Bắt đầu từ ngày 1/1/2013, việc thu phí sử dụng đường bộ đã chính thức được áp dụng. Theo đó, sẽ có khoảng 1,6 triệu ôtô và 37 triệu xe máy nằm trong diện phải đóng phí.
Sáng 2/1, các hệ thống trung tâm đăng kiểm trên cả nước đã đồng loạt triển khai thu phí, dán tem sử dụng đường bộ với ôtô và nhận được sự đồng thuận từ chủ xe.
Tuy nhiên, tại Ủy ban Nhân dân phường, xã vẫn chưa thể tiến hành thu phí sử dụng đường bộ đối với xe máy của các tổ chức, cá nhân do đang phải chờ hướng dẫn từ Ủy ban Nhân dân Thành phố.
Xe được “khám”, nộp “thuế” đường
Tại trung tâm kiểm định 29.03S Ngọc Khánh và trạm kiểm định Cầu Giấy (Hà Nội), xe xếp hàng nối đuôi nhau chờ đến lượt được “khám”.
Anh Vũ Xuân Nam, nhà ở 29 Hàng Chiếu, Hoàn Kiếm, Hà Nội đi xe ôtô BKS 29A 262.96 là một trong những người đưa xe đến kiểm định đầu tiên.
Sợ đông người đưa xe kiểm định, ngay từ đầu giờ chiều, anh Nam đã có mặt. Thế nhưng, trong vòng 1 tiếng, xe anh đã được kiểm định và đóng phí xong chờ dán tem lên xe.
Theo khung nộp phí quy định, xe anh phải đóng 130.000 đồng/ tháng, tính tổng 1 năm là 1.560.000 đồng.
“Mức phí cả năm cũng chỉ bằng một tháng gửi xe. Nếu nộp vào quỹ thì hệ thống đường sá sẽ được nâng cấp, bảo trì thường xuyên đảm bảo an toàn giao thông và thuận tiện cho việc đi lại,” anh Nam chia sẻ.
Đề cập đến mục đích của việc nộp phí, anh Nam bày tỏ quan điểm, chủ xe như chúng tôi đều đồng ý với mức phí này. Tuy nhiên, nguồn thu của quỹ sử dụng phương tiện phải được sử dụng minh bạch và công khai nhằm phục vụ lợi ích của người dân tham gia giao thông.
Theo ông Hoàng Xuân Thảo, Phó Trạm đăng kiểm 29. 03S (Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội), từ sáng đến giờ, đã có 70 xe tới kiểm định và nộp phí sử dụng phương tiện.
“Đến thời điểm này chưa có trường hợp nào người dân thắc mắc. Hầu hết chủ xe đến kiểm định và nộp phí đều nắm bắt được thông tin về nộp phí sử dụng phương tiện,” ông Thảo đánh giá.
Trong ngày đầu tiên này, ông Thảo cho biết, đối tượng đến kiểm định và đóng phí chủ yếu tập trung ở các cơ quan và doanh nghiệp, chỉ có lác đác vài trường hợp cá nhân đến “khám” và nộp phí.
Tương tự, tại Trung tâm đăng kiểm 2901V (Liên Ninh, Thanh Trì) cũng có 66 xe hoàn thành thủ tục; Trung tâm 2903V (Láng Thượng, quận Đống Đa) có 190 xe…
Trao đổi với phóng viên Vietnam+, ông Trịnh Ngọc Giao, Cục trưởng Cục đăng kiểm Việt Nam (Bộ Giao thông Vận tải) cho biết, tại hầu hết các Trung tâm đăng kiểm, việc triển khai thu phí sử dụng đường bộ cùng với việc kiểm định xe không có gì khó khăn hay ùn ứ, không có trường hợp nào đến do đông mà không được giải quyết.
“Những ngày đầu tiên ôtô đến chu kỳ đăng kiểm cùng với nộp phí sử dụng đường bộ nên có đông hơn mọi ngày. Tuy nhiên, chủ xe không phải đóng phí dồn dập trong những ngày này mà người điều khiển phương tiện, chủ doanh nghiệp vận tải có thời gian đến hết ngày 30/6,” ông Giao nhận định.
Theo ông Giao, sau ngày 30/6, lực lượng chức năng mới xử phạt hành chính. Cục Đăng kiểm vừa có văn bản gửi Cục Cảnh sát giao thông đường bộ, đường sắt về việc này.
Ngoài ra, ông Giao cũng đánh giá, chu kỳ kiểm định tùy thuộc vào độ tuổi của xe, với xe mới thì chu kỳ kiểm định có thể lên tới vài năm, nhưng với xe càng cũ thì chu kỳ kiểm định càng ngắn, có thể là 3-6 tháng/lần.
