Quản lý, khai thác hiệu quả các công trình thủy lợi

Thời gian qua, cùng với việc đầu tư xây mới hệ thống thủy lợi trên địa bàn, huyện Võ Nhai còn chú trọng đến công tác quản lý, khai thác các công trình sao cho đạt hiệu quả...

Đến khu cánh đồng xóm Làng Lai, xã La Hiên (Võ Nhai), chúng tôi được thỏa mắt ngắm nhìn những ruộng lúa xanh non đang trong thời kỳ đẻ nhánh mạnh. Ông Nguyễn Văn Khánh, nông dân xóm Làng Lai phấn khởi nói: Nhờ nguồn nước ở hồ Lòng Thuyền, người dân chúng tôi đã không còn phải lo ruộng bị thiếu nước, 8 sào ruộng của gia đình tôi lúc nào cũng đủ nước dưỡng cho 2 vụ lúa. Chúng tôi chỉ lo tiền mua phân chăm bón, thuốc phòng trừ sâu bệnh kịp thời để lại có những vụ lúa bội thu. Ông Trần Minh Thư, Trưởng xóm Làng Lai, xã La Hiên (Võ Nhai) còn cho biết thêm: Giờ đây, do chủ động được nguồn nước tưới từ hồ Lòng Thuyền nên tiến độ gieo cấy lúa của xóm diễn ra rất nhanh. Chỉ trong vòng chưa đầy 1 tháng, toàn bộ hơn 54 ha lúa vụ mùa đã được bà con trong xóm cấy xong. Qua kiểm tra thực tế, lượng nước ở Hồ Lòng Thuyền vẫn đầy nước, chúng tôi không còn lo ruộng lúa bị thiếu nước.

Hồ Lòng Thuyền (Làng Lai, xã La Hiên) được xây dựng từ năm 1990 với dung tích chứa là 150 nghìn m3 nước, có thể đáp ứng nhu cầu nước tưới cho 35 - 40 ha lúa. Đây chỉ là một trong số nhiều công trình thủy lợi trên địa bàn Võ Nhai đang phát huy khá hiệu quả năng lực tưới tiêu phục vụ sản xuất. Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện, Võ Nhai hiện có 6 hồ chứa, 16 trạm bơm, 37 đập dâng với trên 51,3 km kênh, mương đã được kiên cố hóa. Vào vụ mùa, chúng có thể đáp ứng nhu cầu nước tưới cho gần 1.600 ha lúa, 400ha hoa màu. Để nâng cao hiệu quả các công trình này, UBND huyện luôn chú trọng công tác phối hợp giữa Phòng Nông nghiệp và PTNT, Trạm khai thác thủy lợi Võ Nhai thuộc Công ty TNHH Một thành viên Khai thác thủy lợi Thái Nguyên, các xã, thị trấn trong quản lý, vận hành và khai thác. Theo đó, hằng năm, Trạm khai thác thủy lợi, các xã, thị trấn đã tiến hành phát dọn, nạo vét, duy tu, sửa chữa, nâng cấp các tuyến kênh mương trên địa bàn; kiện toàn lại tổ chức các tổ thủy nông nhằm chủ động khai thác, điều tiết nước đạt hiệu quả cao nhất. Bên cạnh đó, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện cũng đã chủ động xây dựng kế hoạch, khung thời vụ gieo trồng của từng vụ sản xuất. Nhờ đó, việc đóng mở điều tiết nước ở các hồ, đập đã được thực hiện theo kế hoạch, tránh gây lãng phí nguồn nước, góp phần nâng cao ý thức của người dân trong việc chủ động đón nước làm đất, gieo cấy và chăm sóc cây trồng kịp thời vụ...

