Cần tuân thủ tuyệt đối quy trình điều trị ARV

Đến nay, toàn tỉnh mới chỉ có 33 bệnh nhân trong tổng số 2,8 nghìn bệnh nhân nhiễm HIV dùng thuốc kháng virus (ARV) phải điều trị theo phác đồ bậc 2. Mặc dù số lượng không nhiều nhưng điều đó cho thấy, trong những người nhiễm HIV trên địa bàn tỉnh đã xuất hiện chủng kháng thuốc và đòi hỏi những bệnh nhân sử dụng ARV phải tuân thủ tuyệt đối quy trình sử dụng thuốc cũng như chủ động tránh lây nhiễm phải chủng HIV kháng thuốc.

Chị Triệu.T.T là bệnh nhân nhiễm HIV sống trên địa bàn T.P Thái Nguyên từ năm 2008 và đến năm 2011 thì được bác sĩ chỉ định điều trị ARV theo phác đồ bậc 1 tại Bệnh viện A. Sau hơn 1 năm điều trị ARV, đến cuối năm 2012 chị T. có biểu hiện mắc phải một số bệnh nhiễm trùng cơ hội với những biểu hiện như: nấm lưỡi, mắt mờ, giảm cân. Xác định đây có thể là một trong những trường hợp thất bại trong điều trị ARV theo phác đồ bậc 1, các bác sĩ Bệnh viện A đã lập hồ sơ thực hiện các xét nghiệm đo lượng tế bào CD4 (chỉ số quan trọng để biết được mức độ phá hủy hệ miễn dịch của HIV), đo tải lượng HIV trong máu. Kết quả cho thấy, tải lượng HIV trong máu của chị T tăng cao trong khi lượng tế bào CD4 giảm mạnh là nguyên nhân khiến chị T. sụt cân và mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Đầu năm 2013, chị T. được chuyển phác đồ điều trị từ bậc 1 lên bậc 2 và chỉ sau vài tháng, chị T đã tăng cân trở lại đồng thời những bệnh nhiễm trùng cơ hội cũng đã khỏi, thị lực của chị cũng dần phục hồi, lượng tế bào CD4 đã tăng trở lại.

Trao đổi với chúng tôi, bác sĩ Lương Minh Tuấn, Phó trưởng Khoa Khám bệnh, Bệnh viện A cho biết: Tính từ năm 2006 - năm bắt đầu đưa ARV vào điều trị cho người nhiễm HIV đến nay, Bệnh viện A đã điều trị cho gần 1,3 nghìn bệnh nhân. Năm 2011, sau 5 năm thực hiện điều trị ARV theo phác đồ bậc 1, Bệnh viện có bệnh nhân đầu tiên thất bại trong điều trị phải chuyển sang điều trị ARV theo phác đồ bậc 2 và số lượng các bệnh nhân thất bại trong điều trị ARV theo phác đồ bậc 1 tăng dần qua từng năm. Đến nay, toàn Bệnh viện đã có 14 bệnh nhân trong số gần 800 bệnh nhân nhiễm HIV thất bại trong điều trị ARV theo phác đồ bậc 1 phải áp dụng phác đồ bậc 2.

Theo thống kê của Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh, không chỉ riêng Phòng khám ngoại trú Bệnh viện A mới xuất hiện bệnh nhân thất bại trong điều trị ARV theo phác đồ bậc 1 phải áp dụng phác đồ bậc 2, toàn tỉnh hiện có 33 bệnh nhân điều trị ARV theo phác đồ bậc 2 trong tổng số trên 2,6 nghìn bệnh nhân nhiễm HIV điều trị ARV. Trao đổi với chúng tôi, Bác sĩ Hồ Thị Quỳnh Trang, Trưởng khoa Tư vấn, Chăm sóc, Điều trị, (Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS) tỉnh cho biết: Tình trạng bệnh nhân thất bại trong điều trị ARV theo phác đồ bậc 1 có thể do kháng thuốc tự nhiên nhưng cũng có thể do chủ quan của người bệnh không tuân thủ đúng, đủ quy trình sử dụng thuốc hoặc lây nhiễm chủng kháng thuốc từ người khác và gây nên hậu quả là tải lượng HIV tăng cao, trong khi lượng kháng thể CD4 giảm xuống khiến bệnh nhân mắc phải những bệnh nhiễm trùng cơ hội. Nếu không phát hiện sớm, tình trạng bệnh của bệnh nhân có thể diễn tiến xấu đi và ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe, thậm chí tử vong. Mặc dù tính đến thời điểm hiện tại, tỷ lệ bệnh nhân nhiễm HIV phải điều trị theo phác đồ bậc 2 trên địa bàn tỉnh mới chỉ chiếm gần 1,3% nhưng con số này cho thấy tình trạng bệnh nhân thất bại trong điều trị ARV theo phác đồ bậc 1 đã xuất hiện và có xu hướng gia tăng trong thời gian gần đây.

Cũng theo bà Trang, mặc dù chưa có điều tra cụ thể về nguyên nhân của từng trường hợp thất bại trong điều trị ARV theo phác đồ bậc 1 nhưng người nhiễm HIV hoàn toàn có thể phòng khả năng HIV kháng thuốc bằng cách chủ động sử dụng các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm chủng HIV kháng thuốc và đặc biệt là chủ động tuân thủ đúng, đủ quy trình sử dụng thuốc. Đối với việc điều trị bằng ARV, bệnh nhân phải tuân thủ trên 95% mới bảo đảm hiệu quả của thuốc ức chế được sự nhân lên của HIV và làm cho hệ thống miễn dịch phục hồi cũng như tránh được tình trạng kháng thuốc dẫn tới thất bại điều trị. Hiện nay, Việt Nam chưa được cung ứng thuốc để triển khai điều trị ARV theo phác đồ bậc 3 nên việc tuân thủ điều trị thuốc đối với các bệnh nhân điều trị theo phác đồ bậc 2 là vô cùng quan trọng. Các bệnh nhân không được chủ quan trong việc tuân thủ quy trình sử dụng thuốc ARV.