Đề cập đến việc kiến nghị của một số doanh nghiệp vận tải lớn, có nhiều phương tiện xin nộp phí sử dụng đường bộ theo tháng, ông Giao cho biết, Nghị định 18/CP của Chính phủ cũng như Thông tư hướng dẫn 197 của Bộ Tài chính đều không có quy định về việc này.
“Song, tại cuộc họp tháo gỡ với các doanh nghiệp vừa qua, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Hồng Trường đã cho rằng, đơn vị vận tải nào có nhu cầu đóng theo tháng thì đến làm hợp đồng với các Trung tâm đăng kiểm. Hợp đồng để đảm bảo tính trách nhiệm, đúng hẹn và cơ sở để Trung tâm đăng kiểm kiểm soát việc nộp phí,” ông Giao nói.
Còn với xe sơ mi rơ mooc, ông Giao cho biết, loại xe này hầu hết là xe mua cũ, chu kỳ kiểm định rất ngắn, chỉ khoảng 3 tháng. Vì vậy, các doanh nghiệp vận tải cũng chỉ phải đóng phí 3 tháng/lần chứ không phải đóng cả năm như một số loại phương tiện khác.
Theo ông Giao, việc thu phí sử dụng đường bộ cũng có thể được thực hiện bằng hình thức chi trả qua tài khoản hoặc thẻ để tiện lợi hơn cho các doanh nghiệp cũng như các Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới.
“Các mức phí phải đóng đã có số liệu cụ thể, doanh nghiệp vận tải căn cứ vào số lượng xe phải đóng phí rồi chuyển khoản, hoặc, trong tháng tới, các Trung tâm đăng kiểm sẽ lắp ráp xong các trạm quẹt thẻ, lái xe hoặc chủ sở hữu phương tiện nộp phí sử dụng đường bộ chỉ qua một động tác quẹt thẻ là hoàn tất,” ông Giao chia sẻ.
Đưa ra câu hỏi đến chất lượng cầu, đường liệu có được cải thiện sau khi người dân phải nộp phí sử dụng đường bộ, ông Giao cho rằng, sau khi đóng phí sử dụng đường bộ ngay lập tức thì chưa thể tốt lên được, nhưng chắc chắn 1-2 năm tới, đường sá sẽ tốt hơn trước vì có kinh phí để duy tu, bảo trì, bảo dưỡng thường xuyên hơn.
Bên cạnh đó, ông Giao cũng dự đoán, cước vận tải có thể sẽ tăng do các doanh nghiệp điều chỉnh để bù chi phí đầu vào.
Thu phí xe máy vẫn “án binh bất động”
Theo quy định, phí sử dụng đường bộ của xe máy sẽ do địa phương phụ trách và giao cho đơn vị phường, xã, tổ dân phố quản lý và thu. Tuy nhiên, đến nay, việc thu phí vẫn “án binh bất động”.
Chiều 2/1, ông Trần Ngọc Long, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân phường Trần Hưng Đạo (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) cho biết, ông có biết về chủ trương này qua các cơ quan thông tin đại chúng. Tuy nhiên, đến nay Ủy ban Nhân dân phường chưa nhận được hướng dẫn nào của Ủy ban Nhân dân Thành phố và quận.
Theo ông Long, để việc thu phí bảo trì thuận lợi, các đơn vị cần phải có điều tra cơ bản về số lượng, năm sản xuất xe ... tại từng hộ. Cùng với kết quả điều tra cơ bản, cần phải có nhân sự cho công tác thu phí...
“Phường Trần Hưng Đạo hiện tại có khoảng 12.000 nhân khẩu. Tuy nhiên, một nửa trong số này là đăng ký tạm trú dài hạn. Thế nên, để việc thu phí được triển khai tốt, phường cần phải có điều tra cơ bản, trên cơ sở đó mới tiến hành thu phí theo quy định,” ông Long kiến nghị.
Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Ôtô Việt Nam, thu phí bảo trì đường bộ qua xăng dầu và trực tiếp qua đầu phương tiện đều có những khó khăn trong thực hiện. Tuy nhiên, liên Bộ Tài chính và Bộ Giao thông Vận tải quyết định thu qua đầu phương tiện là khó bảo đảm yếu tố công bằng giữa các phương tiện, vùng miền.
“Đề án của Bộ Giao thông Vận tải đưa ra cũng chỉ mong muốn thu khoảng 40% phương tiện xe máy, còn thu được bao nhiêu là phụ thuộc vào cán bộ thôn, xóm, phường, xã,” ông Hùng đánh giá.
Theo số liệu thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam, tính đến 12 giờ trưa nay (2/1/2013), trên 108 Trung tâm đăng kiểm và chi nhánh đăng kiểm của cả nước đã có khoảng gần 4.000 xe ôtô hoàn tất việc đăng kiểm và đóng phí sử dụng đường bộ, với số tiền phí thu được là hơn 7 tỷ đồng.