Trở lại vùng vàng Xuyên Sơn

Nếu những ngày đầu năm 2009, tình trạng khai thác vàng trái phép ở khu vực xóm Xuyên Sơn, xã Thần Sa (Võ Nhai) trở nên sôi động hơn lúc nào hết thì giờ đây mảnh đất vẫn được xem là “tâm điểm nóng” này đã trở lại bình yên hơn. Doanh nghiệp được cấp phép khai thác mỏ trong khu vực này cũng đang tiến hành lắp đặt máy móc, thiết bị chuẩn bị cho một giai đoạn khai thác mới, lâu dài và tập trung.

Đường tới vùng vàng Xuyên Sơn giờ đây có hai lối vào. Nếu theo lối cũ từ La Hiên (Võ Nhai) vào thì đường gập ghềnh, nhiều khe ngầm, khó đi hơn. Còn theo lối mới từ bên huyện Chợ Mới (Bắc Kạn) sang lại thuận tiện hơn nhiều. Ô tô có thể chạy một mạch đến tận cửa mỏ mà không bị vướng chỗ nào. Đây là con đường do chính Công ty cổ phần ĐTXD và khai thác khoáng sản Thăng Long (gọi tắt là Công ty cổ phần Thăng Long)-doanh nghiệp được cấp phép khai thác vàng tại khu vực Bản Ná, xóm Xuyên Sơn đầu tư mở rộng với mục đích phục vụ hoạt động của đơn vị và cải tạo đường giao thông nông thôn cho người dân địa phương.

Toàn bộ khu vực Bản Ná giờ đã là khai trường với đầy dẫy xe, máy ngổn ngang. Công ty cổ phần Thăng Long đã xây dựng trụ sở làm việc, nhà điều hành và lắp đặt máy móc, dây chuyền sàng tuyển hiện đại tại đây. Đội ngũ công nhân lành nghề đã qua đào tạo cũng đang được xúc tiến tuyển dụng. Hệ thống điện lưới, trạm biến áp do Công ty phối hợp với Điện lực Thái Nguyên đầu tư kéo hàng chục cây số từ ngoài vào cũng đang trong giai đoạn hoàn tất.

Ông Nguyễn Huy Qúy, Giám đốc Công ty cổ phần Thăng Long cho biết: Ngoài kéo điện phục vụ hoạt động khai mỏ, chúng tôi còn đầu tư kéo 2km dây hạ thế về tận khu vực Khắc Kiệm để phục vụ điện sinh hoạt cho trên 50 hộ dân. Ngoài ra, chúng tôi cũng đầu tư thuê tư vấn thiết kế để cùng Điện lực Thái Nguyên lắp đặt một trạm biến áp cho người dân xóm Ngọc Sơn 2 (Thần Sa) -khu vực ngoài quy hoạch mỏ. Quan điểm của chúng tôi là phát triển doanh nghiệp luôn gắn với lợi ích dân sinh, giúp đỡ đồng bào vơi bớt khó khăn. Được biết, trong năm nay, mỏ vàng Bản Ná chính thức được khai thác, sẽ góp phần bảo đảm an ninh trật tự, giải quyết lao động và tạo nguồn thu cho ngân sách địa phương.

Chúng tôi có mặt tại một số khu vực từng là điểm nóng của nạn khai thác vàng trái phép của xóm Xuyên Sơn gồm: Khắc Kiệm, Tau Lườn, Hang Rắn, Boong Say, Bãi Miến…và nhận thấy cơ bản hoạt động khai thác ở đây đã lắng xuống. Chỉ còn một số ít đối tượng vẫn lẩn khuất trong hang đá khai thác nhỏ lẻ và lén lút. Cùng với đó, còn một số phụ nữ, trẻ em trong xóm tham gia đãi vàng ở khe suối.

Ông Hạc Sỹ Đông, Tổ trưởng Tổ chốt an ninh vùng vàng do huyện Võ Nhai thành lập tại Xuyên Sơn cho biết: Mới đây, khi tuần tra chúng tôi đã phát hiện một số đối tượng vẫn dùng máy móc khai thác vàng ở khu vực Bãi Miến. Tổ chốt đã tiến hành tiêu hủy tại chỗ 4 máy bơm nước và 2 củ bơm điện, giải tỏa lán trại và yêu cầu các đối tượng dời khỏi khu vực khai thác. Hiện nay, một số đối tượng nghiện ma túy vẫn cố tình bám trụ lại để chờ cơ hội khai thác trở lại, nhưng chúng tôi sẽ cương quyết giải tỏa dứt điểm, đẩy đuổi các đối tượng này ra khỏi địa bàn.

Tuy vậy, theo quan sát của chúng tôi, tại khu vực Tau Lườn, vị trí lán trại trước đây của các bưởng vàng nay được huyện giữ lại làm trạm tuần tra của tổ chốt, vẫn có dấu hiệu khai thác nhỏ lẻ hoặc chờ cơ hội khai thác trở lại. Khi chúng tôi đến vẫn thấy 5 thanh niên lực lưỡng có mặt tại lán. Phía dưới lòng moong nhiều vết đất, đá mới đào còn hiện rõ. Đường dây điện, ống dẫn nước, dẫn khí vẫn được thòng xuống dưới hang. Một số máy bơm nước, máy phát điện vẫn để dưới gầm nhà sàn. Khi được hỏi, một trong 5 thanh niên cho biết: Chúng tôi lên đây chơi với bạn thôi. Nếu muốn khai thác cũng phải mất nửa tháng để hút cạn nước trong hang. Anh Hoàng Trường Giang, cán bộ của tổ chốt nói thêm: Chúng tôi tuần tra thường xuyên nên sẽ kịp thời ngăn chặn những trường hợp khai thác trái phép. Trước kia, nhiều người dân trong xóm Xuyên Sơn tham gia khai thác vàng trái phép, nhưng giờ đây cơ bản bà con đã ở nhà chăm lo ruộng đồng, làm ăn chân chính.

Được biết, Công ty cổ phần Thăng Long đã đề nghị xin tiếp tục đầu tư, quản lý và khai thác vàng tại các khu vực còn lại của xóm Xuyên Sơn. Thời gian qua, các ngành chức năng của tỉnh, huyện cũng đã tiến hành khảo sát và triển khai các thủ tục cần thiết để trình Chính phủ xem xét, chấp thuận giao cho tỉnh cấp phép khai thác vàng cho Công ty cổ phần Thăng Long. Rõ ràng, việc giao mỏ cho doanh nghiệp quản lý, khai thác sẽ góp phần giải quyết tình trạng mất ninh trật tự ở địa phương và tránh thất thoát nguồn tài nguyên quý giá này.