Nông dân học nghề: Ngắn hay dài hạn?

09:02, 16/12/2009

Phần đông nông dân Thái Nguyên chưa được qua đào tạo nghề đã ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp, nhất là sản xuất nông nghiệp hàng hoá. Tuy nhiên hình thức đào tạo nghề như thế nào để nông dân có thể theo học, tiếp thu kiến thức vào để vận dụng trực tiếp vào sản xuất đang là vấn đề cần đưa ra lời giải có tính khả thi…

Việc đào tạo nghề cho nông dân theo các hình thức: tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật; học tập trung để cấp chứng chỉ (đào tạo nghề) đã được nhiều cấp, ngành, đoàn thể trong tỉnh cùng thực hiện với kinh phí bỏ ra lên tới vài tỷ đồng mỗi năm. Kết quả của việc đào tạo cho nông dân đã phần nào được khẳng định qua, qua các mô hình ứng dụng kỹ thuật cao vào sản xuất… Nhưng đánh giá một cách khách quan thì việc đào tạo nghề cho nông dân trên địa bàn thời gian qua vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu công nghiệp hoá - hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn. Chỉ tính riêng Hội Nông dân tỉnh hiện có trên 139 nghìn hội viên nhưng số người đã được đào tạo nghề mới ở con số gần 16 nghìn người, chiếm 12%. Còn khi khảo sát trên phạm vi cả tỉnh thì số lao động ở nông thôn đã qua đào tạo nghề mới chiếm gần 5% trên 421 nghìn người. Đa phần nông dân chưa được đào tạo nghề đã khiến gây khó khăn cho việc triển khai đưa tiến bộ khoa học vào sản xuất nông nghiệp phần nào hạn chế. Do vậy, đời sống của đại bộ phận nông dân trên địa bàn còn chưa được cải thiện so với mục tiêu đề ra.

 

Nội dung “tam nông” trong Nghị quyết Trung ương 7 (khoá X) đã đề ra trong những năm tới cần tích cực đầu tư cho phát triển nông nghiệp, nông thôn để người nông dân thực sự được hưởng lợi từ các thành quả phát triển của đất nước. Vấn đề “tam nông” cũng không thể tách rời mà cần thực hiện đồng bộ bởi khi Nhà nước đầu tư tiền của xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng, phân phối giống, vật tư phục vụ nông nghiệp đảm bảo chất lượng, khuyến khích trí thức về công tác ở nông thôn cũng mới chỉ dừng lại ở mức độ. Vấn đề mấu chốt là làm thế nào phải nâng cao nhận thức, tay nghề cho người nông dân để bà con có đủ khả năng tiếp thu khoa học kỹ thuật, khai thác tiềm năng, mạng lưới công trình kết cấu hạ tầng để mở rộng, nâng cao hiệu quả sản xuất.

 

Các vùng nông thôn trong tỉnh mang những đặc trưng rất khác nhau. Chẳng hạn như vùng phía Nam; nông dân có trình độ thâm canh, kinh nghiệm trong sản xuất các loại cây, con giống mới; điều kiện phục vụ cho phát triển kinh tế nông nghiệp cũng thuận lợi hơn. Ngược lại, ở các huyện phía Bắc, bà con nông dân chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, trình độ, nhận thức và điều kiện hỗ trợ sản xuất đều chế hạn chế.

 

Từ những thuận lợi, khó khăn nêu trên nên khi xây dựng kế hoạch về đào tạo nghề cho nông dân, các cơ quan chuyên môn của tỉnh phải cụ thể hoá việc làm này để phù hợp với khả năng nhận thức, tập quán canh tác của người nông dân ở từng vùng. Có ý kiến cho rằng, việc đào tạo nghề cho nông dân phải kéo dài thời gian từ 6 tháng trở lên thì mới trang bị đủ kiến thức đề bà con phát triển sản xuất. Nhưng cũng có ý kiến nhận định: Do hạn chế về trình độ văn hoá nên chỉ tổ chức các lớp đào tạo nghề ngắn hạn với phương pháp “cầm tay chỉ việc” để nông dân lĩnh hội được kiến thức.

 

Theo chúng tôi, việc đào tạo nghề cho nông dân trên địa bàn tỉnh với thời gian ngắn hay dài không quan trọng mà điều cần nhất là các đơn vị tổ chức phải phân loại được đối tượng học để đưa ra kế hoạch đào tạo. Ví dụ như với những người nông dân phát triển kinh tế trên quy mô nhỏ, không có nhiều điều kiện để mở rộng sản xuất, trình độ văn hoá thấp nên mở các lớp đào tạo nghề ngắn hạn từ vài ngày đến một tuần. Đi liền với đó là cấp, ngành đứng ra tổ chức lớp học xây dựng luôn mô hình mẫu từ nội dung vừa học để bà con tận mắt chứng kiến. Riêng với nhưng nông dân đã có kinh nghiệm sản xuất, có tiềm lực kinh tế nên tổ chức các lớp đào tạo dài hạn để trang bị những kiến thức rộng hơn như: Cách thức đầu tư trồng trọt, chăn nuôi theo hướng bán công nghiệp và công nghiệp; kinh nghiệm về xây dựng thương hiệu; mở rộng thị trường; cách chế biến, bảo quản nông sản; sử dụng máy vi tính...

 

Bên cạnh việc triển khai đào tạo nghề theo các chương trình, dự án, các ngành, địa phương cũng nên khuyến kích, động viên, tạo cơ hội cho những nông dân có năng lực muốn đi học tập kinh nghiệm sản xuất ở những mô hình mà họ nhận được thông tin qua phương tiện thông tin đại chúng, qua công tác tuyên truyền để vận dụng vào phát triển kinh tế. Điều quan thiết nữa là khi tổ chức các lớp đào tạo nghề cho nông dân nên xuống tận địa bàn đó trao đổi, tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng học nghề để dạy những nghề nông dân thực sự cần. Thiếu điều này, các lớp dạy nghề cho nông dân sẽ vô tác dụng vì học xong nhưng không phát huy được hiệu quả…

 

Giai đoạn từ nay đến năm 2020, đòi hỏi phải đào tạo nghề cho khoảng trên 60 nghìn nông dân trong tỉnh để phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế và đổi mới nông nghiệp nông thôn. Đây là điều vô cùng cần thiết nhưng không thể làm theo phong trào, thiếu khoa học mà các ngành, cấp được tỉnh giao nhiệm vụ nên xác định đào tạo cho người nông dân những nghề mà họ sống được bằng nghề.