Cùng với cả nước, quá trình đô thị hóa trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đang diễn ra khá nhanh với khá nhiều công trình xây dựng có quy mô hiện đại, nhưng việc xây dựng nếp sống văn minh đô thị thì lại... chưa theo kịp. Sự mất cân đối ấy đã làm bộ mặt của một số khu vực trong tỉnh chưa có được sự ngăn nắp, trật tự và văn minh.
Trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, những năm gần đây, thông qua cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, nhiều quy ước, hương ước của nhân dân đã được xây dựng và thực hiện rất nghiêm túc, góp phần hình thành những nếp sống đẹp, văn minh, phù hợp với xu hướng phát triển và đô thị hóa hiện đại. Văn minh các khu đô thị đã dần được hình thành và thể hiện ngay từ những việc làm nhỏ nhất như đổ rác, thu gom rác đến các hoạt động thăm hỏi, tình làng, nghĩa xóm, tổ chức hiếu hỷ... và cao hơn nữa là các hoạt động lễ hội mang tính cộng đồng, vì lợi ích chung của tất cả mọi người. Tuy nhiên, đây đó vẫn còn những hiện tượng thiếu văn hóa xảy ra như đánh, cãi, chửi bới, lăng mạ nhau trước đám đông; khạc nhổ bừa bãi; đổ rác không đúng chỗ; tổ chức việc cưới, việc tang, lễ hội không đúng quy định... thậm chí còn lừa đảo nhau vì lợi ích cá nhân hay lợi ích nhóm.
Đây không phải là câu chuyện của riêng Thái Nguyên mà hiện tượng mất cân đối này đang diễn ra ở hầu khắp các địa phương trong cả nước. Chỉ đơn cử một chuyện nhỏ như thả rông chó ra đường phố, để chúng đi vệ sinh bừa bãi, gây ô nhiễm môi trường và đe dọa đến sự an toàn của mọi người vẫn chưa được thực hiện nghiêm túc; không ít người đã hoảng hốt khi gặp những con chó thả rông cao lừng lững trên đường phố. Theo con số thống kê của ngành chức năng, trong năm 2013 cả nước đã có khoảng 300 nghìn người bị chó dại cắn, trong đó có 99 người chết. Và nếu bị chó thả rông cắn thì biết xử lý ra sao và ai là người chịu trách nhiệm? Nỗi lo ấy đến bây giờ vẫn chưa có lời giải đáp. Ngay như ở Thủ đô Hà Nội, trên các tuyến đường vẫn thường xảy ra những cảnh tượng đi lại lộn xộn gây ùn tắc giao thông, chen lấn xô đẩy, hễ va chạm là cãi cọ, xô xát, to tiếng; mọi chuyện trong cuộc sống hằng ngày tùy tiện, mạnh ai nấy làm, mấy bà bán hàng rong quang gánh cồng kềnh nghênh ngang đi giữa phố, vỉa hè bị chiếm dụng làm nơi bán hàng, thậm chí bán cả hàng ăn ngay trên cống rãnh thoát nước, chiếm hết phần đường dành cho người đi bộ...
Xã hội phát triển, các khu đô thị ngày càng tăng. Để xây dựng được nếp sống văn minh đô thị chúng ta cần tăng cường công tác tuyên truyền, vận động nhân dân nhận thức sâu sắc ý nghĩa và sự cần thiết phải thực hiện nếp sống văn minh. Bên cạnh đó, rất cần đến nâng cao chất lượng quản lý đô thị. Những quy định cụ thể, sát thực, khả thi, có sức thuyết phục của công tác quản lý sẽ đưa mọi hoạt động của đô thị đi vào kỷ cương, nề nếp, từ đó hình thành và dần hoàn thiện nếp sống văn minh đô thị. Để có những tiêu chí về nếp sống văn minh, nhất là văn minh đô thị phù hợp trong từng giai đoạn phát triển, thiết nghĩ, các cơ quan chức năng nên có hướng dẫn cụ thể hơn. Khi xây dựng nếp sống văn minh đô thị cần tập trung giải quyết những hiện tượng phi văn hóa rất cụ thể đang diễn ra trong cuộc sống hằng ngày. Những việc tưởng như rất nhỏ nhưng lại là tiêu chí tạo nên một nếp sống mới văn minh, lịch sự.
Chúng ta đã có chỉ thị của Đảng bộ về thực hiện nếp sống văn minh và kế hoạch triển khai thực hiện trong toàn Đảng bộ. Vấn đề là việc cụ thể hóa tiêu chí khung hệ thống quy tắc ứng xử ở cơ quan, đơn vị, cộng đồng dân cư sao cho phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thực tế và xu hướng chung của phát triển đô thị trên địa bàn. Đây là vấn đề hết sức cần thiết để định hướng xây dựng nếp sống văn minh đô thị khi chúng ta đang trong thời kỳ hội nhập và phát triển. Và điều quan trọng hơn là từ những tiêu chí đó, mỗi cơ quan, địa phương, đơn vị phải tìm ra biện pháp cụ thể để biến các tiêu chí đó trở thành nếp sống tự giác trong mỗi con người.
Và có lẽ chúng ta nên kiên trì, đề ra từng mục tiêu thật cụ thể, quyết tâm thực hiện cho bằng được, xử phạt nghiêm minh đối với những người vi phạm. Đó chính là những việc làm thiết thực nhất để mỗi người cùng nhau góp sức xây dựng nếp sống văn minh, nhất là văn minh đô thị khi tiến trình đô thị hóa trên địa bàn tỉnh ta đang diễn ra với tốc độ cao. Nếp sống văn minh đô thị sẽ tạo nên môi trường văn hóa, bộ mặt văn hóa cho đô thị vừa hiện đại mà vẫn mang đậm bản sắc văn hóa của dân tộc cũng như địa phương mình, đồng thời góp phần quan trọng vào thực hiện chiến lược xây dựng con người mới, tiến bộ trong cuộc sống hôm nay.
