Phân trại số 2 (K2), thuộc Trại giam Phú Sơn 4 có trên 700 phạm nhân nữ. Phân trại có một không gian xanh, thoáng đãng và sạch sẽ. Xen giữa hàng cau vua thẳng tắp là những chậu cây cảnh được cắt tỉa kỹ lưỡng soi bóng xuống mặt hồ trong xanh. Trước cổng khu phòng giam có một ngôi nhà khang trang nằm cạnh gốc xi già rợp bóng mát. Đó là nhà trẻ dành cho con của các phạm nhân.
Đại tá Nguyễn Văn Luyến, Phó Giám thị phụ trách K2 cho biết: Ngoài các chế độ do Nhà nước quy định, chúng tôi luôn dành cho các cháu sự quan tâm, chăm sóc đặc biệt, nhất là trong những ngày lễ, Tết. Với mong muốn bù đắp thiệt thòi cho các cháu khi phải cách ly với cuộc sống bên ngoài. Cũng nhờ có nhà trẻ mà những phạm nhân có con nhỏ yên tâm cải tạo
Nhà trẻ hiện có 8 cháu, mỗi cháu có một hoàn cảnh khác nhau. Có cháu được sinh ra trong thời gian mẹ thụ án, có cháu được đưa vào trại giam với mẹ vì người nhà không có điều kiện chăm sóc... Phân trại đã dành riêng một phòng rộng rãi, thoáng mát cho những người mang thai và có con nhỏ ở để có điều kiện tốt nhất chăm sóc các bé. Buổi sáng trước khi đi lao động, các phạm nhân đưa con đến nhà trẻ và đón con về sau khi kết thúc buổi làm việc.
Trên nền gạch men sạch bóng các bé đang nô đùa hồn nhiên, các bé gái líu lo hát theo màn hình ti vi, các bé trai thích thú với trò chơi cưỡi thú nhún và đi xe lắc. Trên tường nhà trẻ được trang trí nhiều hình dán và tranh vẽ bắt mắt. Có hình cô giáo và bé, cả những con giống, những nhân vật hoạt hình ngộ nghĩnh mà các bé được xem ở lớp. Không gian ở đây cũng giống với tất cả các nhà trẻ khác mà tôi biết.
Chị Lê Thị Tường Vân giáo viên phụ trách Nhà trẻ tâm sự: Điều vui nhất đối với chúng tôi là cả 8 cháu đều khỏe mạnh. Giờ đến lớp, các bé được học múa, học hát, được chơi các trò chơi và được hướng dẫn những bài học giống các bạn cùng trang lứa ở các nhà trẻ bên ngoài nhà tù. Các bé đều thuộc bài rất nhanh và quấn quýt với cô giáo.
Dẫn chúng tôi đi thăm Nhà trẻ, Đại úy Phan Văn Hạnh, Đội phó Quản giáo K2 cho biết: Ngoài giáo viên là cán bộ của K2, chúng tôi còn bố trí thêm 2 phạm nhân phụ giúp cô giáo trông nom và vệ sinh lớp học. Trong số các cháu ở đây, chỉ có số ít là có người nhà lên thăm nuôi, còn phần nhiều từ khi sinh ra trong trại chưa từng được người nhà lên thăm lần nào. Để bù đắp phần nào cho các cháu, cán bộ của Phân trại thường xuyên mua quà cho các cháu trong nhưng ngày lễ như Tết Trung thu, Tết Thiếu nhi 1-6, Tết Nguyên đán. Tội nhất vẫn là những cháu khi đủ 36 tháng tuổi mà không có người thân đến đón, trong khi mẹ vẫn còn phải thụ án, chúng tôi phải gửi vào Trung tâm Bảo trợ xã hội.
Phạm nhân Phạm Thị Hồng (thường trú tại tổ 17, thị trấn Chùa Hang, huyện Đồng Hỷ) chia sẻ: 2 nhà nội, ngoại em đều nghèo, vợ chồng em bị bắt nên con lớn của em bà ngoại đang phải nuôi giúp, còn cháu bé mới được hơn 2 tuổi phải vào đây theo mẹ. Toàn bộ quần áo của cháu mặc là do cán bộ cho. Em đang cố gắng cải tạo thật tốt để mong được xét giảm thời gian thụ án. Nếu được giảm 7 tháng thì lúc cháu tròn 3 tuổi, mẹ con em sẽ được cùng nhau về nhà.
Phạm Nhân Lương Thị Duyên, người Cao Bằng đang thụ án 13 năm tù vì tội môi giới mại dâm. Cậu con trai Lương Việt Anh, chính là điều khiến Duyên day dứt nhất. Duyên chỉ còn được ở với con trai mình thêm 8 tháng nữa, rồi phải nhờ cán bộ gửi cháu vào Trung tâm Bảo trợ xã hội vì nhà sẽ không có ai đến đón. Từng là kẻ chỉ nghĩ đến kiếm tiền tiêu xài bất chấp mọi giá trị đạo đức, chỉ khi bị bắt, được cán bộ giáo dục và nhất là khi bé Việt Anh ra đời được cán bộ Phân trại chăm sóc chẳng khác nào con cháu trong gia đình đã khiến Duyên thực sự tỉnh ngộ. Duyên bộc bạch: Với những tội lỗi mà em gây ra, ở trong tù mà em được quan tâm còn hơn khi còn sống ở ngoài. Mùng 5 hằng tháng chúng em được nhận chế độ cho các cháu gồm sữa, mỳ hoặc cháo gói do các mẹ tự chọn. Cháu nào ăn được cơm, trong khẩu phần ăn của mẹ hằng ngày các cán bộ ở nhà bếp đều cho thêm một phần cơm cho con. Cuối buổi chiều đi làm về, nhà bếp còn chuẩn bị sẵn nước sôi cho chúng em để mang về phòng pha thức ăn và tắm cho các cháu. Những phạm nhân mang thai và có con nhỏ như bọn em cũng được bố trí công việc nhẹ nhàng là làm hàng mã và chỉ phải chịu khoán bằng 50% khối lượng công việc. Nếu ai làm vượt mức khoán sẽ được Phân trại thưởng, ghi vào lưu ký. Chúng em có thể dùng số tiền này nhờ cán bộ mua thêm sữa hoặc đồ ăn cho con mình. Em sẽ cải tạo thật tốt để khi ra trại sẽ sống xứng đáng là người mẹ tốt.
Rời Nhà trẻ của Trại giam Phú Sơn 4 trong tiếng trẻ bi bô, chúng tôi cảm nhận được lòng nhân ái luôn hiện hữu ở nơi này, giúp những người làm mẹ đã từng một thời lầm lỗi kia tỉnh ngộ, phấn đấu thật tốt để có cơ hội làm lại cuộc đời.