành đô thị loại 1, nên khó có thể chấp nhận trong lòng đô thị lại tồn tại nhiều ao chuôm, đầm thụt, đường lối nhỏ hẹp, thiếu mỹ quan như vậy.
Dự án đường Bắc Sơn tới đây hoàn thành sẽ góp phần rất lớn nâng tầm đô thị của địa phương. Tuyến đường Bắc Sơn được xây dựng với chiều rộng 27m; đường Minh Cầu rộng 22,5m; các đường quy hoạch khu dân cư rộng từ 11m đến 14,5m. Tổng chiều dài các tuyến đường nội thị là 6,2km. Với quy mô đồ sộ, hiện đại như vậy, Dự án đường Bắc Sơn sẽ tạo vị thế và diện mạo mới cho ít nhất 9 cơ quan, đơn vị, tổ chức. Đó là Chùa Phù Liễn đang từ một mặt đường ngõ sẽ thành 4 mặt đường; Trường Tiểu học Nguyễn Du, Công an cứu hoả đang từ một mặt đường sẽ thành 2 mặt đường chính. Ngoài ra, lối vào của Trường Tiểu học Đội Cấn, Khu phát sóng truyền hình, Trụ sở UBND phường Hoàng Văn Thụ… và một số cơ sở, doanh nghiệp khác trên địa bàn cũng được mở rộng, thuận tiện cho việc đi lại. Theo thống kê, Dự án đường Bắc Sơn có 412 hộ dân bị ảnh hưởng, nhưng khi tuyến đường hoàn thành sẽ có 954 hộ được hưởng lợi trực tiếp về hạ tầng đô thị từ Dự án. Chắc chắn tới đây, các hoạt động dịch vụ, thương mại, giải trí ở khu vực này sẽ phát triển rất nhanh và tác động tích cực đến đời sống vật chất, tinh thần của người dân địa phương.
Cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận của người dân trong khuôn khổ pháp luật
Theo kế hoạch được phê duyệt, Dự án đường Bắc Sơn sẽ hoàn thành việc bồi thường GPMB trong năm 2009 và kết thúc Dự án vào năm 2013. Hiện nay, Hội đồng Bồi thường GPMB T.P Thái Nguyên, Tổ công tác của Dự án đang tiến hành kiểm đếm, chi trả tiền bồi thường cho các hộ dân bị ảnh hưởng. Đến nay, Thành phố đã có quyết định thu hồi đất của 221 hộ dân. Theo đánh giá của Hội đồng Bồi thường GPMB thành phố thì sự đồng thuận của người dân tham gia thực hiện Dự án chiếm đa số. Chỉ còn một số ít hộ có ý kiến thắc mắc, kiến nghị. Ông Lê Kim Phúc, Phó Chủ tịch Hội đồng Bồi thường GPMB T.P Thái Nguyên cho biết: Trong quá trình thực hiện bồi thường cho các hộ dân, chúng tôi đã vận dụng và thực hiện theo đúng cơ chế chính sách pháp luật hiện hành của Nhà nước. Quan điểm của chúng tôi là không để sót cơ chế, chính sách hoặc những ưu đãi nào của Nhà nước đối với người bị ảnh hưởng. Theo ông Trương Hồng Tiến, Bí thư Đảng uỷ phường Hoàng Văn Thụ thì để Dự án được triển khai thực hiện hiệu quả rất cần sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở và cần nhất là sự đồng thuận của người dân trong khuôn khổ pháp luật. Thời gian qua, việc đa số hộ dân đồng thuận bàn giao mặt bằng để thực hiện Dự án đường Bắc Sơn chính là ý thức trách nhiệm cũng như công lao đóng góp thiết thực của mỗi công dân thành phố cho sự phát triển chung. Chúng tôi được biết, thời gian qua, hàng nghìn hộ dân trên địa bàn tỉnh đã tự nguyện hiến đất cho Nhà nước để xây dựng các công trình giao thông. Ngay một số tuyến đường chính trên địa bàn thành phố như: Quang Trung, Dương Tự Minh hay đường tránh T.P Thái Nguyên cũng đã có những tấm gương hiến đất với diện tích cả chục nghìn mét vuông. Theo chúng tôi, sự đồng thuận của người dân là cực kỳ quan trọng và sự đồng thuận đó được xuất phát từ chính ý thức trách nhiệm và tinh thần vì lợi ích chung của mỗi người dân.
