Chuyện bếp núc của lính đảo Trường Sa

Nhà không có đàn bà. Cánh lính đảo nói vui với nhau như thế. Vậy là cùng vào bếp, mỗi người một tay, nhặt rau, vo gạo và trổ tài chế biến món ăn ngày Tết. Trên các đảo, không khí chuẩn bị của từng phân đội chợt trở lên tưng bừng, hào hứng bởi tiếng cười, tiếng nói của cán bộ, chiến sĩ (CBCS).

Tại các đảo chìm bánh chưng được gói bằng lá dong, tuy quá trình vận chuyển từ đất liền ra, hầu hết lá dong đã bị  khô xác lại, nhưng lành lặn nhờ ngay khi chuyển từ tàu lên đảo, CBCS đã cẩn thận mở từng tàu lá dong buộc vào gốc cây, hoặc bảo quản kỹ nên lá không bị rách. Còn trên các đảo nổi của Trường Sa, CBCS sử dụng lá bàng vuông và lá dừa gói bánh. Trung úy Hoàng Văn Mạnh (đảo Cô Lin) giải thích với chúng tôi: Lá dừa làm khuôn bao quanh, còn lá bàng vuông sử dụng thay lá dong gói bánh, nhờ vậy mà chiếc bánh chưng được vuông vức.

Thoăn thoắt đôi tay, người tước lá, người dọc lá, người gói, người dùng lạt buộc, chẳng mấy chốc thúng gạo nếp, nồi đỗ xanh nấu chín và chậu thịt làm nhân bánh được ướp tẩm gia vị từ hồi chiều đã thành từng chồng bánh, xếp vào nồi, nổi lửa. Mọi người vừa làm, vừa trò chuyện về quê hương bản quán, chuyện vợ chồng Lang Liêu dâng ngọc thực kính hiếu đức Vua Hùng là những chiếc bánh chưng, bánh dày như thế này. Câu chuyên thâu tới sáng hôm sau, lúc mặt trời nhô lên khỏi từng con sóng biển, trên đảo lại chuyển sang tiết mục thi nấu ăn giữa các phân đội. Vui nhất vẫn là cánh lính trẻ trên các đảo nổi của Trường Sa. Vật liệu phục vụ cuộc thi là thịt, cá, rau, bánh đa nem. Trong cuộc thi, CBCS từng phân đội có thể sử dụng thêm một số vật liệu khác để trang trí cho các món ăn thêm sinh động, bắt mắt.

Lửa đã nổi, chiến sĩ cùng vào cuộc trổ tài. Chúng tôi thấy CBCS rất khéo léo khi dùng dao gọt củ, quả hay tỉa từng cọng rau. Qua bàn tay CBCS, những củ, quả thô kệch được tạo thành hoa, lá đẹp mắt. Từng miếng thịt cũng được sắt thái cầu kỳ lựa ngang thớ theo ý người đầu bếp. Khi đến đảo Phan Vinh A, chứng kiến các phân đội đang trổ tài nội trợ, Giám khảo chấm thi là Ban Chỉ huy đảo. Các phân đội theo chiến thuật “bí mật, bất ngờ”, không tiết lộ cho phân đội bạn biết “bí quyết” tra muối, mắm, ướp gia vị và nghệ thuật cắt tỉa hoa. Chiến sĩ Đỗ Văn Mạnh (Hà Nội) cho biết: Ở nhà em không phải vào bếp, vì đã có mẹ. Nhưng ở đây em được làm các món ăn, chưa biết có ngon hay không nhưng rất vui. Còn chiến sĩ Lê Văn Bằng (Thanh Hóa) và đồng đội đang cuốn nem, quay thịt và chế biến các món ăn khác. Nhìn đôi tay cầm đũa, cách điều chỉnh củi lửa, xào, nấu cho từng món có vẻ rất... chuyên nghiệp, tôi hỏi: Chắc em vào bếp nhiều nên quen tay? Chiến sĩ Nguyễn Ngọc Thành Trả lời: Thỉnh thoảng thôi, Tết, lễ em mới có cơ hội vào bếp, nên nhiều lúc lúng túng, song cứ làm rồi cũng thành món.

Chẳng mấy chốc chúng tôi đã thấy trên bàn ăn được bày đầy các món gà luộc, chân giò luộc, sườn xào chua ngọt, nem rán, thịt lợn xào, bánh chưng xanh... mùi thức ăn lan tỏa, hấp dẫn. Trên mâm kèm thêm một đĩa lá bàng vuông và lá nho đảo (lá cây tra) dùng cuốn thức ăn. Tưởng đã xong, một số người suýt xoa khen ngợi sự khéo léo của các chàng trai biển đảo. Nhưng mọi người thêm lần nữa ngỡ ngàng khi chiến sĩ Đinh Văn Vân (Quảng Bình) bày lên trên từng đĩa thức ăn những nụ hoa, bông hoa làm các đĩa thức ăn thêm đẹp mắt. Đĩa thịt gà có bông hồng và rắc khéo thêm mấy lát lá chanh thái nhỏ. Đĩa chân giò luộc từng miếng thịt xếp quanh đĩa tạo thành một bông hoa lớn, trên điểm thêm một đài sen. Hầu hết các đĩa thức ăn đều được trang trí thêm hoa tươi làm mâm cơm ngày Tết thêm hấp dẫn. Cũng chính vì thế mà chúng tôi thắc mắc: Đài sen, hoa tươi, lá chanh lấy ở đâu?... Các chiến sĩ cười vui: Lấy từ cây bàng vuông trên đảo.

Mọi người lại cười ồ vui vẻ, thán phục sự sáng tạo, khéo léo của đôi bàn tay lính đảo. Từ lá bàng vuông, hoa bàng, nụ bàng CBCS đã trang trí làm mâm cơm thêm thi vị, đẹp mắt. Thiếu tá Nguyễn Văn Tạo, Chính trị viên Phó đảo Phan Vinh cho chúng tôi biết thêm: Năm nào đơn vị cũng tổ chức cho các phân đội thi trổ tài nấu ăn. Mục đích là để mọi người gần gũi, có điều kiện thể hiện khả năng bếp núc của mình. Với chúng tôi, tất cả các phân đội đều xứng đáng được trao giải. Nhân dịp này qua báo chí, CBCS đảo Trường Sa chúng tôi xin gửi về đất liền cho người thân và mọi người dân trong đất liền điều chúc tốt đẹp nhất!