Xây dựng nông thôn mới, một trong những tiêu chí xã Hà Thượng (Đại Từ) coi trọng là việc xây dựng trung tâm văn hóa, thể thao xóm, trong đó ưu tiên việc xây dựng nhà văn hóa.
Ông Nguyễn Văn Hồng, Chủ tịch UBND xã cho biết: Từ năm 2012, với các thực hiện xây dựng nhà văn hóa đạt tiêu chí xây dựng nông thôn mới do Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch (Bộ) quy định, xã thực hiện hỗ trợ 200 triệu đồng/nhà. Số tiền này được chích từ nguồn đền bù đất công sản địa phương. Ngoài ra, mỗi nhà văn hóa xóm còn được huyện hỗ trợ 15 triệu đồng; doanh nghiệp đứng chân trên địa bàn ủng hộ 30 triệu đồng, còn lại do nhân dân đóng góp.
Chúng tôi về xóm 6, bà Chu Thị Hoa, Trưởng xóm mau mắn bảo: Anh về phải hôm trời mưa, nên khu nhà văn hóa mới vắng người. Còn thường ngày, nhà văn hóa luôn có đông người đến hội họp, sinh hoạt, tập thể dục thể thao, vui lắm… Được biết, xóm 6 có khu văn hóa, thể thao rộng 2.000m2, trong đó nhà văn hóa rộng 200m2. Đối chiếu với quy định của Bộ, nhà văn hóa của xóm 6 đạt yêu cầu về diện tích xây dựng… Vì xây dựng trước khi xã có chủ trương hỗ trợ 200 triệu đồng/nhà văn hóa, nên toàn bộ số tiền xây dựng chủ yếu do nhân dân đóng góp và huy động thêm từ các doanh nghiệp đứng chân trên địa bàn, song nhân dân trong xóm ai nấy đều phấn chấn vì đã góp công, góp của để cùng nhau xây dựng được một khu nhà văn hóa khang trang, sạch đẹp mà nhiều thế hệ ở vùng đất thuần nông này từng mơ ước.
So với xóm 6, thì người dân ở xóm 1 lại có nhiều thuận lợi hơn. Năm 2012, xóm 1 được thành lập mới. Ngay sau khi ổn định bộ máy tổ chức cũng như về địa giới hành chính, nhân dân trong xóm đã bàn việc xây dựng nhà văn hóa làm nơi sinh hoạt chung. Vì thế năm 2013, trên khuôn viên đất rộng 2.000m2, nhân dân trong xóm đã xây dựng được ngôi nhà văn hóa rộng 126m2, 1 sân chơi thể thao rộng 100m2, đạt quy chuẩn về diện tích do Bộ quy định. Tổng vốn xây dựng nhà văn hóa của xóm hết 387 triệu đồng. Được biết: Xóm 1, xóm đầu tiên của xã Hà Thượng được hưởng quy định hỗ trợ 200 triệu đồng cho việc xây dựng nhà văn hóa. Tuy trang thiết bị trong nhà văn hóa còn chưa đầy đủ, nhưng từ sau khi xây dựng hoàn thành, khu nhà văn hóa của xóm trở thành một địa chỉ văn hóa, nơi người dân đến hội họp, giao lưu, trao đổi những tâm tư tình cảm, để qua đó hiểu, cảm thông và sẵn sàng giúp đỡ nhau vượt qua khó khăn hoạn nạn.
Cũng trong năm 2013, nhân dân xóm 7 và xóm 8 cũng đã góp công, góp tiền sửa chữa lại nhà văn hóa, bảo đảm an toàn, đủ chỗ ngồi cho nhân dân hội họp. Theo ông Lê Duy Nhân, Trưởng xóm 8: Cơ quan chức năng và cấp có thẩm quyền đã phê duyệt cho xóm 1.000m2 đất quy hoạch làm trung tâm văn hóa, thể thao. Xóm hiện có nhà văn hóa rộng 126m2, đạt tiêu chí về diện tích xây dựng nông thôn mới. Khi sửa chữa lại, quyết toán nhà văn hóa xóm 8 và xóm 7 có tổng chi phí hết 278 triệu đồng/nhà. Trong đó xã hỗ trợ cho 100 triệu đồng/nhà, còn lại do nhân dân đóng góp.
Theo số liệu tổng hợp của UBND xã: Đến nay, 100% số xóm (13 xóm) thuộc xã Hà Thượng đã được cơ quan chức năng và cấp có thẩm quyền phê duyệt diện tích đất quy hoạch xây dựng khu văn hóa, thể thao, trong đó 8 xóm được phê duyệt với diện tích đất rộng từ 1.500m2 đến 2.000m2; 5 xóm còn lại được phê duyệt diện tích đất từ 1.000m2 đến 1.200m2. Hiện trong xã đã có 11 xóm xây dựng được nhà văn hóa cho nhân dân làm nơi hội họp, trong đó nhà văn hóa các xóm: 1, 4, 6, 7, 8, 13 đạt tiêu chí về diện tích do Bộ quy định. Về trang thiết bị trong nhà văn hóa có các xóm: 4, 6, 7, 8, 13 đạt tiêu chí. 11 xóm xây dựng được sân chơi thể thao. Các xóm 7, 8, 13 xây dựng được công trình phụ trợ. 5 nhà văn hóa của các xóm: 3, 9, 10, 11, 12 chưa đạt tiêu chí về diện tích Bộ quy định, do từ năm 2001 đến 2004, nhân dân các xóm này đã tự nguyện đóng góp xây dựng.
Hiện trong xã có một số xóm nhân dân có nguyện vọng tháo rỡ nhà văn hóa cũ, để đóng góp xây dựng lại một nhà hóa mới khang trang, rộng rãi, bảo đảm thoáng mát, đạt diện tích do Bộ quy định làm nơi cho nhân dân hội họp. Điển hình như xóm 5, đầu năm 2014 này, cán bộ, nhân dân trong xóm đã bàn bạc, cùng nhau thiết kế xây dựng ngôi nhà văn hóa mới, bảo đảm về diện tích theo quy chuẩn mới của Bộ. Việc làm này được cán bộ, nhân dân trong xóm nhất trí cao, các đồng chí cán bộ lãnh đạo xã cũng sẵn sàng ủng hộ, tạo cho xóm mọi thuận lợi về nguồn kinh phí hỗ trợ theo quy định, vì đây là việc nên làm và cần được ưu tiên.