Mức nước hồ Núi Cốc dâng cao hơn 10 ngày qua đã gây nhiều thiệt hại cho người dân vùng bán ngập. Mặc dù, đến nay, nước đã rút nhưng những người dân nơi đây vẫn chưa ổn định cuộc sống.
Chúng tôi quay trở lại vùng bán ngập lòng hồ vào trung tuần tháng 8, nước hồ Núi Cốc đã rút xuống mức thấp hơn vài ngày trước để lại một quang cảnh tiêu điều với hàng chục ha lúa bị chết, nhiều vườn chè, cây ăn quả bị vàng lá. Tại một số nhà dân, nước vẫn chưa rút khỏi sân và bùn đất vẫn phủ một lớp đen đặc trên nhiều con đường. Anh Nguyễn Bá Lệ, xóm 10, xã Vạn Thọ mới trở về nhà vào sáng hôm qua. Vào ngày 1-8, mặc dù đã kê giường và đồ đạc lên cao hơn 70cm so với nền nhà nhưng nước vẫn ngập cao khiến gia đình anh phải chuyển sang nhà người thân ở xóm bên ở tạm. Anh Lệ chia sẻ: Tôi đã ở đây từ năm 1986 nhưng chưa gặp trận ngập nào mức nước cao và lâu rút như lần này, hơn 6 sào lúa của gia đình tôi đã mất trắng.
Cùng chung cảnh ngộ với gia đình anh Nguyễn Bá Lệ, gia đình bà Lê Thị Hải ở xóm Tiến Thành, xã Bình Thuận cũng đã phải chạy “lũ” hơn chục ngày nay. Khi chúng tôi đến, gia đình bà đang hì hục đánh rửa vết bùn đất bám đen trên tường, nền nhà và sân. Ba sào lúa, hơn 1 sào rau màu cùng một số cây ăn quả của gia đình bà đã bị chết, một số tài sản trong nhà cũng hư hỏng vì ngập nước. Bà Hải cho biết: Chúng tôi chỉ sống dựa vào nông nghiệp, gieo trồng ổn định đã chẳng đủ ăn. Nay nước ngập thế này, lúa và hoa màu đều thiệt hại, thời gian tới chúng tôi chưa biết lấy gì để sinh sống.
Cũng tất bật dọn dẹp nhà cửa sau đợt ngập nước, gia đình chị Trần Thị Hín, hộ nghèo, ở xóm Sơn Đô, xã Tân Thái đang loay hoay dùng cây chống xung quanh căn bếp xiêu vẹo sắp đổ. Trận ngập vừa qua, nước cao hơn nền nhà và bếp của gia đình chị khoảng 1m, khiến gia đình chị phải chuyển đi từ ngày 31-7. Hơn 1.000m2 chè của gia đình chị đang bị vàng, rũ lá, nhiều khả năng không sống được. Chị Hín buồn bã nói: Bao nhiêu năm qua, năm nào nước cũng ngập gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và sản xuất của gia đình. Cũng vì vậy mà cái nghèo cứ bám riết lấy gia đình tôi.
Theo thống kê của Ban chỉ huy Phòng chống lụt bão và giảm nhẹ thiên tai huyện Đại Từ, ngoài 3 hộ dân trên, trong thời gian từ 1-8 đến 11-8, còn khoảng 65 hộ và hơn 52ha đất nông nghiệp tại các xã vùng bán ngập (bao gồm Vạn Thọ, Tân Thái, Lục Ba, Hùng Sơn, Bình Thuận, huyện Đại Từ) bị ngập nước. Toàn bộ các hộ dân này đều sống phụ thuộc vào nông nghiệp, đời sống gặp nhiều khó khăn.
Sau khi tìm hiểu chúng tôi được biết, năm 1976, công trình thủy lợi hồ Núi Cốc bắt đầu tích nước, tuy nhiên, mực nước hồ chỉ giữ ở cao trình 42,6m, còn kém xa mực nước dâng bình thường theo thiết kế là 46,2m nên nhiều hộ dân lòng hồ đã trở lại tái sử dụng diện tích đất nông nghiệp có khả năng canh tác. Đồng thời, chính quyền địa phương cũng đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân sống trong khu vực này. Năm 2001, tràn xả lũ số 2 của hồ Núi Cốc được hình thành, nâng mực nước dự trữ lên đúng thiết kế là 46,2m. Mùa tích nước, từ tháng 11 năm trước đến tháng 3 năm sau, nhà cửa, ruộng vườn của hàng nghìn hộ dân bị ngập nước. Để giải quyết khó khăn cho các hộ dân vùng bán ngập, tháng 11-2010, Chính phủ đã phê duyệt Dự án di dân vùng bán ngập hồ Núi Cốc. Theo đó, Dự án sẽ di chuyển 362 hộ tới khu tái định cư, bao gồm 176 hộ bị ngập nhà (dưới cao trình 46,2m) và 186 hộ bị bán ngập (nằm giữa cao trình 46,2m đến 48,25m), còn lại khoảng 2.300 hộ sẽ được ổn định tại chỗ. Đồng thời, Dự án thực hiện lại quy hoạch sản xuất, khai thác thế mạnh thuỷ sản, quy hoạch thêm 108,9ha mặt nước đưa vào nuôi trồng thuỷ sản (phương án 1) hoặc quy hoạch thêm 92ha đất lúa sản xuất bấp bênh sang nuôi trồng thuỷ sản (phương án 2), thu hút khoảng 1.000 - 1.200 lao động chuyển nuôi trồng thuỷ sản. Tuy nhiên, đến nay, Dự án mới chỉ xây dựng một số tuyến đường, các khu tái định cư vẫn đang trong quá trình triển khai nên chưa có hộ dân nào được di chuyển đến nơi ở mới. Ông Vũ Đức Thanh ở xóm 10, xã Vạn Thọ, một người dân bị ngập nước đợt vừa qua cho biết: Năm ngoái, chính quyền địa phương đã thông báo gia đình tôi thuộc diện di dời đến khu tái định cư của xã. Nhưng đến nay, khu tái định cư vẫn chưa được xây dựng và chúng tôi vẫn chưa nhận được đền bù hoặc phương án di chuyển nào. Chúng tôi mong muốn chính quyền đẩy nhanh thực hiện các dự án để người dân sớm ổn định cuộc sống. Ngoài ra, thời điểm này, người dân nơi đây cũng cần sự hỗ trợ về lương thực, y tế và nước sạch.
Thời gian tới, miền Bắc tiếp tục bị ảnh hưởng bởi các cơn bão, sẽ có các đợt mưa lớn kéo dài, nhiều khả năng mức nước lòng hồ Núi Cốc sẽ dâng cao. Đề nghị chính quyền các cấp có giải pháp cụ thể để đảm bảo cuộc sống trước mắt và lâu dài cho người dân nơi đây.
.jpg?width=300&height=-&type=resize)
