Võ Nhai: Thực hiện tiêu chí số 6 trước những khó khăn

Bên cạnh những kết quả đã đạt được qua 3 năm xây dựng nông thôn mới (NTM), huyện vùng cao Võ Nhai đang gặp phải không ít khó khăn. Trong đó tiêu chí được coi là khó nhất đối với huyện là về cơ sở vật chất văn hóa (tiêu chí số 6 trong Bộ tiêu chí quốc gia về NTM), nhất là xây dựng các nhà văn hóa (NVH) và khu thể thao xóm đạt chuẩn…

Đối chiếu với quy định của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch thì huyện Võ Nhai gần như chưa có NVH và khu thể thao xóm đạt tiêu chí NTM. 14 xã xây dựng NTM của huyện có tổng số 168 xóm, trong đó có 151 xóm đã có NVH (đạt gần 90%). Tuy nhiên, phần lớn các NVH xóm trên địa bàn không đạt chuẩn về diện tích xây dựng, khuôn viên, đa phần là nhà tạm, đã xuống cấp, số xóm đã có khu thể thao không đáng kể. Đối với thiết chế văn hóa xã thì hiện mới có xã Thần Sa, Lâu Thượng và Tràng Xá là có NVH được xây dựng tương đối khang trang. Bà Nguyễn Thị Mai Huyên, Phó Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM huyện Võ Nhai cho biết: Trong khi các tiêu chí cũng được coi là khó như giao thông, thủy lợi đang được các xã đẩy mạnh triển khai và đạt kết quả khá thì tiêu chí về cơ sở vật chất văn hóa lại là một thách thức lớn. Nguyên nhân là do đời sống kinh tế còn khó khăn nên sự đóng góp của người dân hạn chế. Việc bố trí quỹ đất xây dựng cũng là trở ngại lớn, khuôn viên hiện có của đa phần các NVH xóm chật hẹp và khó có khả năng mở rộng, địa hình dốc, chia cắt; phần lớn xóm chưa có đất để làm khu thể thao…

Phú Thượng là một trong 3 xã điểm về xây dựng NTM của huyện, theo ông Hoàng Anh Tuấn, Chủ tịch UBND xã thì 11/11 xóm của xã đã có NVH, nhưng 9 trong số đó là nhà tạm, không đủ diện tích, thiết bị. Ví dụ, NVH xóm Nà Kháo được tận dụng từ 1 nhà kho cũ đã xuống cấp, thiếu các công trình phụ trợ, bàn ghế, không có khuôn viên; nhiều NVH chưa được trang bị những thiết bị cần thiết như bộ trang âm. Xã Liên Minh hiện có 6/9 xóm có NVH, trong đó 4 NVH đã rất xuống cấp, có nhà dột nát đến mức không thể tiếp tục sử dụng như NVH xóm Ngọc Mỹ… Tương tự là xã Tràng Xá, tuy rằng 20/20 xóm đã có NVH nhưng chỉ có NVH xóm Đồng Ruộng (được Nhà nước hỗ trợ kinh phí 100%) là tương đối khang trang, còn lại đều ở trong tình trạng chung là chưa được xây dựng kiên cố và đã xuống cấp, chật hẹp, thiếu nhiều trang thiết bị, công trình phụ trợ.

Qua tìm hiểu, chúng tôi nhận thấy ngoài khó khăn về vốn và quỹ đất thì còn một yếu tố có thể coi là trở ngại, làm chậm tiến độ thực hiện tiêu chí số 6 ở Võ Nhai là tâm lý, nguyện vọng của người dân. Nhiều xóm sau khi họp lấy ý kiến của nhân dân đã quyết định ưu tiên đối ứng làm đường giao thông thay vì NVH. Có thể nêu ví dụ như xóm Hiên Bình, xã La Hiên. Ông Chu Thế Đồng, Trưởng xóm cho biết: “NVH xóm hiện có diện tích 90m2, đáp ứng khoảng 80 chỗ ngồi, có khuôn viên rộng 350m2. Xóm muốn lợp lại mái và xây dựng thêm tường rào, công trình phụ trợ để đạt chuẩn nhưng khi đưa ra bàn bạc thì phần lớn người dân cho rằng nên “gác” lại để ưu tiên đối ứng làm 520 mét đường bê tông”. Được biết, Hiên Bình là xóm thuộc tốp khá nhất xã La Hiên, thu nhập bình quân hiện đạt gần 20 triệu đồng/người/năm, xóm chỉ còn 4/80 hộ nghèo. Đối với xóm Lò Gạch, xã Tràng Xá, cũng theo nguyện vọng và lượng sức dân (còn 21/75 hộ nghèo) nên năm 2012, xóm đã ưu tiên làm 4 tuyến đường bê tông có tổng chiều dài gần 600 mét. Trong khi NVH xóm hiện chỉ rộng gần 50m2, thiếu chỗ ngồi và nhiều trang thiết bị cần thiết…

Đó là thực trạng chung về thực hiện tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa ở Võ Nhai, ý kiến của lãnh đạo các địa phương và cơ quan chuyên môn của huyện đều cho rằng đây đang là tiêu chí khó khăn nhất. Vì thế mà trong lộ trình xây dựng NTM của hầu hết các xã, tiêu chí này được đặt mốc hoàn thành sau cùng. Theo ông Đào Xuân Phượng, Phó Chủ tịch UBND huyện Võ Nhai thì nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước để xây dựng các NVH và khu thể thao xóm hầu như chưa có, trong khi trước mắt huyện cũng không thể cân đối được vốn để hỗ trợ các địa phương xây dựng những thiết chế này. Không để tiêu chí số 6 bị “bỏ rơi”, huyện sẽ tích cực lồng ghép các nguồn vốn, ưu tiên xây dựng các trung tâm văn hóa - thể thao xã, đồng thời đẩy mạnh xã hội hóa, tăng cường chỉ đạo các địa phương triển khai thực hiện và đề nghị cấp trên sớm hỗ trợ vốn.

Cùng với đẩy mạnh thực hiện những tiêu chí chưa đạt, một số địa phương của huyện Võ Nhai đang tích cực, chủ động, thể hiện quyết tâm hoàn thành tiêu chí số 6 theo đúng kế hoạch. Điển hình là xã Phú Thượng. Cùng với số tiền hỗ trợ 150 triệu đồng của Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, người dân xóm Mỏ Gà đã tích cực đối ứng (220.000 đồng/người) để xây dựng NVH xóm khang trang và mua sắm khá đầy đủ trang thiết bị (nếu xây thêm công trình phụ trợ và giải phóng được mặt bằng khu thể thao liền kề thì sẽ đạt tiêu chí NTM). Công trình có mức đầu tư khoảng 350 triệu đồng, vừa mới hoàn thành và dự kiến khánh thành vào đúng Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc sắp tới. NVH xóm Na Phài cũng đã được xây dựng cơ bản xong bằng tiền đóng góp (900.000 đồng/hộ) và ngày công của nhân dân trong xóm, cùng với 20 triệu đồng và 10 tấn xi măng do các doanh nghiệp tài trợ. Xóm Cao Lầm cũng đang tích cực vận đông nhân dân hiến đất để xây mới NVH tại trung tâm xóm… Phú Thượng quyết tâm đến năm 2015 sẽ đạt tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa và trở thành xã NTM.