Bộ Y tế giải trình về “loạn” giá sữa

Bộ Y tế vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc liên quan đến giá sản phẩm dinh dưỡng công thức dành cho trẻ nhỏ. Theo đó, Bộ Y tế đã gửi công văn sang Bộ Tài chính về việc phân loại sản phẩm phải quản lý giá, việc Bộ Y tế ban hành quy chuẩn kỹ thuật đối với sản phẩm sữa bột, sản phẩm dinh dưỡng dành cho trẻ nhỏ không gây hiểu lầm, cũng như không làm tăng giá sản phẩm này.

Trong công văn gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế cho biết việc quy định sữa thuộc mặt hàng bình ổn giá đã được thực hiện từ năm 2008 khi Nghị định số 75/2008/NĐ-CP về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 170/2003/NĐ-CP ngày 25-12-2003 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Pháp lệnh Giá được ban hành ngày 9-6-2008. Kể từ ngày 1-1-2013 khi Luật Giá có hiệu lực thì việc bình ổn giá đối với mặt hàng sữa chỉ quy định đối với sữa dành cho trẻ em dưới sáu tuổi.

Như vậy, việc Bộ Y tế ban hành quy chuẩn kỹ thuật đối với sản phẩm sữa bột, sản phẩm dinh dưỡng dành cho trẻ nhỏ không gây hiểu lầm, cũng như không làm tăng giá sản phẩm này và Cơ quản quản lý Nhà nước về An toàn thực phẩm của Bộ Y tế đã có công văn 516/ATTP-SP.

Để tạo điều kiện cho các cơ quan quản lý giá thực hiện việc bình ổn giá và tăng cường trao đổi thông tin giữa các cơ quan, ngày 22-8, Cục An toàn thực phẩm đã có buổi họp với Cục Quản lý Giá để giải thích thêm về các sản phẩm được thực hiện theo QCKT nêu trên phải được thực hiện quản lý giá. Tiếp theo, Bộ Y tế đã có công văn số 5560/BYT-ATTP gửi Bộ Tài chính về việc phân loại sản phẩm thuộc danh mục phải thực hiện quản lý giá.

Công văn này đã khẳng định: « Sản phẩm dinh dưỡng công thức cho trẻ từ 0-36 tháng tuổi; sữa và sản phẩm dinh dưỡng có chứa sữa được bổ sung hoặc không bổ sung vi chất dinh dưỡng nhưng không theo công thức đã quy định trong các quy chuẩn kỹ thuật có công bố cho trẻ em dưới sáu tuổi đều thuộc Danh mục hàng hóa quản lý giá ».

Cũng trong công văn này có giải thích về việc định danh các sản phẩm dinh dưỡng có chứa sữa dành cho trẻ em dưới sáu tuổi. Trên thế giới các sản phẩm dinh dưỡng có chứa sữa dành cho trẻ em dưới sáu tuổi rất đa dạng về tên gọi, chủng loại nhưng tên gọi chung của nhóm sản phẩm dinh dưỡng công thức và cộng thêm tên thương mại của các nhà sản xuất. Nhằm bảo đảm chất lượng, an toàn đối với các loại sản phẩm này, thực hiện Luật An toàn thực phẩm, Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật và Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa, Bộ Y tế đã ban hành các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCKT) phân nhóm sản phẩm làm căn cứ cho việc thực hiện quản lý nhà nước đối với từng loại sản phẩm.

Các QCKT này được xây dựng trên cơ sở các tiêu chuẩn kỹ thuật của Ủy ban Tiêu chuẩn hóa thực phẩm quốc tế (CODEX), được xây dựng hài hòa với tiêu chuẩn của ASEAN. Quá trình xây dựng được thảo luận đóng góp ý kiến rộng rãi của các tổ chức, cá nhân, các cơ quan quản lý Nhà nước, các doanh nghiệp sản xuất kinh, doanh thực phẩm, các hiệp hội có liên quan của Việt Nam và các QCKT này được gửi cho Văn phòng SPS, TBT để lấy ý kiến các quốc gia thành viên WTO theo đúng thông lệ quốc tế.

Riêng đối với sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ từ ba đến sáu tuổi (36 tháng tuổi trở lên) Uỷ ban CODEX không đưa ra tiêu chuẩn riêng và Việt Nam là nước thành viên của CODEX nên cũng không xây dựng tiêu chuẩn riêng cho sản phẩm này.

Ngay sau khi ban hành các quy chuẩn kỹ thuật, Bộ Y tế đã tổ chức hướng dẫn triển khai thực hiện cho các đối tượng thuộc phạm vi điều chỉnh, các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan và đăng tải trên các trang thông tin điện tử theo quy định của văn bản quy phạm pháp luật.

Trước khi các QCKT nói trên có hiệu lực thi hành ngày 01-6, Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế đã có công văn số 516/ATTP-SP ngày 28-3 gửi Cục Quản lý Giá - Bộ Tài chính thông báo về thời hạn hiệu lực của các QCKT nói trên và đề nghị Cục Quản lý Giá xem xét và áp giá, đồng thời cung cấp danh mục các sản phẩm này đã công bố tại Cục An toàn thực phẩm để các cơ quan chức năng thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước theo quy định.

Tóm lại, về bản chất, các sản phẩm thuộc diện điều chỉnh trong 03 QCKT nêu trên là các sản phẩm thuộc nhóm sữa cho trẻ em dưới sáu tuổi theo quy định tại Luật Giá.

Trước đó, phóng sự trong chương trình thời sự tối ngày 8-9 của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV1) phản ánh, theo một bảng thống kê giá của một số sản phẩm sữa bột nhập khẩu do Tổng cục Hải quan cung cấp, mức giá nhập khẩu, từ 4-5 USD/hộp (khoảng 80.000 đến 100.000 đồng), còn giá bán lẻ trên thị trường từ 400.000 đến 900.000 đồng. Như vậy, từ cửa khẩu đến tay người tiêu dùng giá sữa đã tăng gấp năm đến chín lần.

Cục trưởng Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính cho biết, trong năm nay Bộ chưa vào cuộc thanh tra về giá sữa cho trẻ dưới sáu tuổi do các sản phẩm này hiện không thuộc diện kiểm soát giá của Cục.

Văn bản của các hãng sữa ngoại gửi Cục Quản lý giá cho thấy, không có sản phẩm nào là sữa mà đa phần là thực phẩm bổ sung, sản phẩm dinh dưỡng theo quy định mới của BYT từ đầu năm nay. Chỉ với một động tác “thay tên đổi họ” đơn giản, những sản phẩm mà mọi người đều biết đến là “sữa cho trẻ em dưới sáu tuổi” đã nghiễm nhiên ra khỏi danh sách bình ổn giá, nghĩa là không phải đăng ký với Bộ Y tế mỗi lần tăng giá. Đó là lý do trong vòng nửa năm, nhiều hãng sữa ngoại đã tăng giá tới năm lần với mức tăng lên đến 20%.