Từ Trung tâm huyện Đồng Hỷ, chúng tôi qua đoạn đường 269 để về xóm Ao Sen, một trong những xóm đạt danh hiệu “Khu dân cư tiến tiến” 3 năm liên tục trở lên của xã Nam Hòa. Trao đổi với chúng tôi về phong trào này, ông Trần Gia Cát, Chủ tịch UBND xã cho biết: Với xóm Ao Sen, đây là một lỗ lực lớn của cán bộ, đảng viên và người dân ở đây. Vì nhiều năm trước đó, Ao Sen là 1 trong những xóm khó đạt được các tiêu chí theo quy định của cuộc vận động.
Trước năm 1960, xóm Ao Sen chỉ có gần chục nóc nhà, rồi những người lao động thuộc Mỏ sắt Trại Cau “rủ nhau” đến định cư, làng xóm dần đông vui, ấp áp hơn bởi hơi người. Tuy “chín người, mười phương”, nhưng mọi người đều có ý thức xây dựng xóm, coi Ao Sen là quê hương thứ 2 của mình. Theo thời gian, đến nay, xóm Ao Sen đã có 72 hộ, 285 nhân khẩu, gồm 3 dân tộc Kinh, Sán Dìu và người dân tộc Nùng.
Từ hơn 15 năm trước, xóm Ao Sen đã hưởng ứng cuộc vận Động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”. Qua kết quả bình xét hằng năm, xóm Ao Sen có từ 80 đến 90% số hộ đạt danh hiệu “Gia đình văn hóa”/năm, nhưng danh hiệu “Làng văn hóa” thì luôn bị “đứt đoạn”, bởi ở xóm vẫn còn hộ sinh con thứ 3 trở lên. Ông Nguyễn Văn Lành, Trưởng xóm cho biết: Để khắc phục tồn tại này, hằng năm, xóm triển khai việc tuyên truyền, vận động mọi người dân hưởng ứng, tham gia tốt 5 nội dung và 3 mục tiêu cuộc vận động. Qua đó người dân được nâng cao ý thức, từng bước từ bỏ một số quan niệm xưa cũ, như không làm ma to, cưới lớn, không mê tín dị đoan và không sinh con thứ 3 trở lên.
Bằng cách thông qua các cuộc họp, xóm lồng ghép nội dung tuyên truyền vận động nhân dân chấp hành tốt mọi chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước; xoá đói giảm nghèo; tham gia phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa cư khu dân cư”. Đặc biệt vào ngày Tết, lễ trong năm, xóm tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục - thể thao, tạo môi trường lành mạnh để mọi người dân cùng tham gia. Bà Hoàng Anh Huệ, người dân của xóm cho biết: Năm nay, Đại hội Thể dục -Thể thao của xã, xóm Ao Sen tham gia nhiều nội dung thi đấu khác nhau, kết quả xóm đạt 5 giải Nhất, 2 giải Nhì. Hôm trung tuần tháng 11, xóm cũng đã tổ chức thành công đêm giao lưu văn nghệ chào mừng Ngày hội “Đại đoàn kết toàn dân”.
Địa điểm hội họp cũng như nơi diễn ra các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục - thể thao của người dân Ao Sen thường xuyên được tổ chức tại Nhà văn hóa xóm. Được biết, trên khuôn viên rộng hơn 300m2, từ năm 2000, nhân dân xóm Ao Sen đã cùng nhau đóng góp tiền, ngày công lao động để xây dựng hoàn thiện Nhà văn hóa 3 gian, rộng 32m2, mái lợp ngói, nền lát gạch hoa và toàn bộ khu vực sân phía trước được làm bê tông chắc chắn. Đây là Nhà văn hóa xóm đầu tiên được xây dựng trên đất xã Nam Hòa.
Ngoài việc hội họp, Nhà văn hóa xóm còn là nơi “lưu giữ” những tấm Giấy khen, ghi lại thành tích của các tổ chức hội, đoàn thể khi tham gia phong trào tại địa phương. Nhưng có lẽ ấn tượng hơn cả là ở trong cuộc sống đời thường, các đảng viên trong Chi bộ được phân công trực tiếp giúp đỡ những hộ nghèo về kinh nghiệm phát triển kinh tế, xây dựng gia đình văn hóa. Điển hình như đảng viên Lý Huy Chúc đã thường xuyên giúp đỡ cho các hộ nghèo trong xóm kinh nghiệm trồng trọt, chăn nuôi, từng bước vươn lên thoát nghèo. Đặc biệt ở xóm, Chi hội Nông dân đã tạo điều kiện cho hội viên nghèo tham gia các lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật, chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, đồng thời xây dựng kế hoạch đề nghị với Hội Nông dân xã đứng ra tín chấp với Ngân hàng Chính sách - Xã hội cho nông dân của xóm vay được 600 triệu đồng tiền vốn để đầu tư phát triển kinh tế. Nhờ nắm bắt được khoa học kỹ thuật và có vốn sản xuất, nhiều nông dân trong xóm như gia đình ông Đặng Quốc Hùng, Nguyễn Minh Cao, Hoàng Văn Hải… có điều kiện tham gia mở cửa hàng kinh doanh hoặc chăn nuôi theo hướng trang trại, đạt thu nhập hàng chục triệu đồng/năm/trang trại. Năm 2013, xóm Ao Sen có thêm 2 hộ thoát nghèo, giảm số hộ nghèo của xóm từ 14 hộ năm 2012 xuống còn 12 hộ hiện nay.
Bà Đinh Thị Thủy, Trưởng ban Công tác Mặt trận cho biết thêm: Tổng kết phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, xóm Ao Sen không có trẻ em bỏ học, không có hộ sinh con thứ 3 trở lên và không phát sinh thêm người nghiện ma túy. Qua bình xét, xóm có 64/72 hộ đạt tiêu chí “Gia đình văn hóa”, đạt gần 89%; năm 2013, Ao Sen đạt danh hiệu “Làng văn hóa” 3 năm liên tục.