Ông Nguyễn Xuân Cảnh, Trạm trưởng Trạm Khai thác thủy lợi Võ Nhai cho biết: Hiện, Trạm đang trực tiếp quản lý, khai thác 5 hồ, đập, bao gồm: Hồ Quán Chẽ (ở xã Dân Tiến), đập Suối Bùn (ở xã Tràng Xá), hồ Lòng Thuyền (ở xã La Hiên), đập Nà Kháo và Vai Tại (ở xã Phú Thượng). Cả 5 công trình này đều đang phát huy tối đa công suất theo thiết kế, đáp ứng nhu cầu nước tưới cho khoảng gần 800 ha lúa. Để quản lý, khai thác hiệu quả các công trình này, chúng tôi đã cử cán bộ phụ trách từng công trình thường xuyên kiểm tra, phát dọn mái đập, mái kênh. Hằng năm, tiến hành duy tu, bảo dưỡng van cống, cầu máng và sửa chữa những hư hỏng nhỏ, chống rò rỉ nhằm hạn chế thấp nhất tình trạng thất thoát nguồn nước. Đặc biệt, vào mùa mưa bão, cán bộ phụ trách tại các hồ, đập phải túc trực 24/24h để nắm tình hình, kịp thời báo cáo về Trạm khi có những sự cố xảy ra. Căn cứ vào kế hoạch sản xuất của huyện, chúng tôi chỉ đạo cán bộ phụ trách các hồ, đập mở van cống xả nước cho bà con gieo cấy một cách kịp thời...

Ngoài những công trình do Trạm Khai thác thủy lợi Võ Nhai quản lý, nhiều công trình khác do huyện quản lý nằm ở địa bàn các xã như: La Hiên, Tràng Xá, phú Thượng, Nghinh Tường... cũng đang phát huy tối đa năng lực tưới tiêu. Hiện, 3 công trình thủy lợi lớn là đập La Hin, hồ chứa Cây Hồng và Ao Mỏ ở xã Lâu Thượng (Võ Nhai) được đánh giá là phát huy khá hiệu quả năng lực tưới tiêu. Chúng có thể đảm bảo nguồn nước tưới cho khoảng 63ha lúa vụ Mùa, 52ha lúa vụ Xuân. Nói về công tác quản lý, khai thác các công trình thủy lợi, ông Nông Văn En, Chủ tịch UBND xã cho hay: Làm thế nào để quản lý và khai thác tốt các công trình thủy lợi luôn được xã đặc biệt quan tâm. Hằng năm, xã thường huy động nhân dân tổ chức khoảng 3-4 đợt phát dọn, nạo vét kênh mương nội đồng; chỉ đạo các tổ thủy nông của xã chủ động điều tiết nước kịp thời, hợp lý, không để hoang phí nguồn nước; tiến hành duy tu, sửa chữa một số hạng mục của các công trình đã xuống cấp. Cụ thể, năm 2010, xã đã dành trên 44 triệu đồng từ nguồn kinh phí cấp bù thủy lợi phí để xây dựng kè bờ đập hồ Ao Mỏ đảm bảo đủ nguồn nước tưới cho 35ha lúa của các xóm Làng Chiềng, Đồng Chăn, Làng Áng. Đối với những chân ruộng cao, xa nguồn nước, xã vận động bà con dùng máy bơm lấy nước từ các ao nhỏ hoặc từ các giếng khoan của gia đình. Nhờ vậy, diện tích gieo trồng lúa và hoa màu hằng năm của xã luôn đạt kế hoạch đề ra...

Tuy nhiên bên cạnh đó, Võ Nhai cũng còn nhiều công trình đã không còn phát huy tác dụng do chúng được xây dựng từ lâu, bị xuống cấp nghiêm trọng nhưng chưa có kinh phí để duy tu, sửa chữa, nâng cấp, cụ thể như: hồ Đông Bo (Tràng Xá), đập Tiền Phong (thị trấn Đình Cả), đập Na Phùng (Cúc Đường), đập Đồng Giáo (Liên Minh)... Thiết nghĩ, để phát huy hiệu quả hơn nữa các công trình thủy lợi trên địa bàn, huyện cần tập trung nhiều hơn nữa trong việc cải tạo, nâng cấp các hồ, đập đã bị xuống cấp, đồng thời đầu tư xây mới các tuyến kênh mương nhằm tránh gây thất thoát nước, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc dẫn nước về những khu cánh đồng ở xa...