Đầu tư công trình cấp nước sinh hoạt tập trung: Người dân vẫn "khát"

Năm 2007, xóm Ao Soi, xã Na Mao (Đại Từ) được Nhà nước đầu tư trên 430 triệu đồng xây dựng công trình cấp nước sinh hoạt tập trung theo Chương trình 134. Những tưởng từ đây, người dân trong xóm sẽ bớt đi nỗi lo thiếu nước sinh hoạt thường nhật. Nhưng từ khi công trình được đưa vào sử dụng đến nay do nguồn nước bị cạn kiệt, công trình chưa phát huy được hiệu quả, gây lãng phí tiền của...

Ao Soi là xóm nhỏ nằm giáp chân núi Hồng với trên 70% là đồng bào dân tộc Cao Lan, Sán Chí. Xóm có 65 hộ dân với trên 200 nhân khẩu. Do trình độ canh tác của bà con nơi đây còn lạc hậu, đường đi lại chưa thuận lợi nên đời sống của người dân Ao Soi gặp nhiều khó khăn. Ao Soi hiện còn 48% là hộ nghèo. Năm 2007, xóm được đầu tư trên 430 triệu đồng để xây dựng công trình cấp nước sinh hoạt tập trung từ nguồn vốn Chương trình 134, gồm các hạng mục: cửa thu, bể lọc, bể chứa, đường ống dẫn nước... Công trình được lấy nguồn nước từ khe Lò Vôi chảy từ núi Hồng ra, sau đó vào cửa thu, qua bể lọc xuống bể chứa, rồi dẫn nước đến các hộ dân. Dự kiến sau khi đưa vào sử dụng, công trình sẽ cung cấp đủ nước sinh hoạt cho toàn bộ nhân dân trong xóm. Nhưng từ khi công trình hoàn thành đến nay, nguồn nước nơi đây thường xuyên bị cạn kiệt, không đủ cung cấp nước cho nhu cầu sử dụng của người dân. Mỗi năm, công trình chỉ hoạt động khoảng 3 tháng vào mùa mưa, nước dồn về nhiều nhưng lại toàn là… nước than màu đen nên người dân không thế sử dụng được nguồn nước ô nhiễm này để phục vụ sinh hoạt.

Hôm chúng tôi đến xóm Ao Soi là thời điểm chớm mùa mưa nhưng trong bể chứa chỉ có khoảng 2 m3 nước (trong khi bể chứa có dung tích hơn 20 m3 nước), đường ống dẫn nước tới bể chứa chảy tí tách từng giọt. Gia đình Trưởng bản Ao Soi Vi Văn Chính ở ngay đầu nguồn nước, nhưng cũng ít khi được sử dụng nước từ công trình này. Ông Chính cho biết: Đã có công trình cấp nước sinh hoạt nhưng người dân chúng tôi vẫn… “khát”. Thêm nữa, do điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn nên trong xóm mới có 4-5 hộ khoan được giếng để có nước phục vụ nhu cầu cuộc sống. Những hộ còn lại của xóm hiện đều gặp khó khăn trong việc tìm nguồn nước phục vụ sinh hoạt, cá biệt có hộ phải gánh từng xô nước tới vài trăm mét về sử dụng.  

Chúng tôi theo ông Vi Văn Chính, Trưởng xóm Ao Soi lên đầu nguồn khe Lò Vôi để tìm hiểu nguyên nhân vì sao công trình cấp nước sinh hoạt có giá trị lớn này lại phát huy hiệu quả chưa cao? Cửa thu của công trình hiện ra trước mắt chúng tôi chỉ là một vũng nước nhỏ bằng cái chậu. Theo cánh tay ông Chính chỉ về khe Lò Vôi, chúng tôi nhìn thấy đó là một khe nhỏ nằm lọt trong dãy núi Hồng. Cạnh đó là khu vực khai thác than của Mỏ than Núi Hồng rộng hàng chục héc ta. Có lẽ bởi gần khu vực khai thác than này mà mỗi khi vào mùa mưa thì nước dồn về công trình nước sinh hoạt tập trung có màu đen. Ông Chính cho biết thêm, ngay gần nguồn nước đang được khai thác, cũng có một nguồn nước khác dồi dào hơn. Giá như đơn vị khảo sát thiết kế biết lắng nghe và tham khảo ý kiến của nhân dân thì chỉ cần đầu tư thêm một đường ống dẫn nước nối 2 nguồn này lại với nhau thì công trình sẽ phát huy hiệu quả.

Thiết nghĩ, để phát huy tác dụng của công trình nước sinh hoạt đã được đầu tư xây dựng, chính quyền các cấp cần quan tâm, đưa ra một số giải pháp khắc phục để người dân xóm Ao Soi vơi bớt khó khăn về nước sinh hoạt, Nhà nước lại tránh lãng phí một công trình đã được đầu tư mà không đem lại hiệu quả.