Đặc xá tha tù trước thời hạn thể hiện chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước giúp những người đang phạm tội cải tạo tốt để sớm trở về với cuộc sống đời thường. Nhưng khi những phạm nhân được đặc xá trở về địa phương không nhận được sự quan tâm, chia sẻ của cấp ủy, chính quyền, các đoàn thể và người thân thì họ rất dễ phạm tội trở lại…
Sau hơn 2 tháng, 21 phạm nhân cải tạo tại Trại Tạm giam (Công an tỉnh) được đặc xá trở về đoàn tụ với gia đình, chúng tôi đã tìm gặp lại một số người để tìm hiểu về cuộc sống hiện tại của họ. Điều dễ nhận thấy là niềm vui lộ rõ trên từng khuôn mặt của những người sau thời gian dài bị giam giữ, cải tạo. Một số người được đặc xá đã tâm sự khi phải trải qua những ngày bị giam giữ mới thấy giá trị của sự tự do…Ngoài 21 phạm nhân thi hành án tại Trại Tạm giam được trở về đoàn tụ với gia đình trước thời hạn còn có 249 phạm nhân là công dân của tỉnh thi hành án ở trại giam khác đã cải tạo tốt nên được đặc xá, tha tù trước thời hạn trong năm nay. Tất cả những phạm nhân nêu trên sau những ngày hạnh phúc bên gia đình họ bắt đầu tìm kiếm việc làm phù hợp để có thu nhập nuôi bản thân và hỗ trợ gia đình.
Anh Nịnh Văn Vịnh, xã Phú Đô (Phú Lương) một phạm nhân mới được đặc xá trở về địa phương cho biết: “Trở về với gia đình để được sống tự do và được làm người có ích cho xã hội là điều mong muốn suốt thời gian qua của tôi. Từ nay tôi sẽ chăm lo phát triển kinh tế gia đình để có thu nhập chính đáng, sống lương thiện như bao người dân khác. Nhưng để làm được việc đó, tôi rất cần người thân, cán bộ địa phương tin, động viên, giúp đỡ...”. Đây không chỉ lời tâm sự của anh Vịnh, mà những phạm nhân mới được tha tù trước thời hạn trở về địa phương khi chúng tôi gặp trao đổi họ đều mong muốn mọi người hãy tha thứ và tin tưởng để giúp họ vay vốn phát triển sản xuất, tham gia các hoạt động xã hội tại địa phương.
Khi chúng ta không kỳ thị mà thường xuyên gần gũi động viên về tinh thần, tạo điều kiện giúp đỡ về vật chất, thì những người mới được đặc xá sẽ có cơ hộ tìm được việc làm, có thu nhập ổn định. Qua công tác quản lý người sau đặc xá, tha tù trở về địa phương trong những năm qua cho thấy, đã có nhiều tấm gương phấn đấu vượt qua khó khăn để trở thành những công dân có ích. Đó là trường hợp ở tổ 6, phường Đồng Quang (T.P Thái Nguyên) có chị N.L.T trước đây là cán bộ quản lý của một trường mầm non công lập nhưng do không vượt qua được cám dỗ của đồng tiền đã vi phạm pháp luật và chịu án 9 năm tù giam. Trong chốc lát bị mất sự nghiệp, mất sự tự do nhưng với ý chí và nghị lực, cùng với sự động viên của các cán bộ quản giáo đã giúp chị Thanh phấn đấu cải tạo tốt. Năm 1997, chị Thanh được đặc xá tha tù trước thời hạn 2 năm và khi về địa phương lại được UBND phường Đồng Quang, các đoàn thể cùng Công an phường quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ mở cơ sở trông giữ trẻ tại nhà. Đến năm 2007, được phép của cơ quan chức năng, chị Thanh đã thành lập trường mầm non tư thục mang tên mình. Chất lượng nuôi dưỡng, giáo dục tốt nên trường mầm non của chị Thanh đã tạo được niềm tin đối với các bậc phụ huynh khi gửi gắm con mình.
Hay như anh N.V.T, trú tại tổ 4, phường Thịnh Đán đã từng chịu mức án 30 tháng tù giam do lái xe ô tô gây tai nạn giao thông nhưng do trong thời gian thi hành án anh đã rèn luyện tốt và được đặc xá từ tháng 9-2002 (trước thời hạn hơn 1 năm). Gần 8 năm qua, anh Thưởng đã chăm chỉ lao động để lo cho gia đình nên cán bộ địa phương, hàng xóm đều tôn trọng, quý mến anh.
T.P Thái Nguyên hiện là địa phương có số người được đặc xá tha tù đông nhất tỉnh với 155 người (tính từ năm 2009 đến nay) nên công an các cấp của thành phố đã tham mưu, đề xuất với chính quyền sở tại chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể cùng chung tay giúp họ xoá đi mặc cảm, không tái phạm, nhanh chóng hoà nhập với cộng đồng. Ông Đào Đình Ấm, Phó Chủ tịch UBND phường Thịnh Đán cho biết: “Hàng quý, đại diện các ban, ngành của phường đều họp đánh giá quá trình phối hợp giúp đỡ người được đặc xá và tổ chức đến tận nhà thăm hỏi động viên, hướng dẫn cách làm ăn. Kinh nghiệm của chúng tôi là ngay sau khi được đặc xá, cảnh sát khu vực thông báo cho gia đình đưa người được đặc xá đến để trình diện và thông báo nơi cư trú; tạo điều kiện để họ được làm Chứng minh thư Nhân dân; tổ chức tuyên truyền cho nhân dân hiểu và có hướng giúp đỡ họ sau khi trở về địa phương. Hội Cựu chiến binh, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ của phường xây dựng kế hoạch cụ thể trong công tác quản lý, giúp đỡ người sau đặc xá sớm hoà nhập cộng đồng bằng nhiều cách làm cụ thể, thiết thực”. Nhờ làm tốt công tác quản lý, phối hợp giúp đỡ người đặc xá tha tù nên nhiều phạm nhân ở phường Thịnh Đán sau khi được tha tù đã hoàn lương và có việc làm ổn định.
Từ năm 2009 đến nay, toàn tỉnh có gần 500 phạm nhân cải tạo tại các trại giam trên cả nước được đặc xá, tha tù trươc thời hạn và trong số đó có nhiều người sau khi ra khỏi trại giam đã trở thành công dân có ích. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một số người do thiếu ý thức vươn lên, lại chưa nhận được sự quan tâm đúng mức, không tìm việc làm nên lại bị các đối tượng xấu lôi kéo tham gia vào những hành vi phạm pháp. Do vậy, để công tác đặc xá và quản lý giúp đỡ những người sau đặc xá tha tù đạt hiệu quả rất cần sự quan tâm, tạo điều kiện và sự vào cuộc tích cực của các cấp, ngành, địa phương để ngày càng có nhiều người sau khi lầm lỗi có cơ hội làm lại cuộc đời...