Ngăn chặn HIV/AIDS lây ra cộng đồng

Cuối những năm 90, phường Quang Trung (T.P Thái Nguyên) tồn tại một số điểm “nóng” về tệ nạn ma túy. Người nghiện trên địa bàn phường đã khiến tình hình an ninh trật tự phức tạp.  

Ngoài ra, khá nhiều người nghiện của các phường khác thường xuyên tụ tập sử dụng ma túy tại một số khu vực xung quanh bến xe, ga tàu… làm các tụ điểm trên thêm “nóng”. Nhờ sự cương quyết của phường và sự hỗ trợ tích cực của T.P Thái Nguyên, các tụ điểm này đã dần được loại bỏ. Tuy nhiên, lượng người nghiện tụ tập rải rác trên địa bàn vẫn còn khá nhiều. Nguy hiểm hơn cả là hầu hết những người này có nguy cơ lây nhiễm HIV rất cao trong khi chính họ lại không hiểu gì hoặc có rất ít kiến thức về HIV. Cùng với đó, một số gái mại dâm tụ tập “hành nghề” tại ga tàu, bến xe cũng là những đối tượng có nguy cơ lây nhiễm HIV cao. Phường Quang Trung đã phải vận động tất cả các tổ chức, đoàn thể xã hội vào cuộc tuyên truyền về HIV/AIDS. Tuy nhiên, kết quả cũng không có mấy chuyển biến. Lượng người nhiễm HIV trên địa bàn vẫn ngày một tăng. Thời gian này, sự kỳ thị trong cộng đồng với những người có HIV cũng ở mức đỉnh điểm. Hầu hết những người có HIV đều bị cộng đồng kỳ thị, hắt hủi. Thậm chí, có người chết vì AIDS nhưng người nhà bỏ mặc không lo chôn cất vì sợ lây nhiễm.

Năm 2008, phường Quang Trung được tiếp nhận Dự án Phòng chống lây nhiễm HIV/AIDS do Ngân hàng Thế giới tài trợ thông qua ngành Y tế. Tham gia Dự án, phường thành lập nhóm đồng đẳng tuyên truyền về HIV/AIDS gồm 4 đồng đẳng viên. Công việc chính của các đồng đẳng viên là tuyên truyền về HIV/AIDS và các phương pháp phòng, tránh lây nhiễm HIV nhằm nâng cao nhận thức, giảm sự kỳ thị của cộng đồng với người có HIV. Được Dự án tài trợ về kinh phí, các đồng đẳng viên còn tổ chức phát bơm kim tiêm, nước cất miễn phí cho người nghiện và bao cao su cho những người có quan hệ tình dục không lành mạnh để nhằm giảm thiểu tối đa nguy cơ lây nhiễm HIV.

Anh Đồng Trọng Phi Hùng, 37 tuổi, là một trong bốn đồng đẳng viên của phường Quang Trung làm nghề lái xe ôm và công việc này tạo thuận lợi nhiều cho việc phát kim tiêm mới miễn phí cho các đối tượng. Hàng ngày vào lúc 10 giờ, anh Hùng tới bến xe, ga tàu và một số tụ điểm khác để phát bơm kim tiêm cho những người nghiện và nhận về những chiếc kim tiêm đã qua sử dụng để đem đi tiêu hủy. Một số người nghiện không có ở những tụ điểm trên, anh Hùng mang bơm kim tiêm sạch đến tận nhà cho họ. Anh gọi họ là “khách hàng” và anh tự hào chưa bỏ “khách hàng” ngày nào. Làm công việc này, anh Hùng được trợ cấp 780 nghìn đồng mỗi tháng. Số tiền này hỗ trợ một phần vào nguồn thu nhập ít ỏi từ nghề chạy xe ôm của anh. “Quan trọng hơn cả là tôi cũng đã từng nghiện ma túy và công việc này giúp tôi cảm thấy mình có ích cho cộng đồng vì đã giúp được người nghiện giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm HIV” - anh nói.

Bản lĩnh vượt qua cơn nghiện khiến anh Hùng xứng đáng là tấm gương cho những “khách hàng” của mình. Anh N.V.Đ, một người nghiện ma túy nói rằng, mình cũng mong có thể cai nghiện như anh Hùng. “Tôi thật may mắn khi được biết thêm về HIV/AIDS qua anh Hùng và may mắn không nhiễm HIV vì được dùng bơm kim tiêm. Bạn tôi, khá nhiều người đã chết vì AIDS và họ bị lây nhiễm dùng chung bơm kim tiêm.

Phường Quang Trung hiện còn 114 người nghiện ma túy. Trong đó, 68 người được phát bơm kim tiêm sạch hàng ngày. Số còn lại đã đi khỏi địa phương hoặc đang cai nghiện tập trung ở các trung tâm cai nghiện. Khoảng 20 gái mại dâm hoặc người có quan hệ tình dục không an toàn cũng đều đặn được phát bao cao su qua các đồng đẳng viên.

Ông Lê Duy Lâm, Phó Chủ tịch UBND phường cho biết, nhờ có Dự án mà hai năm nay trên địa bàn phường không có người nhiễm HIV mới. Toàn phường hiện còn gần 40 người có HIV đang sinh sống trong tổng số lũy tích gần 80 người có HIV. Điều đặc biệt là người dân đã giảm hẳn sự kỳ thị với những người có HIV. Người có HIV đã được cộng đồng chấp nhận và họ tham gia sinh hoạt cộng đồng chung với những người không có bệnh. Số người bị chết vì AIDS cũng giảm hẳn vì được chúng tôi giúp cung cấp thông tin về bệnh, tư vấn điều trị và được giới thiệu đến các điểm cấp phát ARV miễn phí.

Mặc dù đạt được kết quả rất khả quan nhưng ông Lâm cũng không khỏi lo lắng. Bởi nếu không có Dự án thì phường cũng không có kinh phí để triển khai nhiều hoạt động như trên và HIV có nguy cơ lây lan mạnh trở lại. Ông Lâm cho rằng: “Các ngành chức năng cần tiếp tục quan tâm hơn tới công tác phòng chống lây nhiễm bởi công tác này có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển không chỉ của phường chúng tôi mà cả các xã, phường khác”.