Thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới

Môi trường là một trong những tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới (NTM) đã được xã Trung Hội (Định Hoá) quan tâm triển khai, thực hiện và được đông đảo người dân ủng hộ.

Trung Hội là 1 trong 4 xã điểm của huyện Định Hoá trong triển khai, thực hiện Chương trình xây dựng NTM. Đến nay, xã mới có 4/19 tiêu chí đạt theo Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng NTM gồm: Điện, trường học, y tế và an ninh xã hội. Đối với tiêu chí 17 là môi trường, xã vẫn còn nhiều khó khăn để được công nhận đạt. Ông Nguyễn Văn An, Chủ tịch UBND xã Trung Hội cho biết: Xã nhìn nhận việc thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM là vấn đề rất quan trọng và lâu dài cần được quan tâm đúng mức. Bởi vì, khi môi trường nông thôn bị suy giảm sẽ dẫn đến nhiều hệ luỵ mà rất khó khắc phục như: Bệnh tật gia tăng; nguồn nước, đất sản xuất... bị ô nhiễm. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, xã gặp “khó” khi xây dựng quy hoạch khu nghĩa trang và khu xử lý rác thải tập trung.

Chúng tôi tìm đến cơ sở sản xuất mì gạo của gia đình bà Lê Thị Oanh, xóm Trung Kiên để tìm hiểu việc thực hiện vệ sinh môi trường. Được biết, để việc sản xuất mì đảm bảo hợp vệ sinh, bể ngâm gạo của gia đình bà Oanh thường xuyên được thay nước mới; khu vực rửa mì có hệ thống thoát nước ra cánh đồng cách đó khoảng 100m. Bà Oanh cho biết: Môi trường xung quanh sạch sẽ, vệ sinh thì người được lợi trước tiên là người dân chúng tôi. Vì vậy, không để chính quyền phải đốc thúc, nhắc nhở, gia đình tôi luôn thực hiện nghiêm túc, thường xuyên vệ sinh trong sản xuất, kinh doanh cũng như dọn dẹp đường làng, ngõ xóm.

Không chỉ có gia đình bà Oanh, mà tại Trung Hội, từ năm 2010 đến nay, gần 20 cơ sở sản xuất của các hộ gia đình thuộc lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng, thực phẩm, thức ăn gia súc… luôn được chính quyền xã thường xuyên kiểm tra và đánh giá là đảm bảo vệ sinh trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Được biết, mỗi năm xã kết hợp với đội kiểm tra liên ngành của huyện tiến hành kiểm tra 2 lần/năm về vấn đề vệ sinh, an toàn thực phẩm tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh.

Về xây dựng tiêu chí đảm bảo tỷ lệ hộ dân được sử dụng nước sạch, hợp vệ sinh, xã đã có nhiều biện pháp như tổ chức kiểm tra đường ống dẫn nước, bể chứa nước đối với hệ thống nước máy (hiện có 5% người dân sử dụng nước máy), tuyên truyền người dân chủ động đào giếng để có đủ nước sinh hoạt. Từ năm 2010 đến nay, tỷ lệ hộ dân chủ động được nguồn nước sạch, hợp vệ sinh để sử dụng thông qua việc khoan và đào giếng tại Trung Hội  tăng từ 60% lên trên 70%.

Ngoài vấn đề đảm bảo vệ sinh tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh, đảm bảo tỷ lệ hộ dân được dùng nước sạch, hợp vệ sinh trên địa bàn thì mỗi năm, xã còn huy động quần chúng nhân dân tổ chức từ 3-4 buổi tổng vệ sinh, quét dọn đường làng, ngõ xóm, khơi thông rãnh thoát nước; vận động, tuyên truyền người dân tự thu gom rác thải sinh hoạt của gia đình và có hình thức xử lý phù hợp.

Hiện nay, tại Trung Hội, cứ trung bình 2-3 hộ dân thì có 1 bãi rác nhỏ, với loại rác dễ phân huỷ, người dân tiến hành chôn lấp, còn đối với loại rác khó phân huỷ, xã huy động kinh phí từ dân để vận chuyển rác về xử lý tại khu xử lý rác thải của huyện (trung bình vận chuyển từ 2-3 xe rác/năm với kinh phí 2 triệu đồng/xe). “Trước đây, do xã chưa có biện pháp gom rác để tập trung tại bãi rác của huyện thì người dân thường xả rác thải tại khu vực cầu Đồng Mịt và cầu Đỏ. Từ cuối năm 2011 đến nay, xã xây dựng Quy định về bảo vệ môi trường trên địa bàn xã và tuyên truyền xuống tận 19 thôn, bản và có các biện pháp xử lý như nhắc nhở, bắt viết cam kết khi người dân vi phạm nên hiện tượng xả rác bừa bãi tại khu vực cầu và các khu vực khác trên địa bàn xã đã không còn xảy ra”, ông An khẳng định. Cùng với việc vệ sinh môi trường xung quanh thì mỗi năm, xã Trung Hội còn trồng mới 70 ha rừng để phủ xanh đất trống, đồi trọc trên địa bàn xã…

Tuy nhiên, cách thức xử lý rác thải như Trung Hội đang làm chỉ là biện pháp tạm thời, muốn hoàn thành tiêu chí về môi trường thì trong thời gian tới xã cần khẩn trương hoàn thành quy hoạch xây dựng nghĩa trang và khu xử lý rác thải tập trung của xã. Đây chính là 2 tiêu chí mà xã gặp rất nhiều khó khăn khi thực hiện. Trên thực tế, trước khi thực hiện xây dựng NTM, tại Trung Hội đã có 2 khu nghĩa trang tại các xóm Bãi Đá và Trung Kiên, tuy nhiên, 2 nghĩa trang này không đạt yêu cầu theo tiêu chí của NTM (diện tích nghĩa trang chỉ đạt từ 200-300 m2, lại gần khu dân cư). Vì vậy, cuối năm 2011, xã quy hoạch xây dựng 2 khu nghĩa trang mới tại các khu vực: Hoàng Hanh - Quỳnh Hội và khu vực thuộc xóm Cầu Đỏ với diện tích trên 1 ha, còn việc quy hoạch xây dựng khu xử lý rác thải sẽ được xây dựng tại khu vực cuối xóm Tân Tiến. Việc quy hoạch hiện vẫn đang tiến hành, vì vậy, việc thực hiện xây dựng khu vực nghĩa trang và khu xử lý rác thải xã chưa thể thực hiện được.

Giải quyết vấn đề môi trường không phải làm một lần, một đợt là xong, mà là công việc phải làm thường xuyên, kiên trì và kiên quyết. Để đảm bảo được tiêu chí môi trường trong thời gian tới, chủ thể của NTM là người dân cần ý thức hơn nữa trong việc tích cực cùng cộng đồng thực hiện những công việc chung; công tác xây dựng quy hoạch phải được chính quyền xã tính toán kỹ lưỡng và hợp lý.