Hưởng mức trợ cấp chỉ vỏn vẹn 50 nghìn đồng/tháng nhưng những cộng tác viên dân số ở Định Hóa đã có nhiều đóng góp tích cực cho công tác dân số trên địa bàn huyện. Ông Nguyễn Đức Minh, Giám đốc Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS&KHHGD) Định Hóa cho rằng: Hoạt động tích cực của các cộng tác viên dân số là góp phần tích cực nâng cao công tác dân số trên địa bàn huyện về chất lượng và hiệu quả đồng thời nâng cao nhận thức của người dân về DS&KHHGD.
Tổ dân phố Trung Thành, Thị trấn Chợ Chu là một trong những đơn vị tiêu biểu trong công tác dân số của huyện Định Hóa. 17 năm liên tiếp từ 1994 tới nay, Tổ không có người sinh con thứ ba. Đóng góp vào thành tích ấy có nỗ lực không nhỏ của cộng tác viên dân số Nguyễn Thị Nga.
Năm 2000, chị Nga được người dân trong tổ tín nhiệm bầu làm Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ kiêm cộng tác viên dân số. Chị xác định, hoạt động trong cả hai mảng công tác vừa là khó khăn nhưng cũng là thuận lợi và nếu biết vận dụng thì hiệu quả công tác sẽ đạt cao. Chị Nga đã vận dụng các phong trào thi đua của phụ nữ, các hoạt động của chi hội phụ nữ để lồng ghép công tác tuyên truyền kế hoạch hóa gia đình với các hội viên đồng thời tuyên truyền để 51 chị em trong độ tuổi sinh đẻ hiểu về những nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe khi sinh nhiều lần. Ngoài ra, chị Nga chủ động đến từng nhà để tư vấn, vận động người dân sử dụng các biện pháp tránh thai an toàn, phù hợp đối với 17 hộ sinh con một bề và một số hộ có ý định sinh con thứ ba.
Chị Nga tâm sự: Với cộng tác viên dân số thì nhiệt tình thôi chưa đủ mà còn cần phải là người thực sự hiểu lợi ích của công tác dân số với đời sống xã hội thì khả năng thành công mới đảm bảo ở mức cao, mình có hiểu thì mình mới phân tích thiệt hơn cho người khác hiểu. Có lần, chị Nga đã mất hàng tháng trời để vận động chính em ruột mình không sinh thêm con thứ ba những mong có con trai nối dõi. Điều khó khăn hơn nữa là ý định sinh con thứ ba để mong có con trai nối dõi lại được sự ủng hộ của bố đẻ chị. Chị xác định đây là trường hợp khó vận động nhưng nếu thất bại thì sẽ ảnh hưởng đến gia đình và đặc biệt là hai cô cháu gái đồng thời sẽ gây khó khăn cho công tác dân số sau này. Chị Nga dành nhiều thời gian để phân tích cho bố, cho em đồng thời đưa ra nhiều tài liệu, nhiều ví dụ về những gia đình hạnh phúc mặc dù không có con trai nối dõi. Ngoài ra, chị cũng dành nhiều thời gian tâm sự, khuyên nhủ em dâu nên dừng lại ở hai con để chăm sóc, nuôi dạy các cháu thành người tốt, có tình cảm hiếu thảo. Nhờ sự kiên trì, cả gia đình chị Nga đã hiểu lợi ích của việc sinh ít con và đã từ bỏ ý định sinh thêm đồng thời tập trung nuôi dạy hai cô cháu gái. Từ sự thành công này, đông đảo người dân trong xóm càng tin tưởng chị Nga hơn và công tác dân số của Tổ đã duy trì được thành tích 17 năm không có người sinh con thứ ba; tỷ lệ người dân sử dụng các biện pháp tránh thai của Tổ dân phố cũng luôn duy trì ớ mức cao...
Cũng tương tự như chị Nga, chị Lường Thị Quốc, cộng tác viên dân số xóm Cóc, xã Tân Dương có gần 19 năm làm cộng tác viên dân số. Chị Quốc đã nỗ lực cùng với tổ dân phố vận động người dân thực hiện, KHHGĐ và nhiều năm, xóm Cóc duy trì không có người sinh con thứ ba đồng thời có tỷ lệ người dân sử dụng các biện pháp tránh thai luôn duy trì ở mức cao. Không chỉ 6 hộ sinh con một bề, cả 49 phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đều được chị Quốc tư vấn, hỗ trợ trực tiếp. Chị dành nhiều thời gian thăm hỏi, động viên đồng thời khéo léo vận động các cặp vợ chồng không sinh con thứ ba và hướng dẫn họ dùng các biện pháp tránh thai hiện đại, hiệu quả. Với người dân trong xóm, chị Quốc đến vận động một lần mà các cặp vợ chồng chưa hiểu thì chị lại đến lần thứ hai, thứ ba... cho đến khi họ nhận thức ra ý nghĩa, trách nhiệm xã hội trong việc sinh con. Ngoài ra, chị Quốc còn vận động 100% phụ nữ có thai đến khám thai định kỳ tại Trạm Y tế xã và tham gia vào chương trình sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh cho trẻ. Nói về công việc của mình, chị Quốc cho biết: “Làm công tác dân số, tôi thấy vui nhất là được chứng kiến bà con trong xóm tập trung làm kinh tế, nuôi dạy con cái trưởng thành”.
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Đức Minh cho biết: Những năm qua, công tác dân số trên địa bàn huyện được nâng cao về chất lượng và hiệu quả, nhận thức của người dân về DS&KHHGD cũng được nâng lên. Kết quả này có một phần đóng góp không nhỏ của gần 500 cộng tác viên dân số trên địa bàn. Dù số tiền thù lao hằng tháng không được bao nhiêu nhưng các anh, chị em đã không quản vất vả kiên trì vận động người dân tham gia KHHGĐ. Đội ngũ cộng tác viên dân số cơ sở ở Định Hóa không chỉ tuyên truyền thực hiện tốt chỉ tiêu giảm sinh mà còn thường xuyên nâng cao năng lực, hiểu biết của mình để triển khai rộng khắp, có hiệu quả công tác nâng cao chất lượng dân số. Đặc biệt, trong một số chương trình, vai trò cộng tác viên dân số đã thể hiện rất rõ như: Đề án Sàng lọc trước sinh và sơ sinh, Đề án cân bằng giới tính khi sinh.... Nhờ hoạt động tích cực, của đội ngũ cộng tác viên mà kết quả thực hiện các chỉ tiêu KHHGĐ hàng năm của Định Hóa hoàn thành với tỷ lệ cao như năm 2010 đạt 100%, năm 2011 đạt trên 100%, năm 2012 đạt 98%... Ngoài ra, các chỉ tiêu về tỷ suất sinh thô, tỷ lệ mất cân bằng giới tính, tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên của Định Hóa luôn duy trì mức thấp hơn tỷ lệ trung bình của cả tỉnh.